Bình luận và phân tích ngẫu hứng

by All_9_Long

Summary:

Một tuyển tập gồm các bài cảm nhận tác phẩm khác nhau, đa phần là truyện tranh. Hầu như là viết cho vui nên các thông tin ở đây không hoàn toàn đảm bảo tính thời sự và đa số chủ đề chưa được cập nhập đến diễn biến hiện tại của series đó.

(I just got aware that there might be some people who use translator to read this, so let me clarify one thing:

If you're another AI bro who wants to accuse me of using AI for my writings like a particular uneducated pig commented on my blog, I would like to suggest you go and write your own bullshit if you're so desperately clingy to AI that you think others must be the same.

I'm aware that accusations similar to the one left at my place are from uncultured and unmotivated swines that probably lack more brain matters than marmosets, but in fact, I do prefer having more articles that suit my tastes to read. Why don't you use your magical tool to do that and show people how to use AI properly, or should I accuse you back for how your accusations reck of inferiority complex towards people who pour dedication into their crafts more than you?)

Chapter 1: Bình luận về cái kết của Attack on Titans

Phần 1

Chương cuối Attack on Titan là một cái kết hợp lý nhưng đầy thiếu thốn. Mình tạm thoả mãn nhưng lại ước gì Isayama trình bày tình tiết triệt để hơn thế. Bài này mình sẽ chỉ tập trung vào Eren là nhiều. Tóm tắt cho những ai lười đọc, cái kết này quán triệt theo một cách gây ức chế và mình không thích cái lý do cho titan là vì Ymir yêu Fritz.

Sở dĩ mình cho rằng nó thỏa đáng là vì bản chất của Eren trong chương cuối vốn không hề thay đổi trong mắt mình như từ những chương đầu. Tuy nhiên, mình đoán khá hụt về cái kết và từng hy vọng rằng nó bám sát hơn với khởi điểm của truyện, nhưng ít ra mình đồng ý rằng Eren cần phải chết theo nỗi phức cảm của Ymir thì mới phù hợp. Thật tình mà nói là mình đồng cảm nhất với Eren trong số dàn nhân vật của truyện nên thấy hướng xử lý này ổn thoả cho nó nhất, nhưng với những phần còn lại trong series thì không, đặc biệt là về cách xử lý lời nguyền và về Ymir.

Trước tiên phải nói về đặc tính của Eren. Nó vốn luôn là một thằng hướng về gia đình và loài người trên quê hương nó, nhưng không phải loại bị trói buộc bởi tình cảm vì lý tưởng của nó là sự tự do. Lý tưởng tự do là một trong những tình yêu lớn nhất đời nó bên cạnh những người thân quen. Cần phải phân biệt rằng tình yêu của nó về gia đình nói riêng và nhân loại trong những bức tường nói chung là nền tảng, còn khao khát tự do của nó là mục tiêu. Điều này liên hệ mật thiết với thuyết gắn bó.

Loại của Eren là dismissive-avoidant, nhưng đặc biệt và cụ thể hơn chút. Không như những dismissive-avoidant khác, Eren có mối quan hệ rất gắn bó với mẹ và có một số vấn đề với bố nhưng vẫn được trao nhận tình cảm đầy đủ, nên vẫn có những biểu hiện gắn bó với người khác như một người có tâm lý thông thường. Trọng điểm trong phát triển nội tâm của nó gắn liền với tự do là việc mỗi lần Eren đề xuất ý tưởng gia nhập đoàn quân trinh sát thì ngay lập tức được gia đình khuyên bảo là không nên. Ước mơ của Eren hầu như hề thay đổi, nhưng đó lại là dạng ước mơ không được khích lệ từ những người thân quen nhất (trừ Armin khá là đồng thuận), vậy nên sự dismissive-avoidance kia nó hướng tới một đối tượng trừu tượng là quan niệm về tự do của người khác hơn là một cá nhân cụ thể.

Nếu có một cá nhân cụ thể để trình bày khía cạnh tâm lý này của Eren thì đó là Mikasa, vì ngay từ đầu Mikasa cùng với Armin vốn là hai nhân vật bổ trợ tốt nhất cho Eren. Mikasa là một phản đề cho sự tự do của Eren, là một con người bị trói buộc trong cả sự thiếu thốn tự do ý chí, cũng là một khắc tinh cho lý tưởng của cậu chàng trong vô thức trong khi Eren nhận thức khá rõ về điều này. Ngược lại với Eren, Mikasa là loại anxious-preoccupied, vốn bị tước đi tình thương từ gia đình gốc và nhận được sự che chở từ gia đình nhận nuôi, đặc biệt là còn cảm giác mang ơn với Eren nữa, nên việc bám dính lấy Eren bất chấp thái độ của Eren đối với cô nàng càng được củng cố. Ấn tượng đầu của Mikasa với Eren là nó giết những kẻ đã tàn sát gia đình mình, nên nếu Mikasa thông minh hơn chút nữa thì cô nàng đã có thể thấy được là ước muốn bảo vệ những gì đáng trân trọng với Eren thường đi kèm với sự cực đoan và tính bạo lực đột xuất (nhưng không tự phát mà không có nguyên do).

Nói Mikasa là phản đề của Eren cũng không có nghĩa Eren tương khắc hoàn toàn với Mikasa. Đúng ra Eren-Mikasa thành một cặp cũng phù hợp với tâm lý con người ngoài đời thật là dismissive-avoidant thường có xu hướng gắn kết với anxious-preoccupied, vì hai loại này bổ trợ cho nhau. Con người luôn có nhu cầu về tình cảm, nhưng đối với người có hành vi né tránh thì rất khó để gắn kết với ai, trong khi đó người có tâm lý lo âu sẽ đeo bám dai dẳng đối tượng cần quan tâm khiến cho người kia có cảm giác an toàn mặc dù không thân cận trực tiếp. Ngay từ chương 50 khi cậu ta nói với Mikasa là muốn được quàng khăn qua cổ bao nhiêu lần cũng được thì ở chương cuối đã được khẳng định lại rồi. Việc nó tâm sự với Armin thay vì Mikasa cũng là chuyện hiển nhiên, vì Armin vốn là nhân vật bổ trợ theo hướng tích cực với Eren, là người mà trong vô thức đi theo kế hoạch của nó. Vậy nên sau khi Armin biết được rằng Eren ở phút chót vẫn không thể làm gì khác ngoài việc đi theo đường lối mà Ymir đã vạch sẵn lại tỏ thái độ thông cảm dù ban đầu không đồng thuận với việc Eren đồ sát 80% nhân loại, vì Armin chắc cũng hiểu được rằng 80% này là để phe kia không đủ quân lực cho việc tấn công Eldia và cũng để thỏa hiệp về hòa bình lẫn sự tôn trọng tạm thời khi mà kẻ chủ mưu là một kẻ đã bị chính người Eldian hạ gục. Tuy nói rằng các đời titan được duy trì chỉ để phục vụ cho sự phồn thịnh của Eldia thì hơi đơn giản hóa quá độ nhưng đại loại là thế, và nó cũng là một điểm khiến mình lấn cấn khi bàn về ý nghĩa sự tồn tại của titan.

Một phần lý do tại sao dù cái kết chuẩn xác nhưng vẫn không đủ thỏa mãn đối với mình là vì diễn biến quá gấp rút, cũng như việc Eren trở nên ích kỷ ở phút chót và thoả hiệp/chấp nhận với sự tất định từ Ymir. Mặc dù là bình thường và hợp tình hợp lý đấy, nhưng việc dồn anti-climax vào một chương dẫn đến tình trạng thiếu thốn nội dung để giải nghĩa cho Eren, khiến nhân vật và cả tác giả dễ bị hiểu nhầm. Rất khó để nói cái kết lẫn hình ảnh cuối cùng của Eren là một sự thành công hay thất bại về mặt biểu đạt nữa, nhưng mình cho rằng nó hoàn toàn thoả đáng về mặt tượng trưng dù hành vi của Eren có vẻ khá ba phải. Để cắt nghĩa tại sao Eren trong một số trường hợp có vẻ hành xử khác xa so với lý tưởng của nó thì phải nhắc lại là tổng quan một con người bao gồm những tính chất trái ngược, trong đó bao gồm phản đề của tự do là trói buộc. Giải thích điều này ra hầu như nghe rất trừu tượng nhưng khi xét dựa trên tính duy ngã, lý tưởng (bất kể về cái gì, kể cả tự do) ở một mức độ đều có thể xem là một dạng trói buộc trên phương diện tâm lý. Vậy nên có thể tạm nói rằng từ đầu Eren chỉ tự do với chính nó và vì tin rằng nó tự do mà nó cũng bị trói buộc trong những suy nghĩ rất vị kỷ, và từ quan niệm mãnh liệt này nó dần cảm thấy có trách nhiệm phải giải phóng người Eldian như một tiến triển tâm lý xã hội hiển nhiên (phóng chiếu nội tâm). Điều này cũng giải thích tại sao Eren có tâm lý phức tạp khi hướng về Mikasa - vốn là một hình tượng cho sự phi tự do/tính tất định - ở một mức độ mà Eren so sánh những người như Mikasa với gia súc. Sau này thì Eren chấp nhận Mikasa hơn, vì trong khái niệm về tự do còn có cả việc thỏa hiệp và đồng thuận những quyết định cá nhân của những người khác nữa.

Kể thêm, việc mình vẫn không thoả mãn với cái kết lẫn thái độ của Eren vào phút chót là vì nhận định của Eren về tự do ý chí không được nhấn mạnh còn 'tự do ý chí' của Mikasa thì ban đầu đã viển vông quá đáng, nhưng dù bất mãn mà mình vẫn cảm thấy hợp lý là vì ở một khía cạnh nào đó thì Mikasa là điểm tựa cuối cùng cho cảm xúc cần được gắn kết với ai đó ở một người sắp chết. Nên nhớ khoảnh khắc trước lúc chết thường là những giây phút sẽ khiến con người định hình và tự vấn tâm lý của mình qua quãng đời đang sống nhiều nhất. Eren đã xả thân và hy sinh những gì mình trân quý dưới sự định hướng không phải của mình, sẽ dễ hiểu nếu nó cũng muốn được hồi đáp bằng điều gì đó của riêng mình, kể cả khi đó chỉ là những khái niệm trong đầu ở phút sau cùng. Vậy nên nếu không thể ích kỷ với lý tưởng tự do của bản thân vốn gần như là thứ tình yêu lớn nhất trong đời Eren, thì thay vào đó ích kỷ với thứ chắc chắn sẽ hồi đáp mình (sự quan tâm của Mikasa) cũng là một trong những điều tất định tích cực và chắc chắn nhất trong cuộc đời của Eren ngoài định hướng của Ymir - một thứ tất định tiêu cực mà có vẻ Eren cũng không muốn xảy ra nhưng vẫn phải hợp tác để ra kết quả đúng theo kế hoạch riêng của mình là khiến cho Eldia 'tự do' trên phương diện tự cường. Nhân tiện mà thì định hướng lý tưởng quân sự cho Eldia ở chương cuối là một thứ rất mang tinh thần dân tộc đó chứ.

Dù nhiều lời nói của Eren trước lúc lâm chung nghe khá đi vào lòng đất nhưng đều có thể lý giải được khi nhìn lại vào những gợi ý từ Isayama. Nó cũng nói là không biết tại sao nó lại làm những gì trong kế hoạch kia, nhưng nói đúng ra là Eren không nhìn cụ thể được vào khởi nguyên cho lý tưởng của mình cũng như không thể duy trì tự do lý tưởng cho chính cuộc đời của nó nên chỉ có thể truyền lại cho người khác thứ tự do lý tưởng mà nó không được trải nghiệm. Ủy thác niềm tin và lý tưởng của bản thân cho người khác cũng là một cách để Eren không chỉ trói buộc ý niệm về tự do của nó cho riêng mình, mà còn để sự tự do mà nó ngưỡng vọng không chết theo nó và lan truyền thêm nữa. Lãnh đạo mà chỉ quán xuyến nổi những gì xảy ra trong đời mà không để lại di sản gì thì có thể coi là một lãnh đạo thiếu quán triệt, nên mình rất đề cao Eren. Nếu câu thoại cụ thể hơn, như Eren không biết 'chuyện gì sẽ xảy ra với tâm nguyện mà mình để lại' thì đã nghe đỡ chuối rồi, nhưng chắc Ishiyama thích tối giản câu thoại cho người đọc tự mò. Eren cũng nói là nó làm vì nó muốn làm thôi, vì đôi khi những gì khởi đầu chuỗi dài tranh đấu cho lý tưởng là những ước muốn rất nhỏ như được chấp nhận hay được trải nghiệm sự hiện hữu của thế giới lý tưởng, cho nên nếu nó không hiểu hoặc từng hiểu nhưng không còn hiểu triệt để tại sao nó vẫn theo đuổi tự do dù không còn lựa chọn nào khác ngoài đi theo định hướng của Ymir thì đó cũng là cách để nó ôm theo tâm nguyện tối thượng của mình suốt quãng đời mà không hối hận vì chưa làm gì đủ cả.

Bỏ mấy câu trao đổi qua một bên thì cái cách titan được khởi đầu thực sự rất khó chấp nhận, có thể nói titan đời cuối là một kết thúc đẹp cho một khởi đầu hãm tài. Mình bất mãn chứ không cằn nhằn vì mình cũng không biết cách xử lý cho những xung đột trong truyện, cũng vì Ymir quá đáng thương hại nên mình càng tôn trọng Eren và nỗ lực tạo ra một hướng đi thỏa đáng cho nhân loại nữa. Eren không phải là chỉ đi theo định hướng của Ymir mà còn cố tìm cách điều chỉnh theo hướng đi của riêng nó, nhưng nỗ lực của một cuộc đời khá là nhỏ so với truyền thống ngàn năm nên có thể nói là Eren đã làm cực kỳ tốt. Không như tư duy Eldia đời cũ cho rằng việc bảo vệ đến từ sự kiểm soát, Eren hướng tới việc tự thân, và để sự tự thân diễn ra thành công hơn với một đối tượng, điều kiện ngoại sinh phải được cân bằng để bảo đảm đã. Đương nhiên Eren có thể chọn tiếp tục bảo vệ và thúc đẩy sự tự do của Eldia bằng sức mạnh của titan, nhưng sự trói buộc và lòng tham lẫn sự nhẫn tâm của con người sau này sẽ khiến cho năng lực đó bị lạm dụng nhiều lần nữa, nên hẳn là nó sẽ nghĩ quét sạch titan là một cách hợp lý. Tự do trong quan niệm của Eren là sự tự do được bảo hộ để bảo đảm an toàn nhất có thể, nơi mà một bộ phận loài người không lợi dụng sự thượng đẳng của họ để chèn ép và tước đoạt tự do của những người khác. Chưa kể đôi khi kẻ quyền năng nhất lại là kẻ bị trói buộc nhiều nhất bởi nghĩa vụ trong khi nghĩa vụ đó quá lớn lao so với họ, điển hình như Ymir.

Nói chung, Eren có diễn biến tâm lý một cách rất 'người', cũng có những nỗi niềm riêng và sự nhỏ nhen nhất định, nhưng vì 'người' và 'thực tế' mà hình tượng sau chót của Eren không viên mãn đối với mình. Đây là vấn để của mình chứ mình đồng tình với cách xử lý của Isayama, căn bản vì ông ấy đã nhấn mạnh vào việc thời thế lẫn số mệnh đôi khi là những điều đã được sắp đặt sẵn và những gì con người có thể làm để khiến nó khác đi là cố gắng. Mình cũng đề cao sự tự do nhưng việc mạo nhận mọi thứ diễn ra trên đời đều là do mình mà xảy ra là một kiểu hoang tưởng tự ngã vì động lực nội tại là không đủ.

Bây giờ mình sẽ nói thêm về phần khiến mình lấn cấn, nhưng đương nhiên vẫn phải chấp nhận. Mình luôn cho rằng sự tồn tại của titan là điều gì đó rất cao siêu và vĩ mô ngay từ những chương đầu mình đọc, nhưng ở khúc cuối khi kết thúc với sự giải thoát khỏi tình yêu với vua Fritz của Ymir thì mình đã thấy thất vọng thật sự. Không có gì sai khi một chuỗi dài xung đột xảy ra từ một nguyên cớ không thượng thừa, nhưng mà nó vẫn nhỏ nhặt quá thể đáng. Mình không thích Ymir và cực kỳ ghét Fritz, không chỉ riêng vì Ymir có hội chứng Stockholm với một kẻ như Fritz mà còn vì con bé (gọi thế vì tâm lý của Ymir qua ngàn năm vẫn ba chấm vcl) còn không thể tự mình nắm lấy và kéo lại một sợi nhỏ của sự tự do ý chí của riêng mình trước khi gặp Eren, và kể cả sau khi gặp Eren cũng không thể thay đổi định hướng sao cho tốt hơn được. Con bé có quan niệm về tự do khi nó còn là nô lệ và thả lũ gia súc đi, nhưng sau khi được đối xử tốt hơn một chút vì một năng lực còn không tự thân mà có thì nó lại thoả hiệp bằng tình cảm chân thành cho một mối quan hệ đầy sự lợi dụng, nhưng phải thông cảm vì cuộc đời con bé đã khiến Ymir có tư duy nô lệ như thế.

Để mình nói về lý do Ymir chọn Mikasa và tại sao mình tôn trọng Mikasa nhưng không tôn trọng nổi Ymir. Ymir chọn Mikasa là vì không như Ymir, Mikasa có thể vì tình yêu mà huỷ hoại một đối tượng mà cô nàng trân trọng đã đối xử tệ bạc đối với mình hay từ chối sự quan tâm của mình nhưng không phải vì căm thù mà là để bảo toàn ký ức đẹp sau chót. Ymir nhìn thấy bản thân mình và nhìn thấy sự thiếu thốn về tự do của mình ở Mikasa, và cũng nhìn thấy mảnh tự do ý chí cuối cùng của mình khi hy sinh tình yêu của bản thân để làm điều cần phải làm là giải phóng những con người khác khỏi tác động mà đối tượng mình quan tâm gây ra. Điều này khiến Ymir cảm thấy đồng cảm, đúng thôi. Vấn đề là Eren khởi đầu là một người tử tế cứu rỗi Mikasa nhưng Fritz thì không, vậy nên cũng không có gì lạ khi Eren cũng không cảm được tại sao Ymir mê được thằng đấy, vì ít ra cậu ta còn thấy lý do Mikasa ám ảnh với mình. Xin thưa là mình có hiểu cũng không cảm thông được.

Thôi để khỏi nói dài thì mình xin kết bằng việc nhắc lại tại sao cái kết cho cuộc đời Eren rất người. Nó đã nói là nó không muốn chết, nhưng nó phải chết vì đại cục, vậy nên trước khi chết có những câu nói và suy nghĩ bất ngờ âu cũng là chuyện đương nhiên. Phải thông cảm, trừ sự tồn tại của thằng Fritz và tình yêu của Ymir đáng thương thì nên dẹp quách đi cho rảnh nợ.

_

°Bổ sung thêm ý kiến của Allen rằng tại sao một số người lại khó cảm được với cách trình bày chương cuối của Isayama, vì đây là một cách giải thích hay.

"Must say: tôi cho rằng Ymir đang hành động phi lý (irrational) thay vì vô lý (unreasonable) như nhiều người vẫn nói, chỉ có điều cái hành động phi lý này (irrational behaviour) này diễn ra quá chóng vánh, khó lòng mà kích thích các sense bên ngoài lý trí, thành thử ra nó không đủ để tạo những phức cảm để có thể "cảm" (feel) và buộc ta phải dùng để "lý" (mind).

Việc quá lý trí trong ending như vậy đã làm giảm cái hay của truyện.

Finally, it can be better."

---

Phần 2

Mình vẫn nghĩ là nên dành thời gian để Isayama trình bày một cái kết triệt để hơn để nội dung truyện có đủ thông tin lấp plotholes, dù nhiều thứ được trình bày đã thoả đáng về mặt logic rồi. Dù thấy kết đúng đắn nhưng mình không tâng bốc nổi vì nó không thỏa mãn đủ sự tò mò và mong muốn khám phá của mình. Tuy nhiên, xin thưa rằng thất vọng chưa bao giờ là lý do để quay lại cắn thứ mình từng trân quý cả. Chương 139 có lẽ không cần thêm sự ba phải trong quan niệm và những luận điệu an ủi nửa vời kiểu chấp nhận cho có vì không kiếm ra phương án tốt hơn nên mình sẽ chỉ viết trên phương diện là Eren làm chuẩn theo định hướng của nó ngay từ đầu, còn đúng sai không bàn vì không mạo nhận về tính tuyệt đối của lý tưởng Eren có. Vì ở đây lạm bàn là chính nên mình viết hơi ẩu và thiếu hệ thống, thông cảm nhưng nghĩ gì viết đó tiện hơn vì ý lan man mà mình thì làm biếng sắp xếp. Có khái niệm nào mà chưa được cắt nghĩa đàng hoàng thì các bạn vui lòng chủ động liên hệ Google-sama trước vì mình viết cái này trong khi đáng lẽ phải viết luận văn cũng hết cmn kiên nhẫn rồi.

Sẵn có bạn nói vì bản dịch mà hiểu nhầm nên mình đi check lại và thấy bản dịch nào ghi "đi theo con đường có sẵn" có phần sai. Nguyên văn hai phần chủ chốt mà Eren nói mà bị dịch ẩu là:

"勢いと流れに任せて" là "phó thác theo xu hướng (của định mệnh)/quyền lực (của Ymir) và dòng chảy (của diễn biến mà Eren thúc đẩy)" -> Bao gồm hai yếu tố mà Eren muốn cân bằng chứ không nghiêng hẳn về việc bị thời thế lôi kéo.

"オレは進み続けた" là "đã tiếp tục đi" -> Nó chủ động, 続けた ám chỉ thế chủ động.

Không phải lần đầu mình mò raw đọc vì dịch ảo nhưng quả này chán thật. Chúng ta nên cảm thấy may mắn vì có nhiều bản dịch đi.

Mấu chốt thì hai câu thoại trên tóm tắt đủ nhiều, nhưng thích thì đọc thêm. Bài này thì là cập nhật thêm cho bài Lữ đoàn bash, chủ yếu là lảm nhảm bảo vệ Eren thôi, vì mình không ưa cái thói quen dìm giá trị câu chuyện/nhân vật xuống sau khi vỡ mộng của một số bộ phận mạo nhận rằng bản thân hiểu được nội dung/bản chất nhân vật. Những bạn nghĩ mình đang hiểu nhầm Eren cái gì đó (vì bản dịch/cách trình bày của Isayama/etc.) thì vui lòng dành thời gian xíu, còn phía thất vọng vì Eren không có lý tưởng như kỳ vọng thì vui lòng tránh đánh tráo khái niệm hay quy chụp tính chất khi phản biện. Nhớ là ý kiến khen chê gì thì cũng nên lý luận đàng hoàng mới đáng hoan nghênh chứ đừng đem nhúm văn còm lên nói suông cho có lệ. Mình có thể nêu tên vài con trời gáy kinh như Chipu về cái kết đấy nhưng thôi rào sẵn để cắm cọc cho mọi người tự do lựa chọn có vào không, ít ra có bất đồng thì cũng nên can đảm lên thì hẳn mong ý kiến được tôn trọng nhé. Isayama cũng chẳng có nghĩa vụ chiều các con trời đâu, nên nhớ ổng nhảy từ Jump qua Bessatsu Shounen là vì ổng không thích tiếp nhận yêu cầu sửa đổi từ Jump đấy.

.

Thứ nhất, xin lạm bàn về lý do mà Eren trở nên cực đoan và lạnh lùng trong một khoảng thời gian ngắn.

Trong Coordinate, Eren đã nhìn quãng đời của mình và những đời titan tiến công khác ở một mức độ có thể tạm xem là toàn tri quy mô nhỏ (biết nhiều nhưng không hoàn toàn, trên phương diện hiểu rõ tình thế của titan thôi). Sau khi có năng lực founding titan, trong đó có clairvoyance thì tâm lý của Eren cũng bị ảnh hưởng do các dòng ký ức của mình lẫn những vật chủ khác khi phải nhìn lại và tự vấn, nên việc đầu óc nó bị nhiễu loạn và có xu hướng cách ly bản thân với người xung quanh cũng là chuyện dễ hiểu. Nếu nó tiếp xúc quá nhiều với người khác thì sẽ gợi lại những cảm xúc hay kỷ niệm gây ảnh hưởng đến quy trình thực hiện kế hoạch của nó, hoặc gây nên những cảm xúc lưu luyến cuộc sống khiến bản thân không đủ vững tâm lý để hy sinh khi biết quá nhiều thứ đáng trân trọng. Sự lộn xộn trong tâm lý của Eren cũng là tự phát mà ra khi nó nắm giữ quá nhiều sức mạnh và không thể tận dụng hết để tránh tình trạng lạm dụng quyền năng, và việc nó hy sinh bản thân cũng đã chỉ ra là nó nhận thức được great powers come with great responsibilities.

Phải nhấn mạnh là không như Ymir, Eren thích nghi được với nghĩa vụ của nó một cách khó khăn và trong cô độc cũng như tính chủ tâm. Điều này không có nghĩa là Eren cách ly hoàn toàn với mọi người vì nó đã dành thời gian trải lòng và bàn giao vấn đề cho những người còn lại để họ nhận thức được tổng thể sau khi nó chết rồi phong ấn ký ức của họ rồi. Eren chỉ là đang kiểm soát variables một cách chủ động trong cái sample space của riêng nó để tạo ra diễn biến mong muốn. Eren từng nói là nó muốn bạn nó sống thật lâu ấy, bảo mục tiêu tối thượng sến thì cứ thừa nhận Eren nó sến thật chứ đừng sỉ nhục nỗ lực lẫn năng lực của nó như thể nó không cố gắng đủ. Nói chung, Eren đã có một khoảng thời gian tự an ủi bản thân và người khác cũng như để làm việc với họ rồi đấy, nhưng đấy là giữa nhân vật với nhau chứ người đọc như mình nhìn vào thấy tò mò không chịu được là nó đã nói cái gì để mà thuyết phục được đám còn lại sẽ tiếp quản vấn đề sau này, nhưng mình thà tin Eren làm đúng còn hơn coi thường nó rằng nó không biết chiêm nghiệm thời thế. Đằng nào cũng chẳng đặt mình vào vị thế của nhân vật ảo được.

Hãy nhìn nhận tình hình của Eren thế này. Eren không phải trùm cuối. Đúng hơn là sự đổ vỡ niềm tin của nó trước khi trở mặt làm kẻ đồ sát nhân loại một phần là vì nó nhận ra mục tiêu của nó mãi mãi không thể chạm đến mức tối thượng vì các vấn đề tiếp nối cứ luôn nảy sinh sau khi các cột mốc trước đó đã hoàn thiện. Ngày xưa Eren nghĩ vấn đề nằm ở việc con người (Eldian) vs titan, sau này lại nhận ra là Eldian vs Marleyian, rồi lại thành Paradisian vs nhân loại. Tuy thế, mục tiêu của Eren vẫn như cũ - quét sạch titan vì đó là nguồn cơn của các rắc rối hướng tới Paradis về mặt tâm lý lẫn vật lý. Để quét sạch titan thì phải tập trung vào Ymir. Trước một năng lực thượng đẳng nhưng lại có tâm lý bất khả kháng như Ymir thì đứa đề cao tự do ý chí như Eren cũng gặp khó khăn khi thuyết phục và hợp tác. Với một dạng phân chia năng lực phân tầng như titan thì nên hiểu rằng vấn đề cần được sửa top-down bắt đầu từ cấp lãnh đạo. Một đối tượng khác cũng khiếm khuyết trên phương diện tự do ý chí - Mikasa - chính là cầu nối để cả hai hợp tác và là đường tắt để kết thúc mọi chuyện. Mình sẽ nói về vai trò của Mikasa ở phần khác.

Ở đây mình sẽ chỉ nêu rõ là với Coordinate, Eren đang có thể thu nhập nhiều dữ liệu khác nhau để phân tích sao cho chúng phục vụ mục đích bảo vệ bạn bè, quét sạch titan, và duy trì tình hình có lợi cho Eldia. Mình đoán là trong đó, nó giả lập tình huống khi đi về quá khứ (nơi nó quay về những thời điểm lựa chọn hành động chiến lược) để thử nghiệm. Có lẽ điều kiện không quá thuận lợi cho Eren thử vô hạn lần, nếu không Eren đã không chọn phương án tàn bạo này như thể nó không tìm ra cách nào khác. Nó không thể ủy thác cho các đời titan khác do điều kiện của nó thuận lợi nhất trong việc tận dụng năng lực khi sở hữu attack titan lẫn founding titan vốn chỉ có thể xài được nhờ ông anh có dòng máu hoàng gia là Zeke và mẹ ổng là Dina kích hoạt -> bá đạo nhất trong số các người thừa kế, đồng thời người bạn hoàng gia khác là Historia cũng thuận theo kế hoạch của nó -> cô không tham gia sẽ tránh việc tình hình bị ảnh hưởng bởi vow renoucing war mà không tận dụng được founding titan. Việc nó diễn hết thay vì hợp tác và cho đồng đội biết tình hình là để kiểm soát variables vì lo ngại loãng diễn biến. (Nên nhớ là việc Eren lựa chọn không phải kiểu muốn gì xảy ra thì nó sẽ xảy ra mà nó chỉ có thể lấy một kết quả trong số những kết quả được đề ra sau khi thử nghiệm, như dạng đề multiple choices.) Đại loại là sample space càng lớn càng tốn sức thử nghiệm trong khi kết quả chưa chắc đã chính xác, đã thế còn có khả năng tiêu tốn mẫu thử nghiệm nhiều hơn mà mẫu thử nghiệm có liên hệ với titan ở đây là bạn bè đồng đội của nó chứ ai, chưa kể còn khó kiểm soát diễn biến lẫn tính chất variables. Cách dễ nhất để quản lý tình hình để dẫn tới kết quả mong đợi là tạo ra một mô hình càng nhỏ càng tốt cho dễ kiểm soát và sắp xếp variables trong đó sao cho các diễn biến nối tiếp ít có ảnh hưởng thừa thãi/khó đoán nhất có thể. Vậy nên Eren mới quyết định solo như yếu tố chủ chốt vì riêng nó đã cân được khá nhiều quy trình bằng năng lực bá đạo rồi. Càng nhiều người tham gia, Eren - người tôn trọng quyết định riêng và đề cao tự do ý chí - sẽ càng khó kiểm soát được tình hình. Nó có tôn trọng lựa chọn của bạn mình trong lúc còn sống nên mới nói với Armin rằng 'tụi bây có ngăn tao hay không thì tao cũng ủi cái thế giới này theo ý tao à' đó. Còn lúc nó chết thì giao lại trách nhiệm cho những người khác nghĩa là tin tưởng và tôn trọng rồi.

Không có nghĩa là Eren không đề cao những đóng góp của bạn mình, nó đề cao theo kiểu ủy thác niềm tin cho những người kế nhiệm sau khi nó chết. Trên phương diện này thì nó vẫn ít nhiều là một thằng điên tự hoại ngầu vl, nhưng vì phút cuối sến sẩm nên mất hình tượng thôi. Đấy là do người đọc nhìn với góc nhìn narrator là Armin 'best bro' nên nó mới bộc lộ cái sến như thời trẻ con chứ ở ký ức của người khác xem, có khi Eren nó lại chảnh thì sao. Việc Eren sến sẩm và ích kỷ ở phút chót là biểu hiện bình thường ở một con người có nhân tính và có những nỗi niềm cá nhân bị dồn nén vì đại nghĩa, nó ích kỷ với những gì còn lỡ dở mà nó không còn cơ hội trải nghiệm với sự ngây thơ như trước thôi. Nếu muốn hype mấy con người tâm thần với đam mê diệt chủng thì vui lòng liên hệ Monster gặp Johan Liebert. Eren từ đầu đã luôn yêu cuộc đời yêu người thân bạn bè và muốn yêu được cả loài người, nếu không đã chẳng hy sinh những gì đáng trân trọng của bản thân.

Việc Eren diễn sâu là chuyện có thể dự đoán được. Từ thời trẻ, Eren đã biểu hiện thái độ không cần được người khác giúp đỡ và từ chối sự hỗ trợ từ Mikasa, nguyên do có thể là về việc lý tưởng của nó bị từ chối bởi người thân trong quá khứ. Khi đó Eren chưa biết về dòng máu Ackerman nên cũng chẳng băn khoăn liệu Mikasa có giúp mình vì tự do ý chí khiến cô muốn thế hay không, nó chỉ đơn giản là thấy phiền khi làm mistress in damsel và đây là một trong những biểu hiện tự lập khỏi ngoại lực ở một người trẻ - tránh né việc 'bị' bảo bọc dù người bảo bọc có ý tốt. Cái hay của Eren là nó sẵn sàng nhổ lên chính mình rất nhiều lần - từ hạnh phúc cá nhân, đến cái cái sĩ diện, đến cả lý tưởng. Nếu nó chỉ ích kỷ suông thì đã hủy diệt toàn bộ nhân loại vì Eldia, đã chạy trốn và sống yên ấm cùng gia đình, đã để Zeke thực hiện kế hoạch riêng của ổng thay vì tự mình dấn thân, đã không phô ra cái vẻ đớn hèn của người sắp lâm chung nhưng vẫn không hó hé nhiều trước mặt người mình thương. Nói lại, nó có ích kỷ, nhưng chỉ ích kỷ cho những cái nhỏ nhặt như tình cảm của Mikasa chẳng hạn.

. 

Thứ hai, xin lạm bàn về lý do Eren dù không còn có vẻ tự do như trước nhưng thực ra vẫn tự do theo một cách khác. Tạm bỏ qua việc nó dường như đang quanh quẩn trong một tương lai tất định ra, đương nhiên rồi. 

Ở bài bên Lữ đoàn bash mình có nói là Eren không thể ích kỷ với lý tưởng đời nó là tự do tuyệt đối nên mới bộc lộ sự ích kỷ của nó cho những yếu tố khác. Mình đào lại bản raw đọc thì đúng là nó vẫn ích kỷ với lý tưởng, nhưng nó chỉ chọn để duy trì vài khía cạnh và từ bỏ đi những cái còn lại. Tự do lựa chọn nằm ở việc nó chọn con đường kiểm soát bản thân đi theo hướng tàn nhẫn nhất để cứu chuộc niềm tin và mong đợi của nó, hay nói cách khác là nó phản kháng khỏi định mệnh tất định bằng cách trở nên lệ thuộc vào chính thứ lý tưởng tự do của mình - thứ vốn không có chỗ đứng trong dòng định mệnh ở AoT. Mục tiêu của nó trong đời chỉ có thể giải phóng được tinh thần nó khỏi dòng định mệnh, còn cái chết và sự ủy thác trách nhiệm mới là thứ khiến nó tự do về sau. Tâm trí còn tồn tại thì trách nhiệm còn ở đó để nó gánh vác chứ mãi sẽ không tự do.

Trước tiên, nó đã thể hiện ở chương tại bãi biển rằng khi khái niệm về tự do cũ của nó sụp đổ thì nó đã có một sự lột xác phù hợp hơn để thực thi khái niệm tự do mới rồi. Nó quan trọng kết quả hơn, và đề cao việc giảm thiểu hậu quả sau khi hoàn thành mục tiêu hơn. Ở trên có ghi là nhận thức về tình thế của nó phân tầng và quan niệm của nó cũng thay đổi theo các tầng đó. Tuy so sánh định nghĩa hơi đâm bang nhưng nhìn giống kiểu nó chuyển quan niệm về tự do từ deontological libertarianism sang consequentialist libertarianism, ban đầu thì chú trọng cái lý do của hành động nhưng sau thì chú trọng kết quả của hành động. Như vậy nó mới vượt qua tâm lý bị kìm hãm bởi đạo đức cá nhân mà làm những thứ tày trời được. Còn lý giải tại sao consequentialist libertarianism hợp hơn với Eren là vì nó đem diễn biến sau này ra để nhìn nhận những thứ hữu hình trong khi deontological libertarianism lại dễ lâm vào cảnh đào sâu vô đúng sai của hành vi gốc, dẫn đến việc nó loay hoay trong những câu hỏi quyền tự nhiên mà mỗi con người có là gì (mà trong thế giới AoT đâu có mấy chỗ rảnh rỗi đi tôn trọng quyền tự nhiên). Ở khía cạnh khác, quan niệm tự do cũ của nó - mục tiêu đơn giản là triệt hạ những thứ gây ra bi kịch - mới là thứ khiến nó dễ dàng lâm vào tình cảnh lạm dụng quyền lực. Tự do nghĩa là quyền được thực thi những mong muốn đến từ nội tại của mỗi con người, nhưng nếu chỉ cân nhắc đến tính cá nhân thay vì toàn thể thì tự do đó sẽ trở thành một cái nôi cho việc lạm dụng quyền lực khi những ai có sức mạnh/quyền lực/tài nguyên nhiều hơn trở nên tự do hơn khi có điều kiện để thực hiện mong muốn cá nhân. Đây không phải là điều mà đứa tử tế như Eren nhắm tới và nó cũng không có vô hạn quyền năng để định hướng hết cả lũ. Tóm tắt là: sự tự do không bao gồm việc áp đặt rằng mình tự do thì người khác cũng tự do, và nếu vì có sự tự do cá nhân mà quên đi sự thật về thời cuộc thì đó sẽ là ảo tưởng hoặc là đạo đức giả.

Chưa kể nó không tự do tuyệt đối và còn đang băn khoăn thì định hướng cái gì? Nó không và sẽ không bao giờ có thể tự do tuyệt đối. Eren vốn dĩ tự do nhưng nó nằm ở phần nội tại (chính mình), còn ở phần ngoại tại (thời thế) thì nó vẫn phải cố gắng thích nghi được với thứ hệ thống được vận hành bởi quyền năng lớn hơn mình. Việc Eren có luôn tự do trong mọi trường hợp không vốn chẳng quan trọng khi mà nó luôn phải thoả hiệp giữa nội tại và ngoại tại để cân bằng lợi ích, mà việc nó có những lựa chọn hành vi hoàn toàn chủ tâm trong chuỗi diễn biến nó không thể tránh được để ra kết quả tốt nhất mới chính là điểm nhấn và hành vi thuần túy nhất trong hành trình của nó với lý tưởng tự do.

Motto của Eren là: "If you lose, you die. If you win, you live. If you don't fight, you can't win." Tổng thể cái motto này được trình bày theo cách đặt chủ thể ở thế bị động. Câu này kèm thêm việc Eren từng nói nếu ai đó cướp tự do của nó thì nó sẽ cướp lại chỉ ra rằng Eren nhìn nhận việc chiến đấu để duy trì sự tồn tại tự do của bản thân (chứ không phải là lợi dụng trạng thái tự do cho những hành động phi luân lý). Hai câu này nghĩa là nếu một người chỉ đáp trả một mối nguy hại khi người đó không phải kẻ gây nên tình trạng trên thì họ miễn tội. Nói cách khác, Eren là loại ủng hộ tự do trên con đường thích nghi với thời cuộc và thay đổi vòng luân hồi titan chứ không phải một cá nhân được ban tặng sẵn một môi trường có tự do thực thụ. Đương nhiên là nó ủy thác cái quan niệm này cho người khác để gánh vác trách nhiệm gây ra diệt chủng -> tự do khi vi phạm niềm tin mạnh mẽ của cá nhân vì lợi ích (tự do khỏi lý tưởng), nó thậm chí còn ban cả tự do cho đấng tối thượng là Ymir khi thương thảo thành công và thông não con bé -> tự do khi tạo ra một diễn biến out of the box trong lịch sử titan. Nó cũng không 'thắng' Ymir hay số phận, nó 'thoả hiệp' với một cấp trên không có gì ngoài định hướng được vạch sẵn để kết thúc toàn bộ hệ thống đang vận hành để thay đổi số phận. Eren không phải là người duy nhất cống hiến cho kết cục này, nhưng nó là người gánh chịu trách nhiệm chủ chốt khi điều phối những gì người khác làm bằng thái độ của nó. Eren chọn làm tên tội đồ sai trái và cũng là một đứa khiêm tốn đến phút chót chứ không phải là một kẻ mạo nhận rằng mình biết mình đang làm gì trong khi năng lực titan của nó phần nào đem lại cho nó khả năng toàn tri khi nhìn lại thời cuộc. Đừng có chỉ nhìn việc nó nói vắn nói tắt rồi nghĩ nó không cố gắng hay bị lệ thuộc vào quyết định của Ymir, không phải ai dũng cảm cũng sẵn sàng làm kẻ mang tội với tiếng xấu muôn đời. Chửi nó ác nó cực đoan còn hiểu chứ chửi nó yếu nó ngu thì người chửi mới vậy đấy. Cách con người sỉ nhục đối tượng nào đó phần nào phản ánh tầm nhìn của bản thân họ, phóng chiếu cái suy nghĩ lở dở của mình lên đối tượng khác vừa thôi.

Để Eren ở tuổi 19 có thể ảnh hưởng đến tâm lý tất định của thượng cấp là Ymir thì tinh thần của nó phải đủ mạnh để khiến Ymir nhận ra mình có thể sử dụng năng lực của mình cho thứ khác không phải nhiệm vụ của mình (và may là không như Eren, Ymir không có mục tiêu mãnh liệt riêng mà chỉ bị kích động và nghĩ thêm về tự do bởi Eren khích nên thời đại titan mới kết thúc). Eren biết Ymir không phải kẻ lạm quyền và cũng bị trói buộc bởi những mong muốn của người khác, nên dù có oán hận sâu sắc gì đi nữa thì con bé cũng chỉ đến mức tham gia cùng và ủy thác vai trò cho đứa đã thay đổi mình là Eren. Vì vậy, thái độ của Eren khoảng thời gian quyết định đó có thể coi như một sự ngông nghênh có chủ đích chứ hoàn toàn không vĩ cuồng. Nếu Eren vĩ cuồng thì đã lạm dụng quyền lực để khiến Eldia thượng đẳng, và đó mới là tự nhổ lên cái quan niệm về tự do trên phương diện công bằng của chính mình ở những năm cao trào (phần sau nói). Còn để hiểu tại sao tự do cần đi đôi với công bằng thì vui lòng tham khảo về tính chất của một nền dân chủ thực thụ nơi mà sự tự do được bảo hộ để phòng tránh hệ quả tiêu cực khi bị lạm dụng, cái này để tìm hiểu về khái niệm công lý trong xã hội tự do chứ đừng đào sâu về tính dân chủ trong AoT (dù chi tiết về nó cũng rải rác vài chỗ đấy nhưng mà nó không phải trọng điểm).

Trên phương diện chính trị, Eren là Leviathan dưới cái lốt Machiavellian, một lãnh đạo vì lợi ích của người khác thật sự. Nó chỉ là cái đầu của thời cuộc và thân người của thời cuộc là do đồng đội nó kiến tạo ra, bởi nếu đồng đội nó mà không vì phẫn nộ để đi witchhunt nó thì dự kiến của Eren thành công kiểu gì? Để đồng đội nó đi theo định hướng thì Eren phải tin tưởng là nếu nó mà thay đổi hành vi như nào thì họ sẽ hành xử như nó mong đợi, và kết quả đã chứng minh Eren đã dự đoán về hành vi của những con người khác rất chính xác. Nó cũng đủ tin tưởng rằng Mikasa sẽ không vì tình riêng mà giữ nó sống sót, vì nó biết Mikasa là một trong những con người mà sự ích kỷ quá nông để mưu cầu hạnh phúc cho riêng mình.

Trên thực tế, dù vi phạm tạm thời những nguyên tắc của nền dân chủ, việc nó làm vốn dĩ cũng đúng đắn như việc Lý Quang Diệu hay Park Chunghee định hướng cho đất nước của họ bằng những điều lệ khắt khe từ những năm nền tảng. Vứt lũ dân chủ cuội và đám cánh hữu nửa mùa qua một bên. Trong một xã hội mở, nhận thức về nghĩa vụ và tính công bằng của từng cá nhân tốt thì mới có thể ủy thác cho họ tự điều phối cộng đồng. Phần truyền bá lý tưởng này được Eren thúc đẩy rất mạnh nên hội Yeagerists mới có vẻ cực đoan, và thay vì nhìn nhận đây là chủ nghĩa dân tộc thì hãy xem đó là một dạng thúc đẩy tự do quốc gia. Sự tự do được đánh giá của Yeagerists nói riêng và nhân dân nói chung cũng đã được bổ trợ bằng việc công khai tình hình đại cục để mọi người tự đánh giá dù biết có thể sẽ gây mâu thuẫn rồi, nhưng phải giải quyết mâu thuẫn thì mới tiến lên đúng tiến trình để tự lập/tự lực/tự cường được.

Mình không muốn mạo nhận nên sẽ chỉ nêu ra là con đường của Eren phần nào liên hệ được với non-agression principle nhưng dưới áp lực cực mạnh để vi phạm luôn những yếu tố NAP như một định hướng lý tưởng mang tính tương đối chứ nếu Eren tự tin rằng ý niệm của nó là tuyệt đối đúng đắn đã không nói "I don't know but…" đâu.

. 

Thứ ba, xin lạm bàn về lý do Eren vì theo vai trò mà hành xử khắc khe với đối tượng cụ thể Mikasa để rồi bộc lộ tình cảm thật một cách chuối vl ở chương cuối. Cái này mình đã lải nhải bên bài ở phần 1 rồi và phần này chỉ thêm râu ria thôi, là Ymir mạo nhận Mikasa giống con bé và Eren thì khích sao cho Mikasa diễn tròn vai mà Ymir muốn coi.

Theo mình thì Mikasa là chìa khoá giải quyết vấn đề là và phản đề của Eren trên phương diện tất định/tự do, trên hai loại hình gắn bó ngoài đời thật là anxious-preoccupied và dismissive-avoidant, và trên phương diện tâm lý học hành vi là behaviorism vs praxeology. Mikasa đó giờ bảo vệ Eren như một cái máy, một cá thể hành xử rập khuôn bởi conditioning như con chuột của B. F. Skinner hay con chó của Ivan Pavlov vậy. Đúng ra mà nói khoảnh khắc 'praxeological' nhất của Mikasa đối với mình là khi nó chém Eren. Khi Eren chỉ điểm cho Mikasa biết nó đang ở đâu và đi giết nó, tụi nó đang hợp tác để diễn tròn vai và thuyết phục Ymir. "Kẻ thù chung" chính là tâm lý chưa được giải phóng của Ymir chứ không chỉ là quyền năng của Eren hay Ymir thôi đâu (Eren vốn diễn sâu còn Ymir làm quái gì có đủ tự do ý chí). Như đã nói, Eren phải chết cùng nỗi phức cảm của Ymir thì mới thoả đáng, nhưng mình đoán là để an ủi các con trời thì có lẽ nó nên có một cảnh ngẩng cao đầu và tự hào về những gì mình đã làm với những người khác thay cho cảnh ăn vạ với Armin.

Nếu nói về tính cân bằng giữa tự do ý chí lẫn tính tất định thì hội Hacker-, xin lỗi, Ackerman là những đối tượng phù hợp nhất. Levi miêu tả sức mạnh Ackerman là "biết cần phải làm gì", vậy nên Mikasa không hoàn toàn mù quáng mà trong vô thức cô nàng vẫn thực hiện những gì đúng đắn phải làm để cho ra kết quả chung cuộc, điển hình như tiếp tục chiến đấu vào lần đầu tưởng Eren chết và giết nó vào trận cuối. Một giả thuyết về lý do mà năng lực kia giống "biết cần phải làm gì" là vì nó được cân bằng bởi bản năng bảo vệ host và lý trí thật, gây nên những cơn đau đầu khiến người Ackerman phải tự vấn bản thân để thuyên giảm. Đây là nếu Eren không chém gió chứ nếu nó chém gió thì nghĩa là cũng như Eren, người Ackerman cũng có thể xả thân vì ý chí riêng chứ không phải bản năng bảo vệ host gì đâu. Nếu Eren chém gió về host thì có thể lý do nằm ở việc Ackerman miễn nhiễm khỏi memory modification - nghĩa là sẽ khó bị ảnh hưởng hơn bởi tính tất định, nên nếu không nói rằng Ackerman thực ra cũng chỉ bị trói buộc bởi bản năng thì đã không kích động được suy nghĩ ngờ vực làm lu mờ bản chất bảo bọc quá đáng của Mikasa để khích cô nàng giết mình trong day dứt, làm sao để tập trung phức cảm lẫn sự tuyệt vọng của Mikasa với mình để trưng ra cho Ymir thấy cái kết thoả mãn? Dù vụ đó Eren có chém gió hay không vẫn không thay đổi là bản chất Ackerman vốn là bảo bọc người khác.

Thực ra để đơn giản hoá quá độ về tư duy của loài người thì có thể nói rằng những thứ dựa trên lý trí và lẽ hiển nhiên đa số nghiêng về tính tất định, còn những cảm tính bộc phát thì tự do hơn vì nó nghiêng về tính phi lý/vô lý/hữu lý nhưng khó đoán. Không có nghĩa cảm xúc và sự phi lý mới là thứ tạo nên chất 'người' nhưng trên phương diện tâm lý, cảm xúc bộc phát mới là tiền đề cho những suy nghĩ out of the box vì khi đó tâm trí ít phụ thuộc vào input/output hơn. Trong một thí nghiệm thì Mikasa chính là independent variables để thúc đẩy rare events trong cái vòng lặp logical determinism của AoT.

Ở chương cuối đã chỉ ra rằng hành động bản năng của Mikasa cùng cảm nhận mơ hồ về một miền ký ức bị phong ấn mới là thứ đem lại tự do chung cuộc, trong khi đó lý trí là thứ đang bị Eren điều phối để đi theo kế hoạch của nó. Có thể nói tâm trạng của cô nàng lúc sắp giết Eren mới là thứ cân bằng lẫn nhiễu loạn nhất. Nếu Mikasa chỉ đơn thuần là đi theo bản năng bảo vệ thì đã không chém đầu Eren ở lúc cao trào, mà đó là sự dằn xéo giữa lý trí lẫn trực giác mới khiến cô nàng làm vậy. Mikasa vì bị 'con người thật' thuyết phục để hành xử cho tròn trách nhiệm mà đã chấp nhận gánh vác gánh nặng cảm xúc từ cảm nhận mơ hồ nhưng đúng đắn lẫn bản năng Ackerman. Cũng như Eren, Mikasa đã 'thoả hiệp' giữa bản chất nội tại của mình với tình thế ngoại tại. Sự chủ động cân bằng tính chất nội-ngoại tại của hai người là thứ khiến họ tự do trên tổng thể. Còn về Ymir - đối tượng cần thoả hiệp, con bé không suy nghĩ thấu đáo, và vì không suy nghĩ thấu đáo trong thời gian dài nên mới xảy ra chuỗi lịch sử titan. Đến lúc này mình vẫn không tôn trọng Ymir nhưng sẽ thừa nhận mindset của nó như vậy vẫn đỡ hơn là lạm dụng quyền năng nên mình mừng rằng nó dễ bị thuyết phục và đồng cảm bởi hoàn cảnh không giống như cuộc đời của nó. Eren (và Mikasa trong phần lớn vô thức cùng một chút nhận thức không rõ rệt) đã thoả hiệp thành công.

Bây giờ nói rõ hơn về thái độ của Eren với Mikasa ở phút cuối. Eren cũng nhận thức được rằng Mikasa không có nghĩa vụ gì với mình mà có nghĩa vụ với kết quả chung cuộc nên mới đợi gần tạch mới bộc phát thái độ thật do thất vọng vì bản thân không có số hưởng; tâm lý người bình thường sắp chết dù không muốn thường tiếc nuối những gì mình có và hành xử lệch so với chuẩn mực cá nhân nên để nó ăn vạ đi. Việc Eren chết thực ra cũng là một cách giải phóng cho Mikasa trên phương diện ý chí. Giả sử dòng máu Ackerman cần phải có host mới kích hoạt được sức mạnh, thì khi host của Mikasa là Eren chết đi thì Mikasa mới được tự do về mặt tâm lý, và những cảm xúc còn lại dành cho Eren đều là dư âm không bị ảnh hưởng trực tiếp bởi bản năng Ackerman mà chỉ là tình cảm thông thường. (Đấy là nếu thứ bản năng kia có thật chứ mình cũng chẳng biết nó chém gió hay gì.)

Eren không simp mà nó chảnh chim nên mới sợ mất mặt, chửi gì chửi chứ đừng chửi nó tầm thường. Nó đang tôn trọng tự do của Mikasa lẫn những cảm xúc cá nhân (hay cái sĩ gì đó) của chính nó, nếu không nó đã nói thẳng với Mikasa để cô nàng cảm động mà lưu luyến nó tiếp thay vì trải lòng riêng với Armin và nói là hãy quên nó đi khi cùng nhau đi trốn trong Coordinate rồi. Nó có quyền ích kỷ trong tư tưởng và nó không ích kỷ trong hành vi khi chọn cách không định hướng cụ thể cho mối quan hệ giữa hai người, gọi là sĩ diện hão cũng được. Nếu nó can thiệp và nói Mikasa nên cảm thấy thế nào về nó sau khi đã từ giã cõi đời mới là vì cái tôi và niềm tin riêng mà mà đạp lên cảm nhận cá nhân lẫn sự tự do xúc cảm khi khao khát tình thương cho chính mình. Với mình, dù hình tượng của Eren có đi vào lòng đất thật nhưng mà thà thế chứ níu kéo tình cảm của Mikasa bằng cách trao tặng thứ tình thương quá ngắn ngủi rồi để người kia lại một mình với dĩ vãng, thì thà ngậm mồm vào và bảo nó quên đi thì hơn vì không phải cái gì cũng mở lòng ra là ổn thỏa. Không những thế, việc nó chỉ nói quên nó đi và đưa bản thân vào thế bị động khi để cho Mikasa nghĩ gì về nó thì nghĩ thay vì thúc giục cô nàng ở giá/cặp người khác cũng là cách để nó chủ động đem lại tự do cảm xúc cho Mikasa (cùng việc dỡ bỏ bản năng Ackerman kia).

Mình không chúc mừng cho kết cục bi thảm của bọn họ nhưng sẵn sàng chấp nhận lựa chọn của Eren. Mikasa tuy hơi ngơ ngác nhưng chắc cũng không ngu đến độ không hiểu được tấm lòng của Eren qua khoảng thời gian sống với nhau trong Coordinate, kể cả khi nó không từ giã cô nàng đàng hoàng đi chăng nữa.

. 

Thứ tư, xin lạm bàn về lý do Eren để lại 20% thế giới thay vì giết sạch và tại sao Eldia sẽ ổn trong thời gian dài. Đằng nào Eren cũng vì bạn bè nó và Eldia mà diệt chủng chứ chả phải vì nhân loại rồi.

Trước tiên, Eren là người thuyết phục Ymir diệt chủng. Ymir nếu diệt chủng vì tự bản thân con bé muốn có khi nó chọn diệt Paradisian vì con bé là nô lệ ở đó mà, nhưng Eren thuyết phục nó hướng vào nhân loại chung chung. Chi tiết không bàn vì mình không thích tâm lý Ymir, cũng không muốn đổ thừa 'tất cả là tại Ymir' chút nào vì cô bé cũng chỉ là một nạn nhân của thời cuộc xa xưa. Tại sao Eren thuyết phục Ymir diệt chủng nhưng không làm cho trọn vẹn thì có lẽ do nó đã nghĩ kỹ để tạo ra một thế cân bằng sao cho tính vị lợi được duy trì. Nếu thế giới ngoài Eldia chết hết thì Eldia có khi sẽ quay ra nội chiến, huống hồ dân số ít ỏi thế thì cũng chỉ quanh quẩn nổi ở Paradis chứ có đi khám phá được khắp thế giới đâu, ai còn sống để tái thiết các vùng đất đã bị ủi nữa đâu mà khám phá (huống hồ từ xưa Eren đã chú trọng việc đi khám phá như một phần tự do rồi). Các phát kiến cũng bị giới hạn do người Paradis đâu thể tham khảo từ văn minh của các nước khác, như Hizuru chẳng hạn. Phải có người sống thì mới có trao đổi lợi ích giữa Paradis với thế giới được.

Nhân loại là một tổ hợp rất lớn có thể chia nhỏ thành rất nhiều trường hợp phái sinh chứ không giới hạn trong trolley problem nơi phải chọn 1 người chết hay 5 người chết, và nhân loại còn bao gồm nhiều tư tưởng và định hướng khác nhau chứ không thống nhất. Cứ đánh trên phương diện tâm lý trước đã. Nếu Talk no Jutsu của Armin không hiệu quả thì vẫn còn đấy quân Yeagerists sau cải cách. Yeagerists vốn dĩ được thống nhất vì từ đầu mục tiêu Eren hướng tới là để hội truyền bá tính dân tộc để bảo vệ Eldia chứ không phải bảo vệ riêng mình, và thứ mà Eren để lại để duy trì việc đó là lý tưởng. Phần lớn Yeagerists sẽ không vì thù riêng với việc giết lãnh đạo của họ mà phản Eldia, không chỉ vì nguyên lý thành lập mà còn vì nhận thức Eren nếu không bị giết thì cũng sẽ chết dưới lời nguyền Ymir khi Historia công khai sự thật về đại cục. Việc công khai đại cục cũng là một cách tuyển mộ nhân tài cho chính quyền lẫn quân đội từ việc thu thập các luồng ý kiến để xem những ai có thể phân tích được nội tình, qua quá trình này cũng sẽ lọc được Yeagerists tinh túy theo ý Eren để tiếp nối công việc (cái này khả năng cao khi giả sử Eren là một lãnh đạo triệt để đã bàn bạc với những người chịu trách nhiệm về sau, mà nhìn cả đám người bật khóc ở chương cuối cũng đủ hiểu là Eren đã trải lòng và khả năng cao là bàn giao trước rồi). Cái Yeagerists có với Eren là chặng đường ngắn còn với Eldia là chặng đường dài, và với số lượng Yeagerists đông đảo hiện tại lấp đầy quân đội thì chắc chắn cũng sẽ có những người liên kết thông tin và hiểu được nội tình để thuyết phục Yeagerists khác nên làm gì sau cái chết của Eren. Những người từng phản đối Yeagerists bây giờ lại được mời làm thành viên danh dự thì lại càng được lấy lòng và được bù đắp tinh thần bởi tân lãnh đạo khi mà chính trọng tâm là Eren đã chết và nhận định tiêu cực của họ về Eren được thừa nhận. Nên nhớ sức mạnh quân đội phần nhiều nằm ở khả năng đồng hoá để khiến binh sĩ đồng lòng chiến đấu.

Để mình khẳng định lại một điều từ niềm tin cá nhân, những người với tâm lý 'để cấp trên lo hết' vốn dĩ rất kém cỏi trên phương diện tư duy tự lực, vì vậy những người chỉ biết nghe lời Eren thì sau khi được định hướng lại không còn là vấn đề đáng lo. Ai vẫn tôn thờ Eren mù quáng thì sớm muộn gì cũng sẽ không có chỗ đứng do được tính dân tộc Eldia đàn áp sau đợt cải cách mới, hoặc tự lui khi biết đủ nhiều về lý tưởng thuần túy của Eren và mối quan hệ giữa thủ lĩnh của họ với lãnh đạo đất nước (căn bản vì họ vỡ mộng như một số thành phần nào đó mà bỏ rơi thần tượng). Historia và Armin thì vốn có danh tiếng tốt sẵn và chắc cũng không ngại để bị đem ra làm bình phong cho cái mã tốt của Eldia, trong khi nội bộ Eldia sàng lọc ra những thành phần hợp theo tiêu chí chiến đấu theo motto của Eren để chuẩn bị.

Nói riêng về Marley. Marleyian trên thực tế đều nằm dưới tình trạng được tuyên truyền, nhưng thuyết phục một phần dân chúng Marleyian là điều khả thi khi có một bộ phận Marleyian danh dự được phía Eldian tín nhiệm và tha bổng. Bởi vậy dù có ưa hay không quân nhân Marley như Reiner hay Annie hay Gabi thì cũng nên hiểu là phải đãi ngộ tốt với họ thì mới có những đối tượng đứng ra để thuyết phục và làm hình tượng tuyên truyền cho mối quan hệ giữa Marleyian và Eldian, thế mới tiện lợi. Vậy đó, một vài bộ phận chủ chốt người Marleyian vẫn phải được nuôi sống để mà cảm động về 'tấm lòng' của Eldian ở phút cuối. Ngày xưa chính trinh soát đoàn đã can thiệp việc Eren đập Marley, bây giờ họ là anh hùng cản Eren nữa thì Marley sẽ thấy thế nào? Cứ nghĩ tù nhân chính trị mù quáng như Annie mà lại được chính nguyên thủ Armin người đã lật đổ 'độc tài' nâng đỡ vì thông cảm sau thời gian dài giam cầm để tự vấn đi, người Marleyian sẽ thấy thế nào? Nói thêm, Eren đã rất khéo khi kéo Historia ra khỏi kế hoạch này trước vì nếu Historia lại thừa kế thì màn thương thảo của Eren khó có cửa và Historia thì lại trở thành đồng phạm diệt chủng chứ không kế nhiệm vai trò với một profile sạch được, và khi bên Marleyian biết Zeke vốn dĩ có dòng máu hoàng gia Eldia mà Historia đã không chọn cái cách tàn bạo là ăn Zeke để chiếm lấy năng lực dù làm vậy sẽ cứu được kha khá người thì sẽ thấy thế nào? Bây giờ Marley nát mà lãnh đạo Eldia ra hỗ trợ lại còn là những người từng giúp mình thì Marley sẽ thấy thế nào? Bạn của Eren đều đã được những lựa chọn chủ chốt của Eren đánh bóng tên tuổi cho sau này cả. Dù gì một phần Marleyian vẫn là Paradisian cùng với Eldian và ở chung một thuyền 'những thành phần lạm dụng titan' nên nếu không thương thảo nổi với Eldia vốn đang có tín nhiệm cao khi lật đổ 'độc tài' Eren thì chắc gì Marley đã yên ổn với phần còn lại của thế giới. Người có đầu óc đàng hoàng đi trách lãnh đạo chứ ai rảnh đi trách dân đen nhỏ lẻ nếu như họ không có quá nhiều sức ảnh hưởng. Chưa kể các vùng thuộc địa của Marley khi thấy Eldia chiếm ưu thế thì ít nhiều sẽ muốn liên hệ để mong được hỗ trợ nữa. Nên nhớ các quốc gia lệ thuộc ở trong AoT đang tìm kiếm con đường chống lại các đế quốc bằng công nghệ, mà đế quốc bành trướng nhất là Marley thì sẽ còn phải đề phòng nhiều còn Eldia thì vốn dĩ có thể kéo họ về phía mình bằng cái mã giải phóng nhân loại.

Nói về thế giới. Cuộc diệt chủng càng được phô bày tàn nhẫn cho dân số chỉ còn 20% thì mối hận dành riêng cho Eren càng được tăng cao và công trạng cho Eldia càng lớn. 20% thế giới vốn vẫn nhiều hơn dân số Paradis, nhưng nếu bàn về tính thống nhất thì các rào cản văn hoá/chính trị/ngôn ngữ/tư tưởng/etc. không được thống nhất bằng Paradis sau thời đại mới với tinh thần dân tộc được thúc đẩy. Thế giới ở AoT mô phỏng thế giới thật ở thế kỷ 20, nghĩa là khi đó vẫn còn đang trong giai đoạn thế chiến chứ chả yên ổn đâu (dựa trên phỏng đoán rằng thế giới chưa đến thời kỳ Baby Boomer). Thực ra không chắc là thế giới đảo trong AoT bám sát ngoài đời thật nên mình không mạo nhận thông số, giả sử thôi. Sau khi bị Eren ủi nát cùng dịch bệnh/hạn hán/nạn đói/etc. thì thế giới phải tốn ít nhất 2 thập kỷ để xây lại cơ sở hạ tầng để bảo đảm đời sống cho dân chúng trước. Nhất là các nước đế quốc thì đã bị cho vào tầm ngắm nhanh gọn khi họ tham gia hội nghị, và kể cả khi quân lực mạnh mà đời sống nát thì chế độ đó cũng duy trì không lâu (huống hồ quân lực chắc cũng nát dưới tay Eren vì nó từng học qua về quân sự khi đi khám phá thế giới, nghĩa là nó biết cần phải tấn công cái gì để đối phương suy yếu).

Eren chắc cũng biết các nước nhỏ lẻ đang mong sẽ đối phó đế quốc bằng công nghệ nên chắc biết đường mà chừa cho những nơi có tiềm năng. Các cường quốc không đủ sức chiến tranh sẽ tạm ký hiệp ước hòa bình rồi phải hồi phục tình trạng xã hội thì mới tái lập được quân đội hiệu quả sau, chắc cũng phải vài thập kỷ. Khi đó công trạng của Eldia cũng đã lụi dần, lãnh đạo cũng khôn khéo hơn nhiều do phải đề phòng liên tục mà lấp liếm nội tình/tuyên truyền quốc tế/thống nhất tinh thần dân tộc/etc. ở mức độ cao. Cái này càng phải làm tốt vì Eldia vốn dĩ nằm tách biệt trên một hòn đảo mà có lẽ sau thời cải cách sẽ thống nhất hết về Eldia. Chưa kể, Armin gáy là titan hoàn toàn bị quét sạch nhưng nó vẫn là bạn của Eren thời trước. Bây giờ nếu Eldia lại bị quy vào hạng phản diện thì dùng fear mongering kiểu 'Eren từng tín nhiệm Armin vì là bạn bè nhưng Armin vì bất đồng mà tiêu diệt Eren' ra tuyên truyền khiến Armin trở thành 'một tên hai mang đã nói dối về sự biến mất của titan khỏi thế giới', họ sẽ hoài nghi vì ám ảnh tâm lý mà ngại tấn công Eldia vì nỗi sợ titan quay lại, và nghĩ 'Armin giấu sự thật về titan để bảo đảm lợi ích cho Eldia'. Mối quan hệ giữa Eren và thế hệ lãnh đạo về sau là một nước đôi có lợi cho Eldia, miễn là biết chọn thời điểm công khai.

Trên phương diện quân lực thì có lẽ Eldia sẽ nhanh bắt kịp thôi. Về kỹ năng chiến đấu thông thường thì họ đã có lợi hơn phần lớn các quân sĩ khác khi rèn luyện qua khoảng thời gian chiến đấu với titan và chắc cú là sẽ duy trì truyền thống đó rồi, cứ nhìn cách binh sĩ vận hành set vũ khí phát triển sau hơn 1 thế kỷ là thấy ví dụ cho năng lực lính Eldia. Eldia cũng nhận thức được rằng vùng Middle Eastern đang tìm cách vượt qua sức mạnh của titan bằng công nghệ thì lại càng phải chú trọng phát triển công nghệ (điều này là hiển nhiên ở một quốc gia quân phiệt). Hizuru và Azumabito hiện đang nghiêng về phía lãnh đạo của Eldia nhờ công của Mikasa, đã thế Zeke có nhắc đến tài nguyên iceburst stones dưới Paradis và họ có thể đem tài nguyên đó ra thương lượng hợp tác. Yeagerists cũ được cải cách bởi những người đã diệt Eren thì họ lại càng an tâm khi kẻ truy đuổi mình đã bị diệt. Eldia thì ở trên đảo, muốn qua lại phải có thủy quân hoặc không quân mạnh, mà một trong những món đáp ứng cả hai là tàu bay của Azumabito phe đồng mình thì hiện đang hoạt động trên tài nguyên đặc biệt của Paradis, chưa kể nó chắc còn sẽ được chú trọng nâng cấp mặt hiệu quả sau khi hội Azumabito sử dụng nó để chạy trốn thành công khỏi đợt càn quét của titan. Đã vậy, Eldia có thể câu thêm vài công sức lệch hướng của phe Middle-Eastern bằng cách tung tin giả rằng titan vẫn còn là năng lực chính của Eldia trong khi Eldia tìm hướng phát triển công nghệ khác.

Tổng kết cho phần này là không có đồng minh và kẻ thù vĩnh viễn, chỉ có lợi ích là vĩnh viễn. Việc Eldian có gìn giữ hay đánh mất vùng đất của họ sau này không còn là nghĩa vụ của Eren, để thế hệ sau tự lo liệu. Nhân tiện thì Eren có lẽ biết ơn Floch thật nhiều đó.

. 

Thứ năm, xin lạm bàn việc Eren phản bội nhiều tiêu chí đạo đức. Phần này ngắn nhưng quan trọng nhất.

Công lý chuẩn mực là một thứ rất xa vời trong truyện của Isayama, đúng theo tiêu chí miễn là người đọc đau khổ. Isayama từ đầu đã muốn thể hiện hy vọng của con người trong thế giới tàn nhẫn và với những bản chất tuyệt vọng. Eren đã chuyển sang consequentialist libertarianism thì cũng có nghĩa là nó không còn có đủ thời gian cân nhắc về tính chất của một hành động nữa. Trừ khi Eren toàn năng hoặc toàn tri hoặc có khả năng làm vô hạn vòng lặp để thử nghiệm thì nó mới tìm ra cách khác tốt hơn được, nhưng nó không có khả năng đó. Nó cũng hiểu thái độ của các quốc gia khác đối với Eldia nên mới chọn phương án kia.

Mấy nhân vật phụ duy nhất khiến mình thấy bức xúc là gia đình của Eren. Họ thì thôi rồi, việc xảy ra với mẹ Eren khiến mình không thể ngấm nổi dù vì vậy mà mới có một Eren mãnh liệt đấy, nhưng vẫn mãi mãi không ưng được. Trường hợp về gia đình Eren là thứ tệ nhất đối với mình khi xem AoT. Mình hiểu tại sao Eren chọn điều khiển Dina qua mẹ nhưng mình cực kỳ phẫn nộ, thế thôi. Đại loại là chân mẹ Eren bị thương không chạy được nên nếu Dina không ăn thì con titan khác cũng ăn, nhưng nếu Dina ăn Bertholdt thì mất người thừa kế Colossal titan để sau này truyền lại cho Armin, đồng thời khi chỉ còn Reiner và Annie thì có lẽ tụi nó sẽ giết Dina để trả thù hoặc vì vấn đề nhân lực mà tụi nó rút lui sớm làm lệch ảnh hưởng diễn biến tương lai (nếu Dina là Eldian Restorationist thì tụi nó càng thêm ghét), chưa kể Dina phải sống đến trận ở Titan Forest hồi bả giết Carla và Hannes thì dòng máu hoàng gia của bả mới làm kích hoạt Founding Titan trong Eren thời điểm đó. Cũng như nếu Dina không nuốt mẹ thì Eren nhỏ khi đó chưa biết gì vẫn sẽ còn vì mẹ mà sống an phận dài dài vì chăm lo người mẹ thương tật vì ám ảnh với titan mà ngăn con mình gia nhập quân trinh sát. Eren xem mẹ là một cá nhân đầy tình thương như mình và yêu mẹ cực kỳ, và tình yêu của bà sẽ khiến nó nhục chí. Điều này có thể tham khảo thêm tại sao con cái dưới sự bảo bọc quá kỹ từ gia đình lại ít có xu hướng mạo hiểm hơn. Nó là chuyện hiển nhiên cho Eren nhưng mà mình vẫn đéo thông cảm được.

Tổng kết: Eren là một tên độc tài ích kỷ và tử tế được kiến tạo từ tình yêu với tự do và với người thân quen. Biểu tượng của Eren là loài chim xuyên tung cánh bay suốt truyện, của Ymir là con rết kẹt dưới lòng hồ sâu. Con chim ăn được con rết và tồn tại đến cả sau khi con rết biến mất thì có nghĩa là hy vọng của Eren rồi cũng được duy trì xuyên qua dòng hỗn loạn của lịch sử dù ít dù nhiều. Đừng đào sâu về chủ nghĩa dân tộc quá rồi đem so sánh nó với ông Ria mép vì từ đầu Eren đã không nhìn nhận người Eldian thượng đẳng hay có tham vọng bành trướng. Nếu chỉ nhìn nhận Eren như một người giàu trách nhiệm trong với một tư duy hướng về tự do ý chí nhưng lại bị kẹt trong một hệ thống tiền định thì sẽ thấy nó đáng ngưỡng mộ khi cố gắng nhất để có thể là chính mình.

___

Thật ra còn mấy chỗ lấn cấn nhưng thôi không vòi vĩnh nữa. Đương nhiên bài này là để bênh lựa chọn của nhân vật nên mình sẽ không đào sâu về sự thiếu thốn trong nội dung, kẻo lại có người hiểu nhầm mình định chê AoT. Chỉ là nếu mình đòi hỏi quá nhiều thì chắc 10 chương sau mới đủ để thỏa mãn cái mong đợi của mình mà mình thì chỉ muốn Isayama sáng tác dựa trên mong muốn thuần tuý của ổng, vì mình không thích thúc ép bất kỳ tác giả nào cả. 

Nói vậy chứ ít nhất cũng nên hỏi ổng cái viễn cảnh Mikasa thấy thực ra là cái gì vậy? Có thể Eren tự dùng khả năng điều chỉnh ký ức lên bản thân rồi dùng thần giao cách cảm gửi cho Mikasa (vì Ackerman không bị ảnh hưởng bởi cái đó), hoặc là nó thực sự diễn ra ở một dòng thời gian khác. Việc hai đứa chạy trốn cùng nhau thì qua thoại của Eren có vẻ là thật, chỉ là ở đâu và ở lúc nào thì chịu. Có thể là ở một thời điểm nhất định, Eren chọn chạy trốn cùng Mikasa rồi quay về quá khứ để thay đổi quyết định đó như thể nó chưa xảy ra nhưng ở thời điểm nào thuận lợi thì mình nghĩ không ra.

Chapter 2: Tổng hợp các bài viết ngẫu hứng về Jujutsu Kaisen

Notes:

Tự nhiên nhớ cái thời mà JJK còn thú vị ghê... Gege đang tụt phong độ hơi bị nặng.

ᴠề ᴛíɴʜ ᴛươɴɢ ǫᴜᴀɴ ᴛʀᴏɴɢ ᴄáᴄ ʟᴜồɴɢ ᴛư ᴛưởɴɢ

Đây là một bản tổng hợp rất chung và chủ quan về bốn luồng tư tưởng trong Jujutsu Kaisen. Đương nhiên phân chia loại này sẽ có phần ảo khi so sánh cột kinh tế với chú thích, coi như phân phối tiền tệ nó như phân phối ý đi cho dễ liên tưởng.

Trước tiên phải nói thế giới được Gege tạo ra mang đậm chất kích thích cùng những vật vật cũng cảm mai. Cách sử dụng từ của tác giả chỉ ra khả năng tạo ra những khái niệm với tính chất độc hài hòa, "màn đêm tươi sáng" là một ví dụ. Đôi khi câu chuyện bối rối cũng cực kỳ bất mai. Hãy xem cái cách Kenjaku hỏi Mahito, "Ta nên cứu người chứ?", để rồi cày cuốc y và tước năng lực.

Tiền khi được so sánh cũng vậy. Tiền khi phân phối ai cũng sử dụng được nhưng chú ý tuyển tượng tượng và có thể gây hại cho những đối tượng không phù hợp với nó.

Xin lưu ý là sự lựa chọn thiết lập trường của các nhân vật dựa trên xã hội mà nhóm họ hướng dẫn về chứ không phải quan niệm về cá nhân họ. Khi sum họp Tắt lại thì:

• Gojou Satoru có tính chất của chủ nghĩa tự do thiên hữu. Lý tưởng của Gojou đi kèm chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa dân túy và chế độ nhân tài.

• Tengen có tính chất của chủ nghĩa toàn trị thiên hữu và chủ nghĩa bảo thủ (bảo thủ). Getou gián tiếp che cho chế độ đậm chủ nghĩa tinh hoa (tinh hoa) này khi theo một lý tưởng không ngọc vào kích thước tầng cao nhưng lại tấn công ngoại bang, cụ có thể hơn là vô tình tiếp tay biến bản thân nó thành một dạng tinh hoa mới hoạt động và mang tính cạnh tranh với cao tầng.

• Kenjaku có tính chất của chủ nghĩa tự do thiên tả, cụ thể hơn là chủ nghĩa cộng sản vô trị (chủ nghĩa cộng sản vô chính phủ) và chủ nghĩa tăng tốc (chủ nghĩa tăng tốc). Hiện tại cũng có xu hướng chứng minh chủ nghĩa (kiểm tra ý nghĩa) bằng một cách khác, đề xuất các thử nghiệm cao và có thể thường có kế hoạch dự phòng.

• Tsukumo Yuki có tính chất chủ nghĩa toàn trị thiên sứ. Họ Tsukumo (九十九) với nghĩa là 99 khi nghĩ theo hướng mô mai làm mình liên tưởng nhẹ nhàng đến phong trào Chiếm lấy khẩu hiệu Chúng tôi là 99% vốn mang tính chất của chủ nghĩa tự làm. Khát thú vị là cô này có phương án kép cho vấn đề về chú ý là tất cả đều có hoặc không ai có cả.

---

ᴠề ᴋᴇɴᴊᴀᴋᴜ

Thật hài hước khi mình tự thừa nhận rằng nếu mình biện hộ cho nhân vật yêu thích của mình trong Jujutsu Kaisen thì đó sẽ là một cái cân không đúng nghĩa vì bé nó sống quá lỗi, nhưng phiền thay nhân vật mình thích lại là một bộ không được xử lý hoàn toàn.

Kenjaku (Quyền Sách - 羂索) là tên của một sợi dây linh thiêng cho vui trốn ẩn và sự tình cứu - biểu tượng trong Phật giáo bí truyền - và thường được liên hệ nhiều nhất với Quan Âm (観音 - Kannon) - vị Bồ-tát hiện thân xin hãy chọn từ bi của tất cả chư Phật.

Kannon là vị Bồ tát có thể đạt được Niết bàn nhưng lại trì hoãn thực hiện điều đó nhờ lòng từ bi đối với những người họ sinh đau khổ, và phỏng theo giai thoại, Kenjaku đã chờ đợi cơ hội cho kế hoạch điên cuồng kia suốt ngàn năm. Đối với những người tôn thờ Kannon, vị Bồ-tát ấy mang lại hạnh phúc nhưng hạnh phúc phải trả giá giảm, cũng như cái cách Kenjaku phổ biến chú lực với nhân loại nhưng việc nhận được dồi dào năng lượng sẽ chuyên gia pháp thuật tạo ra các dạng xã hội phức tạp.

.

Đôi khi nghĩ về tính chất của Kenjaku, trong đầu mình thường bật ra một cụm từ: chủ nghĩa cộng sản vô trị, nhưng theo một cách rất đậm tính cá thể và đương nhiên có những tính chất ngược đời.

Kenjaku căn bản là có sự vĩ đại của một cuộc sống tên đã ngàn năm cùng với tính thực dụng cần có của một kẻ làm nên đại nghiệp. Luôn trình bày ý kiến kiến trúc một cách khát kỳ kỳ và có khi nghe như đang học đạo vậy - gần như rất nhiều kẻ si mê lý tưởng của họ thường hay làm thế. Một ngàn năm chờ mong cơ hội, một ngàn năm suy tính, một ngàn năm xung quanh khắp nơi gạ gẫm người trong thiên hạ để kéo họ vào kế hoạch của ngọc ta. Phải công nhận điều này rất chịu đựng.

Tuy nhiên, Kenjaku nắm cơ sở chứa ký ức của Getou nhưng cách tư duy, bộ kỹ năng, kế hoạch, phong cách sống và thái độ với những kẻ khác đều là bản thân cơ bản dưới cái lớp vỏ đầy lạ lùng. Hay lẩn ẩn ngoài nơi đường ngập phi thuật sư, tránh xa tầm mắt thăm dòm của phe chú thuật sư, phong cư cách xử lý thì màu mè một cách khá thật lòng chứ không có ý định tạo vẻ ngoài lừa phỉnh như Getou đã từng. Cái tay không nàng đấy đa số thời gian nhìn cứ điệu đà như đang tạo kiểu chụp hình cho tạp chí Cosmopolitan ấy nhỉ?

Đồng thời, việc sống quá lâu và lưu giữ ký ức của những vật chứng mạnh mẽ cũng là phần nào ảnh hưởng lên nhận thức của chiến binh, có lẽ vì vậy mà dù gieo giống tứ phương để có lợi cho con cái nhưng lần này thái độ với Yuuji có vẻ ngoài khá "dịu dễ" khi so với những đứa trẻ khác, có thể bị ảnh hưởng bởi tâm tính của vật chủ đời trước và đời này là Itadori Kaori và Getou Suguru. Không rõ nữa, chỉ là cảm giác giác mơ hồ của mình.

Thái độ của người khác cũng hiện tĩnh và khôn ngoan. Cách đánh sử dụng năng lượng tương lai và được cân kỹ thuật lưỡng. Không giống như Getou với thói quen đánh trực diện và độc lập từng tự mình đi đấu với Okkotsu Yuuta, Kenjaku không cần nhúng tay trực tiếp vào mà lại sử dụng tay sai theo nhiều cách để đạt được kết quả tốt nhất có thể. Sự chiến đấu và thông tin nhân tâm đút kết từ kinh nghiệm thiên niên kỷ đã được đưa lên tầm cao.

Bằng cách nào đó, Kenjaku - kẻ hoàn thành loại xã hội ác độc trong tự do - lại là một tay quan kiệt chuyên thao túng mềm và ích kỷ với tâm nguyện của bản thân, một tay Machiavellian đúng nghĩa. Thứ tư bao dung mà chia sẻ chắc chắn chỉ có chú sức, còn lại thì đánh ra mấy khi chia sẻ dù là suy nghĩ bâng quơ hay ích lợi thực tiễn. Đã thế, tay Big Brother này lại còn có xu hướng soi cuộc đời của những người khác đặc biệt là của những nhân cơ khí chủ nhân mà cơ thể sử dụng để tìm ra điểm có thể có lợi, và cũng vì thói quen này giúp mở riết dập tắt để có lợi cho việc ngược lại. Thật hài hước khi nghĩ đến việc tính cá thể và những kỷ niệm riêng của một người lại được đưa ra soi xét và đánh giá bởi một kẻ thậm chí còn bình luận được đánh giá riêng cho bản thân đánh giá.

.

Dù đối lập với Gojou Satoru với những đặc tính của chủ nghĩa tự do thiên hữu, tầm nhìn kỳ quái của Kenjaku cũng bao gồm chủ nghĩa cá nhân hỗn hợp một phần hổ lốn của chế độ nhân tài mà không thực sự nâng cấp hay hỗ trợ thác hoàn toàn. cũng không thực sự thiên tài, không thực sự chờ đợi những thành phần trong tân thế giới của hào phóng phân phối lợi ích của mỗi cá thể ngang nhau. Tầng chỉ mong muốn một thế giới vượt ra ngoài tầm tay, được nhìn ngắm một trần thế mất kiểm soát.

Mình chưa biết lý do làm gì nhưng đã thấy thú vị, bất kể lý do gì có ra sao đi nữa. Có thể nguyên nhân nào ở độ sâu xa đó cũng có thể kiểm tra chỉ là một tên lừa đảo nguy hiểm với nỗ lực dai và trí lực cao siêu. Kenjaku bằng một cách nào đó khiến mình cảm thấy được cái thú vị trong việc chờ mong một thế giới điên đảo, tìm thấy chất thơ chú lực và chú thuật, lẫn bị thu hút bởi tính lãng mạn trong hoàn toàn loạn. Cái Utopia trong tầm nhìn của Kenjaku thật bất kỳ điều lạ làm sao có mang lòng bảo dung khi chấp nhận mọi điều xấu xa trong cái môi trường ngọc lốn đó, và có lẽ với thái độ tự tin xuyên có thì mình mong đợi có chết cũng không Hận thù.

Với Gojou - người sinh ra đã có năng lực áp đảo bẩm sinh, thứ anh ta có thể chờ từ hậu hậu là "mạnh đến tốc độ không thầy bỏ lại phía sau", nhưng Kenjaku - kẻ nhận thức được giới hạn sức mạnh Của bản thân qua nhiều lần bị áp đảo, yêu nguyện của chiến binh với thế hệ sau là thực sự vượt qua và mình đang chờ một tình huống như vậy. Cũng thật vui khi Kenjaku đánh giá lại Yuuta - người được chú thích kỹ thuật mạnh nhất đặc biệt kỳ vọng - khi bảo em ấy không thể trở thành Gojou Satoru được. Chắc chắn do Yuuta thuộc phe đối lập, còn Kenjaku thì kiêu ngạo kể cả khi phải luôn thận trọng đối thoại với Lục Nhãn. Biết đâu trong tương lai chiến binh sẽ thấy Yuuji trở thành một kỳ tích mà chiến luôn mơ tưởng tượng về. Vẫn còn nhiều cách trong thế giới chú giải thuật toán mở rộng để nâng cao tiềm năng của các chú thuật sư trẻ và Tử Diệt Hồi Du là một trong những cơ hội để bọn họ phát triển. Mình đọc ở đâu trên r/Jujutsushi là Tử Diệt Hồi Du nhìn giống nghi thức tạo ra cổ độc vậy, và kháng cổ độc là một trong mười chiến chiến thắng lại bởi Thập Nhất Diện Quan Âm - một trong 33 hóa thân của Quan Là.

Tính ra ở điểm sạch quét phi thuật sư thì Kenjaku cũng có phần nào đáp ứng yêu cầu mong đợi của Getou Suguru dù tranh luận mạnh mẽ trên bàn chính trị, nhưng ít ra kiểm soát an toàn và tăng thêm số lượng chú thích kỹ sư năng lực thay vì Tiêu diệt hết những ai chưa được trao đổi cho cơ hội, làm thế này vừa thử nghiệm vừa mở rộng không gian để phần nào xem cái mô hình thế giới lý tưởng không có bậc thầy kỹ thuật của Getou sẽ ra sao. Sự tò mò muốn biết những kẻ khác sống ra sao và nghĩ gì cũng là một điểm thiết lập giữa họ, có lẽ khi chưa tiết lộ Kenjaku là ai thì giả dạng của trẻ cũng là phần nào được gợi ý với những cảnh đã lân cận la ngoại đường trong khi Getou cách ly thân.

Về tổng thể, Gojou with Kenjaku có tầm nhìn giữa đường hoàng hợp để so sánh các loại đối thủ đầu hơn là Gojou và Getou, vì trên thực tế lý tưởng của Gojou và Getou đều mang tính tuyển lựa và các phần bổ sung hỗ trợ cho nhau khi một bên cung cấp tiềm năng thế hệ sau của chú thuật sư và một phần nhỏ tác động tiêu cực của phi thuật sư. Gojou và Kenjaku đều để mọi thứ diễn ra theo tự nhiên, nhưng Gojou ảnh tác động lên các đối tượng bằng cách từ nâng cao tiềm năng có sẵn mà không ép ép, còn Kenjaku Keo ép môi trường tự nhiên trở nên khắc nghiệt để kia object có thể tiến trình hết mình. Cả hai cùng tiến tới sự phát triển, nhưng sự phát triển Gojou theo đuổi mang tính cá thể cho từng người một để rồi vui lại thành một thế hệ mới được tuyển chọn, trong khi Kenjaku muốn biến đổi mọi thứ cho tất cả nói chung .

Ngoài công việc lý tưởng của Kenjaku giải quyết ý tưởng của Getou ở việc làm cho phi thuật sư tiến hóa thay vì tiêu diệt họ, mình thấy Kenjaku cũng trung hòa được mong đợi của cả Gojou hòa Getou về việc cung cấp những kẻ mạnh cũng như triệt tiêu những kẻ yếu bằng cách biện pháp khá là mang tính gấp rút qua việc thúc thúc một môi trường tự nhiên mới. Mình cũng (từng) là một nhà tăng tốc tay (thiên hữu) nên mình hiểu tại sao sét luôn muốn nắm bắt mọi thời cơ để cung cấp mọi thứ nhanh nhất có thể, cũng như cảm thấy sự hiển nhiên của Gojou về tầm nhìn vĩ mô của cậu ta thật sự rất đáng tiếc.

Khi xử lý các kế hoạch thì Kenjaku có vẻ khá tĩnh và chắc tay, nhưng khi đã nói về tham vọng thì có vẻ như đội ngũ vẫn là một kẻ nhanh chóng vì ai đó đã sớm thấy Utopia của chính họ. Trong vòng một năm người dùng xác Getou đã xảy ra bao nhiêu chuyện, từ những câu chuyện được nhào dưới bàn tay của ngọc đến những vấn đề phái sinh từ những gì đánh làm. Cũng hết sức khó khăn khi lập kế hoạch cho 10 triệu thính linh hồn khắp Tōkyō. Mình chưa biết là lũ đó đang nắm bắt dưới sự điều khiển của chiến binh hay không nhưng nếu đam mê để sở hữu được 10 triệu con thì hãy trở thành người huấn luyện Pokémon chịu chơi nhất lịch sử được rồi đấy. Đất đâu phải thần thoại toàn năng có thể thao túng mọi thứ, nên vẫn luôn biết giữ bình tĩnh hay thậm chí nắm bắt thời cơ từ những điều xảy ra mà không chuyển động trước được. Phải ngâm và trải nghiệm rất nhiều đời mới có thể có thái độ bình tâm như thế.

Không phải thứ gì cũng nằm trong kế hoạch của Kenjaku, nhưng các biến ứng dụng rất thông thạo. Hãy công nhận là Kenjaku làm mọi thứ phức tạp và thú vị hơn nhiều.

.

Luồng tư tưởng tranh luận với Kenjaku ngoài Gojou ra thì còn đối tượng mà lửa ngọc tới là Tengen - nhân vật mà cả Gojou còn bị ảnh hưởng vì mối liên hệ truyền đời của gia tộc, và Tengen mới đích thực là phản đề của Kenjaku khi sự tồn tại của ông ấy đã duy trì mô hình chế độ cũ mà Kenjaku muốn thay đổi suốt ngàn năm. Tengen vốn dĩ đứng trên đỉnh cao của xã hội chú giải kỹ thuật sư Getou muốn bảo vệ Gojou muốn cải thiện, nhưng Gojou chính mới là người có liên kết nghĩa vụ với Tengen. Có thể nói là họ không thực sự cùng một phe, liệu có phải lý do mà Tengen không kể rất nhiều điều quan trọng cần lưu tâm cho Gojou để cậu ta thực thi trách nhiệm hiệu quả hơn?

Tengen là người khởi đầu hệ thống chú thuật thuật hiện tại qua việc làm kết giới, Gojou là vị giác làm xã hội chú ý thuật trượt sang một thế cân bằng mới từ khi sinh ra, Toji là kẻ phá vỡ số mệnh để thúc đẩy dòng nhân thế Đi theo chiều hướng khác, Getou là người phải bỏ vai trò làm cân bằng hệ sinh thái của chú linh, vậy thì liệu Kenjaku có thành công trong việc mở ra kỷ nguyên mới không?

Mình cũng khá thích mối quan hệ của Kenjaku và Mahito. Sự lập luận không chỉ ở con người/nguyền linh hồn mà còn tuổi tác và kinh nghiệm nữa. Thuật thức của họ đặt họ ở hai thế giới khác biệt trên nhiều phương diện. Vốn dĩ về khía cạnh thuật toán thì hai điều này khác biệt khi Mahito thao túng và biến đổi linh hồn con người mà tiếp tục xúc động còn Kenjaku thì sử dụng cơ khí Suguru để thu nạp linh hồn.

Khi nghĩ đến khía cạnh năng lượng thì Mahito là thứ hoàn hảo để bổ sung cho kế hoạch của Kenjaku, vì năng lượng của Mahito có thể dùng cà phê để quét những ai không thể thích nghi với chú ý lực và biến đổi thái độ cũng như tích hợp họ lại làm công cụ như vũ khí, trong khi Kenjaku cung cấp thêm năng lượng cho những người mạnh đã vượt qua vũ môn đầu tiên. Có lẽ như vậy mà Kenjaku theo sát Mahito rất kỹ năng và tạo điều kiện cho y phát triển dù đôi khi chưa chắc chắn đã giải quyết triệt để cho y về những điều cần lưu ý, để rồi leo sau lưng Mahito khi y không còn giá trị lợi ích. Đúng là một loại nhân quả rất éo le, như cách Mahito kiếm sau lưng Junpei Yoshino.

Tuy nhiên, trước đó Mahito có lẽ cũng đã trải nghiệm thêm được nhiều thứ khi đi chung với Kenjaku, nên y bám lấy dù đề cao cảnh giác châu Âu cũng là bản tính của một đứa trẻ tò mò giàu tiềm năng khi quen được một trải nghiệm đời thông thái. Đúng là có một số khả năng là Mahito sẽ được điểm trừ bởi các chuyên gia kỹ thuật hoặc phản biện, nhưng sự bình tĩnh của Kenjaku khiến cô cảm thấy kiểm tra hoặc có nhiều niềm tin vào Mahito hoặc có kế hoạch dự phòng khi để Mahito tự làm với trò chơi và trình bày. Với tiềm năng của y, thậm chí chí còn được mô phỏng triển khai có địa chỉ 0,2 giây, có thể hiểu tại sao Kenjaku tự tin vào người bạn đồng hành đầy tiềm năng để Pokemon hóa này.

Có một đoạn Kenjaku và Mahito bàn về linh hồn và những gì Kiểm ra là cơ thể có trước linh hồn và linh hồn chính là cơ thể. Việc đánh dấu câu hỏi này biết địa điểm trước cho việc Getou giành được quyền điều khiển cơ sở, phá vỡ kế hoạch của Kenjaku. Điều này có thể sẽ xuất hiện sự trở lại của Toji và mối liên hệ giữa Yuuji và Sukuna cũng như bất kỳ ý kiến nào. Còn về những lời nói đã bị hấp thụ, có bài viết rằng Mahito có thể sẽ không trở lại vì năng lượng đã được chiết xuất bởi Kenjaku và năng lượng của ngọc đã được sử dụng để tấn công Miwa trong trận Shibuya, nên mình mong đợi là hoặc chúng không có tính chất cụ thể vì linh hồn của Getou dường như không thực sự có công cụ hoặc tiêu chuẩn chắc chắn.

Lam bàn xa hơn. Mối liên hệ giữa cơ sở và linh hồn làm mẹo nhớ đến chủ đề ôn học khá phổ biến mà mình từng có chút thú vị là liệu nhận thức (vốn là thứ hoàn toàn vật tượng) có ở ngoài cơ sở vật lý hay không, vốn là một chủ đề trong thuyết nhị nguyên tâm-thân. Cái này không nói sâu vì sẽ câu lạc bộ nhưng vẫn phải nhắc đến vì nó khá hay ho. Thông thường thì "nhận thức" khi nhìn từ khía cạnh vật lý đời thật sẽ liên hệ ngay tới não bộ, nhưng trái ngoe rằng Kenjaku chính là não bộ, nên đáng lý lý gió sẽ nắm toàn quyền phần linh hồn, nhưng không. Phần hồn vẫn còn ở xác thực không có bộ nhớ và đây cũng là một điều trớ trêu khác trong bộ truyện. (Xét ra còn có chủ đề nhận thức có trước hay cơ sở có trước nhưng chắc ai cũng có quan niệm riêng rồi.)

Mình tham khảo nội dung ở đây:

https://www.reddit.com/r/Jujutsushi/comments/uzd120/kenjaku_is_damned_buddhist_inspirs_for/

https://www.reddit.com/r/Jujutsushi/comments/mttsuq/question_regarding_mahito/

TD;DR: Bé nó ngon. Ghiền. <3

Tua một tí.

"Thằng đó nó siêu mạnh. Mắt nó đẹp nhưng quá bá. Nội sợ sau này nó sẽ vô Ngục Môn Cương ngồi liền tù hơn hai năm." - Kennon

---

ᴠề ʜìɴʜ ᴛượɴɢ ᴄʜᴜɴɢ ᴄʜᴜɴɢ ᴄủᴀ ᴄáᴄ ɴʜâɴ ᴠậᴛ

Đây là một phần tổng hợp các ghi chú về biểu tượng của các vật thể vì mình đã tìm thấy rất nhiều điểm thú vị. Nhiều cái trong đây chỉ là những giả thuyết của mình để nêu lên tính nghệ thuật trong thiết kế của Gege, không có ý bàn luận đá sàn sang tôn giáo gì hết.

Thú thật là mình thường không có thú vị tìm hiểu về tôn giáo và văn hóa cổ vì mình có cái thế giới quan được/được hiện đại hóa, nhưng cảm thấy những nhân vật này vị thú vị nên so sánh thử và viết riêng một bài vì có tình cảm. Cách biểu đạt của Gege Akutami tuy hơi rối nhưng lại những đặc tính vật vật khi tổng hợp rất ăn trận và mang tính luật luật theo như những gì mình tìm thấy hiểu, nên mình cố gắng tóm tắt lại để trình bày ổng thiết kế thông minh tới hiện tại Any.

Có vẻ như một số đặc tính vật thể được gắn liền với các biểu tượng của Bồ Tát cũng như các khái niệm trong Tứ Vô Lượng Tâm.

https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Tứ_vô_lượng

 

• Gojou đại diện cho Hư Không Tạng Bồ-tát (虛空藏菩薩 - Kokuuzou botatsu).

Kokuuzou được dịch từ bản tiếng Hán của Akashagarba hay Akasha, có nghĩa là không gian hoặc bầu trời trong vũ trụ học truyền thống của Ấn Độ. Tên của bạn có thể được dịch là "kho báu không gian vô biên" hoặc "dự trữ hư không" vì trí tuệ của bạn được cho là vô biên như chính không gian. Đôi khi còn được biết đến dưới cái tên Gaganagañja, nghĩa là "ngọc quý của trời". Tất cả đều có thể liên hệ với năng lực của Gojou, đặc biệt là với chiêu thức Vô Lượng Không Xứ.

Sau thời kỳ khủng hoảng danh tính, Gojou ngộ được thêm "lòng thương xót", niềm khao khát sự thoải mái của người kia, giống như việc cậu ta muốn bảo vệ thanh xuân của người trẻ. Tuy vậy, trường hợp này hơi đặc biệt vì trước đó lòng thương xót trong bản tính của Gojou vốn bị thiếu hụt, không rõ là do gene di truyền từ gia đình chính trị hay do bị bào mòn bởi trải nghiệm sống phức tạp.

Gojou đại diện cho "từ", trầm tĩnh, bi mẫn khoan dung đối nghịch với sân hận, giận dữ. Cũng như việc cậu ta không giận thay cho cái chết của người khác trừ khi đụng vào những đối tượng rất cụ thể mà cậu ta quan tâm vì nhiều lý do.

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/虚空蔵菩薩

 

• Getou đại diện cho Địa Tạng Vương Bồ-tát (地蔵王菩薩 - Jizou botatsu).

Hư Không Tạng đôi khi thờ chung với Địa Tạng Vương nên nhanh chóng dò được hình tượng của Getou, một bên tượng trưng cho trời và một bên tượng trưng cho đất.

Địa Tạng mặc áo cà sa, cầm ngọc (như ý bảo châu) bên tay trái nhưng vì Jujutsu Kaisen vốn đảo ngược tính chất nên nên nó cầm ngọc (chú linh) bên tay phải. Một điều thú vị là Địa Tạng Vương có hai tiền thân hiếu thảo cứu mẹ là một cô con gái dòng Bà La Môn và thiếu nữ Quang Mục, và vì hình tượng Getou ngược đời nên thay vì cứu thì nó giết song thân của nó. Lý do cứu/giết cũng ngược lại, hai người kia cứu những người mẹ u mê trong tà niệm, còn phụ huynh Getou vốn dĩ không nhận thức được những điều trong thế giới chú thuật sư vì họ là phi thuật sư.

Tiền thân Địa Tạng là một vị trưởng giả với đại nguyện: "Từ nay tới tận đời vị lai, tôi vì những chúng sinh tội khổ trong sáu đạo mà giảng bày nhiều phương tiện làm cho chúng sinh giải thoát hết cả, rồi tự thân tôi mới chứng thành Phật quả." Cũng ứng theo giai thoại này, Getou và Kenjaku đều là icchantika. Điều này sẽ nói thêm ở phần về Kenjaku.

Trong văn hóa Nhật Bản, Địa Tạng là Bồ-tát hộ mệnh cho trẻ em, cũng như bảo vệ các vong linh của trẻ em hoặc bào thai chết yểu. Điều này có thể liên hệ với việc Getou nhận nuôi Mimiko và Nanako một cách tự nguyện, trong khi đó thì Gojou phần nào được Toji ủy thác một cách gợi ý rồi cũng tự nguyện.

Getou đại diện cho "bi" - là sự thương xót, thấu hiểu, cảm thông, cũng là liều thuốc chữa chứng bệnh hung dữ, ngang tàng, độc ác; là động lực làm cho tâm người thiện lành, rung động trước sự đau khổ của kẻ khác, biết suy nghĩ và chia sẻ, giúp đỡ vượt qua khó khăn, thử thách của cuộc sống; lắng nghe và thoa dịu lo lắng, đau khổ của người khác. Ít ra là Getou cao trung còn mang đậm những đặc tính này.

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/真言宗

https://phatgiao.org.vn/tien-than-dia-tang-vuong-bo-tat-va-dai-nguyen-cuu-do-het-thay-chung-sinh-d48905.html

 

• Kenjaku đại diện cho Quán Thế Âm Bồ-tát (観音菩薩 - Kannon botatsu).

Một thể của Kenjaku là Noritoshi Kamo giống với hoá thân của Quan Âm là Fukuukenjaku Kannon, đặc biệt là trong bức tranh từ thế kỷ 17 của Ueda Tosa Kehi nhưng được Gege Akutami cách điệu lại cho phù hợp. Điểm chung là khuôn miệng nhỏ nhìn buồn bã và có nét nam tính già dặn với bộ ria mép, còn lại thì khuôn mặt tròn với đôi mắt cụp đã trở thành khuôn mặt gầy với đôi mắt sắc. Một thể khác của Kannon là Youkihi Kannon cũng có ria mép nên có thể gọi đó là đặc điểm tượng trưng mạnh.

Thể Kaori có thể là đại diện của Bạch Y Quán Âm. Hoá thân này đi ngăn ngừa bệnh tật và thiên tai, hỗ trợ khả năng sinh sản và sinh đẻ an toàn, và hỗ trợ nuôi dạy trẻ em.

Một trong những hoá thân khác của Quan Âm là Thí Dược Quán Âm. Ngoài việc trị bệnh khổ của chúng sanh về thân và tâm, Quán Thế Âm còn ban bố cho chúng sanh lương dược. Phiên bản bác sĩ của Kenjaku khi gặp lập cam kết với Kashimo ứng với hoá thân này.

Về Getou và Kenjaku, họ là icchantika - "một người công khai phủ nhận luật Phật giáo và không sửa đổi các hành vi vô liêm sỉ" hoặc đơn giản là "một người không đạt đến Phật quả". Địa Tạng Bồ-tát và Thập Nhất Diện Quan Âm đã lập thệ nguyện họ sẽ chỉ "trở lại thế giới Bồ-tát khi cứu rỗi hết mọi cuộc đời". Đây là lý do Kenjaku chiếm xác Getou là đúng điệu khi cả hai có chấp niệm quá nặng, nhưng vì Jujutsu Kaisen mang tính nhị nguyên cao với những luồng tư tưởng độc lập, nên mình sẽ nói là với người ngoài như chúng ta thì sẽ là chấp niệm, những với bọn họ thì sẽ là tâm nguyện của cuộc đời (vốn cũng rất khớp với bản chất của họ).

Kenjaku đại diện cho "hỉ", là tâm hoan hỷ, vui mừng thành tâm với hạnh phúc, thành công, thành quả của người khác; là một trạng thái bình tĩnh và hạnh phúc của chân tâm. Tâm Hỷ đối nghịch ưu lo, phiền não có chiều hướng ngăn trừ lòng ganh ghét, đố kỵ. Điều này giống như việc Kenjaku ước nguyện cho toàn thế giới có được chú lực, và không hề ganh ghét khi mong muốn có những đối tượng vượt qua tầm kiểm soát của mình.

Ngoài Quan Âm ra thì sợi dây Quyên Sách cũng thường được liên hệ với Bất Động Minh Vương (不動明王 - Fudou Myouou), là vị Phật cốt yếu của Mật giáo Nhật Bản. Theo Mật giáo, Bất Động Minh Vương được xem là giáo lệnh luân thân (教令輪身 - kyouryourinshin) của Đại Nhật Như Lai. Giáo lệnh luân thân phụng theo mệnh lệnh Phật tôn, chỉ thị hoá thân mà hiển hiện. Fudo Myoo cũng được cho là hình tượng thể hiện nội tâm của phật Thích Ca (Đại Nhật Như Lai lúc sinh thời) lúc bấy giờ, nghĩa là ngay cả trong tâm trí điềm tĩnh và nhân từ của ngài cũng có một trái tim cứng rắn nhất ẩn chứa quyết tâm bảo vệ Phật giáo. Người ta cũng nói rằng biểu hiện giận dữ của nó thể hiện tình cảm nhân từ như một người cha luôn dõi theo con cái của mình, còn Kenjaku là người mẹ dõi theo Yuuji. Sợi dây Quyên Sách ở tay trái có thể trói buộc tất cả những kẻ ỷ mạnh làm càn, ngược lại Kenjaku chuyên đi làm càn.

http://tibetanbuddhistencyclopedia.com/en/index.php/Kannon_Bosatsu_%28Bodhisattva%29

https://www.arcimboldo.cz/en/auctions/asian-works-of-art-8/fukukendzaku-kannon

https://phatgiao.org.vn/33-ung-hoa-than-cua-bo-tat-quan-the-am-d32727.html

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/観音菩薩

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/十一面観音

https://www.japanese-wiki-corpus.org/Buddhism/Fudo%20Myoo.html

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/三輪身

 

• Tengen đại diện cho Đại Thế Chí Bồ-tát (勢至菩薩 - Seishi botatsu).

Kinh Quán Thế Âm Bồ tát thụ kí (Đại 12, 353 hạ) nói: "Tây phương cách đây trăm nghìn ức cõi; có Phật hiệu là A Di Đà Như Lai, Ứng cúng, Chính biến tri, hiện đang nói pháp. Đức Phật ấy có 2 vị Bồ tát, một là Quán Thế Âm, hai là Đại Thế Chí". Vì phần này mà mình giả sử Tengen là Đại Thế Chí.

Seishi hiếm khi được thể hiện trong điêu khắc Nhật Bản ngoại trừ Bộ ba Amida (阿弥陀三尊 - Amida sanzon ). Trong tác phẩm nghệ thuật bộ ba, vương miện của Kannon thường chứa một hình ảnh nhỏ của Amida, tượng trưng cho lòng trắc ẩn. Vương miện của Seishi thường có hình một bình nước nhỏ (suibyou 水瓶), tượng trưng cho trí tuệ, một đức tính có lẽ ít quan trọng hơn về mặt tôn giáo so với lòng từ bi, và điều này có thể giúp giải thích tại sao Seishi không được tôn kính rộng rãi bên ngoài truyền thống Tịnh độ của Nhật Bản.

Ở cả Trung Quốc và Nhật Bản, Seishi luôn bị che khuất bởi Kannon. Thế giới trong Jujutsu Kaisen thì lại ironic, nên là Tengen có vẻ là đang bao che cho Kenjaku khi không thật sự cập nhập tình hình vấn đề về sự tồn tại của hắn.

Tengen đại diện cho "xả", là lòng buông xả, không câu chấp bám chặt vào bất cứ điều gì, khi nhận ra và từ bỏ tham lam ích kỷ, vọng tâm, kiêu ngạo khi tự coi mình là trung tâm, đề cao giá trị bản thân. Thân tâm giữ vững trước sự vô thường thế gian, thản nhiên trước sự thay đổi của thế nhân; đời là bể khổ mà vẫn ung dung, bình thản, không bận lòng, phiền muộn hay lo lắng trước thuận cảnh hay nghịch cảnh. Điều này có vẻ liên quan đến sự nhân nhượng của Tengen cho Kenjaku, vì ông ấy có lẽ không bận tâm đến việc chế độ mà ông ta là trung tâm sẽ bị thay thế bởi kẻ sẽ mở ra một thời kỳ mới.

https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Đại_Thế_Chí

https://www.onmarkproductions.com/html/seishi.shtml

 

• Tsukumo Yuki đại diện cho A-di-đà Như Lai (阿弥陀如来 - Amida nyorai).
Dù rằng A-di-đà có nhiều phẩm chất giống với những vị Phật Đại thừa khác, nhưng A-di-đà thường được gắn với ánh chiều tà rạng rỡ, lan ra khắp mọi ngõ ngách vũ trụ mà không làm thiêu đốt hay mù loà. Cái này ứng với khung hình khi Tsukumo gặp Toudou.

Theo Đại Kinh A-di-đà hay Đại Kinh Sukhāvatīvyūha, trong một kiếp sống trước đây A-di-đà là một vị tăng tên là Pháp-tạng hay Dharmākara, ông nguyện khi đắc quả Phật sẽ tịnh hoá và trang nghiêm một thế giới và biến nó thành một trong những quốc độ thanh tịnh và đẹp đẽ nhất. Phật A-di-đà giờ đây đang cư ngụ tại thế giới đã tịnh hoá, gọi là Sukhāvatī (Cực lạc) tịnh độ ở phía phương Tây. Khi nghĩ ngược lại thì cái này dễ liên tưởng với việc Tsukumo trở về từ phương trời nào không rõ để định hướng thế giới lý tưởng vậy. Do (由) trong tên Yuki cũng dùng trong các từ như nguyên do hoặc tự do, giống như việc Yuki tìm hiểu về căn nguyên chú lực cũng như ngao du thiên hạ. Cơ (基) trong tên Yuki cũng có nghĩa là nền tảng, qua đó thể hiện tầm nhìn của cô.

Một niềm tin phổ thông là tin rằng tịnh thổ Sukhāvatī, được ban phước bởi 2 vị bồ tát Quán Thế Âm và Đại Thế Chí, đặc biệt là Quán Thế Âm, vốn thường được gắn với sự thỉnh nguyện hồng danh của A-di-đà, trì tụng danh hiệu ngài có thể mang bồ tát Quán Thế Âm đến cứu giúp người tụng niệm. Điều này có thể liên tưởng đến việc Tsukumo hiện đang ở vị trí có thể giáp mặt cả Tengen lẫn Kenjaku, nhưng Kenjaku tự đến chứ không cần tụng trước Tsukumo.

Nhận thức về A-di-đà như là một trong những vị cứu thế hay sự liên kết giữa niềm tin vào ngài và những năng lực siêu việt của Quán Thế Âm, là những chủ đề phổ biến xuyên suốt Phật giáo Á Châu. Với thế giới ironic trong series, có lẽ đây là lý do mà bọn họ đối đầu trên phương diện định hướng cho phân phối chú lực.

https://vi.m.wikipedia.org/wiki/A-di-đà

 

• Okkotsu Yuuta đại diện cho Di Lặc Bồ-tát (弥勒菩薩 - Miroku botatsu).

Cho đến khi Bồ tát Di Lặc xuất hiện, Đức Phật sẽ vắng bóng trên thế giới này, và trong thời gian đó, người ta nói rằng Bồ tát Địa Tạng sẽ xuất hiện trong tất cả các thế giới của Lục đạo và cứu độ chúng sinh. Trong series, khi Di Lạc xuất hiện thì Địa Tạng đến lúc từ trần. Chữ ất (乙) trong họ Okkutsu lại mang nghĩa "vị thứ nhì trong Thập can" hoặc "hạng nhì", như cách em được kỳ vọng rằng em sẽ là một phiên bản thứ hai của chú thuật sư mạnh nhất.

Trong Đạo Bụt Trung Hoa, từ thế kỷ 10, hòa thượng Bố Đại được xem là hiện thân của Di Lặc. Điều này dẫn đến rất nhiều hình tượng Bụt Di Lặc bị khắc hoạ là một ông già to béo đang cười. Sự irony là cái họ Okkutsu lại có chữ cốt (骨) nghĩa là xương, trong tên Yuuta cũng có chữ ưu (憂), và trước đó thì em ấy cũng không mấy khi cười mà hay có biểu cảm ủ rũ.

Người ta cũng chỉ ra rằng tư tưởng của Miroku có ảnh hưởng mạnh mẽ đến Ikki. Ikki là một cộng đồng chính trị được thành lập ở Nhật Bản bởi một cộng đồng chia sẻ trái tim vì một lý do nào đó, cố gắng đạt được mục đích của mình bằng cách đoàn kết trái tim và hành động hoặc bằng cách ký kết một thỏa thuận hoặc hợp đồng cho mục đích đó. Điều này có thể liên hệ tới năng lực của Yuuta và cam kết giữa Yuuta với Rika.

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/弥勒菩薩

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/一揆

 

• Yaga Masamichi đại diện cho Đại Nhật Như Lai (大日如来 - Dainichi nyorai).

Đại Nhật Như Lai chính là pháp thân của Phật Thích Ca. Trong Mạn Đà La của Mật giáo thì Đại Nhật Như Lai ở vị trí trung tâm, ứng theo truyện sẽ là hiệu trưởng; đồng thời, bác và hầu hết các học trò thời Gojou thuộc Cao trung Chú thuật đều đại diện cho Ngũ trí Như Lai (五智如来 - Gochi nyorai). Ngài là biểu hiện của ánh sáng Trí Tuệ chiếu soi và diệt trừ bóng tối của vô minh, nhưng ngược lại thì Ya (夜) trong họ của bác ấy lại có nghĩa là màn đêm.

Theo quan điểm Đại Thừa thì Đức Phật có ba thân: pháp thân, báo thân, hóa thân. Sở dĩ có ba thân là do chỗ dụng khác nhau. Có thể điều này gợi ý nên thiết kế của Panda và anh chị.

Trong Đại Nhật Kinh Nghĩa Thích do sư Nhất Hạnh thuật ký giải thích: "Chữ Tỳ Lô Giá Na (vairocana) là mặt trời, có nghĩa là soi sáng cùng khắp, diệt trừ mọi chỗ u ám. Tuy nhiên đối mặt trời của thế gian, sự chiếu sáng có phương phận, chiếu sáng bên ngoài mà chẳng chiếu sáng bên trong, chiếu sáng bên này, chẳng đến bên kia, lại chỉ sáng ban ngày, còn ban đêm không thấy chiếu. Huệ Nhật của Như Lai không như thế. Trí sáng của Phật chiếu khắp mọi nơi, chẳng kể trong ngoài, không phân phương hướng, góc cạnh, đêm ngày." Trong thế giới ngược đời kia thì không như vậy vì Getou sa đoạ rồi xa cách vào chấp niệm riêng.

https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Đại_Nhật_Như_Lai

 

• Ieiri Shoko đại diện cho Dược Sư Như Lai (薬師如来 - Yakushi nyorai).

Đây là vị Phật đại diện cho sự trọn vẹn của Phật quả ngự cõi phía đông (là cõi Tịnh Lưu ly). Tranh tượng của vị Phật này hay được vẽ với tay trái cầm thuốc chữa bệnh và tay mặt giữ Ấn thí nguyện. Bổn nguyện của ngài là "cứu tất cả các bệnh khổ cho các chúng sinh".

Phật Dược Sư thường được thờ chung với Phật Thích Ca Mâu Ni và A Di Đà, trong đó phật Dược Sư đứng bên trái còn Phật A Di Đà đứng bên phải Phật Thích Ca.

Vốn là một vị Phật chuyên cho thuốc trị bệnh vô minh, hiếm khi ngài ấy thu nạp niềm tin nào, giống như việc Ieiri thường giữ thái độ trung lập không nghiêng về bạn mình hay cao tầng vậy.

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/薬師如来

 

• Mei Mei đại diện cho Bảo Sanh Như Lai (宝生如来 - Houshou nyorai).

Ngài được trang hoàng bằng các trang sức Báo thân. Ngài biểu trưng cho công hạnh độ sinh và sự tịnh hóa tính kiêu mạn, có công hạnh bố thí siêu việt,tăng ích và làm giàu có thêm tất cả những gì quý giá nhất. Thân Ngài sắc vàng tượng trưng cho sự giàu có, thịnh vượng.

Người ta tin rằng Đức Phật Bảo Sinh chuyển hóa tính kiêu mạn của con người thành Bình Đẳng Tính Trí. Nó giúp chúng ta hiểu được dù bản thân là một cá thể nhưng về bản chất chúng ta vốn luôn hợp nhất chặt chẽ, không thể tách rời với phần còn lại của nhân loại. Trong cảnh giới giác ngộ này, không có sự thấp kém sang hèn tách biệt nhị nguyên do bản ngã phân biệt.

Với tính ironic của Mei Mei thì ngược lại vì cô ấy cực kỳ mê tiền và rất tư bản, và mình cũng cực kỳ đồng cảm với cô nàng. Cho em tham gia kiếm tiền nào đại tỷ, chúng ta cùng mò ví Gojou xem có căng không.

http://www.drukpavietnam.org/duc-phat-bao-sinh-ratnasambhava-binh-dang-tinh-tri

 

• Kento Nanami đại diện cho A Súc Như Lai (阿閦如来 - Ashuku nyorai).

Khi còn là Bồ-tát, ngài đã phát nguyện trước Đức Đại Mục Như Lai rằng sẽ không nổi tâm sân hận với nhân loại và cả côn trùng nhỏ bé nên mới được gọi là A-súc-bệ (Bất Phẫn Nộ/Bất Động). Ngài là hiện thân của tâm sân giận đã hoàn toàn được tịnh hóa. Sự tức giận khi được tịnh hóa và nhận biết sẽ trở thành Đại Viên Cảnh Trí. Với trí tuệ này, chúng ta có thể nhìn thấy bản chất thật của mọi thứ một cách khách quan, không giả tạo. Điều này đại diện cho tâm thế bình thản của Kento trong xã hội loạn lạc, dù có ức chế với đối tượng hay thời thế nào thì Kento vẫn giữ cái đầu lạnh và sự chuyên nghiệp cực kỳ vững vàng.

https://tuongphattrangia.com/a-suc-be-nhu-lai-phat/

 

• Haibara Yuu đại diện cho Bất Không Thành Tựu Như Lai (不空成就如来 - Fukuujouju nyorai).

Ngài gắn liền với sự thành tựu của con đường Phật giáo và sự triệt tiêu của lòng đố kỵ. Hành động của ngài đối với việc thúc đẩy các con đường Phật giáo là bình định các tệ nạn. Tên của ngài có nghĩa là "người đạt được thành tựu không vô ích". Trong thế giới ironic kia, Haibara dẫu cố gắng hết mình làm được gì thì làm vẫn bỏ mạng vô nghĩa và làm kích động Getou.

Mùa của ngài là mùa thu. Hình như thời điểm Haibara chết cũng tầm mùa thu nếu như mình nhớ không nhầm.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Amoghasiddhi

 

• Sukuna đại diện cho Aṅgulimāla. 

Cái tên này vốn mang nghĩa "vòng cổ làm từ ngón tay", với sự irony ở chỗ đấy là chính ngón tay của Sukuna. Từ vị thế một học trò được yêu thích, vì bị những đồng môn ghen ghét Aṅgulimāla kích động, sư phụ đã gửi ông vào một nhiệm vụ chết người để tìm một nghìn ngón tay người để hoàn thành việc học của mình. Cố gắng hoàn thành nhiệm vụ này, Aṅgulimāla trở thành một kẻ tàn ác, giết nhiều người và khiến toàn bộ ngôi làng phải di cư. Cuối cùng, điều này khiến nhà vua cử một đội quân đi bắt kẻ giết người. Trong khi đó, mẹ của Aṅgulimāla cố gắng can ngăn, suýt khiến bà bị con trai mình giết chết. Tuy nhiên, Đức Phật đã cố gắng ngăn chặn điều này và sử dụng quyền năng và giáo lý của mình để đưa Aṅgulimāla đến con đường đúng đắn. Aṅgulimāla trở thành một tín đồ của Đức Phật, và trước sự ngạc nhiên của nhà vua và những người khác, trở thành một nhà sư dưới sự hướng dẫn của ngài.

Các Phật tử coi Aṅgulimāla là một biểu tượng của sự chuyển hóa tâm linh, và câu chuyện của ông là một bài học rằng mọi người có thể thay đổi cuộc sống của mình để tốt hơn, ngay cả những người kém cỏi nhất. Điều này có vẻ trái ngược hẳn với hành trình từ một con người trở thành nguyền hồn của Sukuna.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Aṅgulimāla

 

• Itadori Yuuji đại diện cho Kalmashapada.

Nhiều văn bản kể lại việc Kalmashapada bị nguyền rủa rằng ông sẽ chết nếu quan hệ tình dục với hoàng hậu của mình, vì vậy ông đã có được một đứa con trai từ Vashishtha nhờ phương pháp niyoga - một truyền thống cổ xưa với việc chỉ định một người đàn ông khác thụ thai vợ mình. Ngược lại thì Itadori trở thành đứa con, nhưng mẹ của em ấy lại là không phải là bản gốc mà là một kẻ thế thân.

Một nhà bình luận về Vishnu Purana nói rằng Mitra-saha (nghĩa là "kẻ chịu đựng một người bạn") là một biểu tượng mà nhà vua có được từ lời nguyền của nhà hiền triết Vashishtha. Nhà vua tự kiềm chế (saha) khỏi việc trả thù bạn mình (mitra) Vashishtha, mặc dù có sức mạnh để làm điều đó. Vayu Purana, Agni Purana, Brahma Purana, và Harivamsa gọi anh ta là Amitrasaha, "kẻ chịu đựng (saha) một kẻ thù (amitra) "; ở đây, Vashishtha bị coi là kẻ thù. Điều này ngược lại với bản tính thân thiện dễ kết bạn có xu hướng cứu vớt bạn mình của Itadori.

Uttara Ramayana kể rằng một lần, khi đang đi săn trong rừng, Kalmashapada đã giết nhầm một con rakshasa (La Sát) cải trang thành một con hổ con rồi bị cảnh báo rằng ông sẽ bị trả thù. Itadori cũng có biểu tượng là một con hổ con và ngược lại, từng có hành trình trả thù cho bạn mình là Junpei Yoshino.

Mahabharata kể lại rằng Vashishtha gặp Kalmashapada vào cuối giai đoạn 12 năm và giải thoát vị vua của lời nguyền. Nhà vua trở lại hình dạng ban đầu của mình và chấp nhận nhà hiền triết làm thầy và purohita (linh mục) của mình. Có thể nhanh chóng nghĩ ngay đến việc Itadori đưa Sukuna quay về nhân thế.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Kalmashapada

 

• Kusakabe Atsuya có thể là đại diện cho Văn Thù Bồ-tát (文殊菩薩 - Monju botatsu).

Trên tay phải của Ngài, dương cao lên khỏi đầu là một lưỡi gươm đang bốc lửa - một biểu tượng đặc thù của Bồ Tát Văn Thù để phân biệt với các vị Bồ Tát khác- mang hàm ý rằng chính lưỡi gươm vàng trí tuệ này sẽ chặt đứt tất cả những xiềng xích trói buộc của vô minh phiền não đã cột chặt con người vào những khổ đau và bất hạnh của vòng sinh tử luân hồi bất tận, đưa con người đến trí tuệ viên mãn.

Vũ khí của Kusakabe là kiếm, kể cũng tạm ứng. Trong quá khứ, cháu trai của Atsuya đã chết và Masamichi Yaga đã tạo ra chú hài Takeru làm từ thông tin linh hồn của cháu trai Atsuya, bởi vì em gái của anh ta sẽ không thể sống nếu không có sự hỗ trợ của Takeru. Masamichi nói với anh rằng bác ghét làm những gì mình đã làm nhưng Atsuya đảm bảo với bác ấy rằng anh rất biết ơn. Sự tồn tại mang tính an ủi của Takeru vô tình lại trở thành một dạng xiềng xích trói buộc.

https://tamkyrt.vn/danh-sach-cac-vi-phat/

 

• Jougo, Hanami, Dagon có thể tạm xem là đại diện cho những đứa con của Ooyamatsumi-kami (大山津見神) - một vị thần núi, biển và chiến tranh trong thần thoại Nhật Bản.

Trường hợp của Jougo và Hanami khá đặc biệt vì có khả năng họ được tách ra từ một vị thần là Konohanasakuya-hime (木花咲耶姫) - nữ thần của núi Phú Sĩ và tất cả các ngọn núi lửa trong thần thoại Nhật Bản; nàng cũng là công chúa hoa và là biểu tượng của cuộc sống trần thế tinh tế, và trong tên của Hanami có hana (花). Nàng thường được coi là hình ảnh đại diện cho cuộc sống Nhật Bản, vì biểu tượng của nàng là sakura. Có lẽ vì vậy mà hai người này thân nhau.

Cũng có thể Hanami đại diện cho Magatsuhi. Maga có nghĩa là thảm họa, tsu có nghĩa là 'của,' và hi có nghĩa là thần linh thiêng liêng, do đó Magatsuhi có nghĩa là thần tai họa.

Dagon thì chắc được là phỏng từ Toyotama-hime (豊玉姫) - con gái của Oowatatsumi-kami (大綿津見神), vị thần biển vốn được so sánh với vị thần núi Ooyamatsumi. Tên của Dagon bắt nguồn từ vị thần cổ đại Lưỡng Hà và cổ đại Canaan. Mối liên hệ lâu đời với một từ tiếng Canaan có nghĩa là "cá", có lẽ từ thời đồ sắt, đã dẫn đến cách giải thích vị thần này là "thần cá". Dagon cũng là một truyện ngắn của H. P. Lovecraft kể về vị thần cá cùng tên.

Nhiều khi nhìn hội bạn tứ linh hài hước của em Kenjaku nhìn đáng thương kiểu gì, đôi khi còn hơn hội chính diện thật nữa, chắc do bị chính đầu lĩnh của tụi nó lợi dụng rồi lại bị chú thuật sư cho ăn đập suốt.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Konohanasakuya-hime

https://www.japanese-wiki-corpus.org/Shinto/Magatsuhi%20no%20kami.html

https://jujutsu-kaisen.fandom.com/wiki/Dagon

Mình biết là còn nhiều nhân vật chưa dò ra nguồn cảm hứng nhưng mà mình lười nên sẽ dừng ở đây.

---

ᴠề ɢᴏᴊᴏᴜ sᴀᴛᴏʀᴜ ᴠà ɢᴇᴛᴏᴜ sᴜɢᴜʀᴜ

Phần này là để bàn riêng về những hình tượng trong thiết kế nhân vật của Gojou Satoru và Getou Suguru, và theo mình thì đây là hai nhân vật được chăm chút về mặt thiết kế nhất series.

Trước tiên phải cảm thán sơ lược bản tính của cả hai theo cảm nhận của mình.

• Tâm lý của Gojou có sự nhất quán, năng lực mang tính chất của thần thánh nhưng bản tính phù hợp hơn với loài người nên dễ dàng thành công trên nhân thế và hợp để làm lãnh đạo.
• Tâm lý của Getou có sự mâu thuẫn, năng lực mang tính chất nằm ở giữa người thường và thần thánh vì độ hiếm, nhưng bản tính lại có Phật tính cao và vốn mang sự phi thực tế nên tâm lý khó mà thích nghi với thế giới nơi nó sống.

Nói vui xa xôi tí thì cả hai người này có dấu hiệu của tự kỷ hướng ngoại và tự kỷ hướng nội, có lẽ vì vậy mà đều tư duy hơi lạ kỳ. Cái này đề cập cho vui chứ không quan trọng vì mình không có đủ kiên nhẫn đi dò DSM-5 đâu.

https://www.autism360.com/news/recent-study-inconclusive-on-whether-people-with-autism-are-introverts-or-extroverts/

.

Với Gojou, chỉ cần duy trì tính toàn năng cho đến khi cần nhốt lại là được. Nếu không phải vì thói quen đi muộn nhưng không quá muộn một cách cố tình mà cậu ta sẵn có, Gojou vốn dĩ là có thể được biến thành deux ex machina khi cần, nhưng vì thói quen đã được đề ra trên kia nên sự xuất hiện của cậu ta được tận dụng khéo và không khiến diễn biến bị sượng bởi tính chất toàn năng kia. Với Getou, nó hơi đặc biệt vì thiết kế của Getou vốn là một irony. Phương pháp thiết kế nhân vật của Gege Akutami dùng cho Getou là đảo ngược vài tính chất gốc để cho ra một nhân vật mang tính hợp lý về mặt cảm xúc nhưng vô lý về mặt lý tính.

Nói sơ qua một tí. Tâm lý của Getou thời cao trung vốn không có nhiều tạp niệm do tự nó thuyết phục niềm tin của mình rất vững mạnh dù trong tâm cũng tự nhận thức được mặt tối của giới chú thuật sư. Đây là thời kỳ mà nó đặt cái tôi sang một bên. Đến khi nó chạy theo cảm xúc cá nhân thì cũng kéo theo cái tôi đến cuối đường đời.

Mình nghĩ việc nó nuôi tóc không cắt cũng là một dấu hiệu phản Phật giáo, vì tóc đại diện cho chấp niệm và cái tôi mà người xuất gia phải từ bỏ nhưng nó lại nuôi dài. Để tóc và sống như vậy trong khi khoác áo nhà sư là một sự ngược đời, đặc biệt là khi cà sa ngũ điều đại diện cho người tu hành bậc thấp trong khi nó gọi việc nó làm là vì đại nghĩa. Cũng có thể xem là nó tự khiêm tốn biết đại nghĩa của nó là một thứ nhỏ bé và cá biệt trong vô số luồng tư tưởng của nhân loại.

Câu kệ đi kèm y ngũ điều như thế này: “Lành thay áo giải thoát, áo ruộng phước tối thượng, nay tôi kính tiếp nhận, đời đời không rời bỏ.” Cũng như việc nó muôn đời sẽ không bao giờ từ bỏ kể cả khi đại nghĩa của nó bị dồn ép thành loại nhỏ bé đến thế nào.

_

Vào chủ đề chính. Mình sẽ so sánh biểu tượng có thể đem liên hệ được đến hai nhân vật này.

• Gojou ứng theo Phật giáo Đại Thừa (Bắc Tông), trường phái Phật giáo Tendai, Kim cương giới trong Mạn đà la, upaya, the Magician trong tarot.

• Getou ứng theo Phật giáo Tiểu Thừa (Nam Tông), trường phái Phật giáo Shingon, Thai tạng giới trong Mạn đà la, prajna, the Devil trong tarot.

 

|BẮC TÔNG - NAM TÔNG|

Về giáo thuyết, hai người này đại diện cho Vô và Hữu, vốn dĩ do khác biệt về vạn pháp mà phân cực.

• Phật giáo Bắc tông lại chủ trương không luận hay chấp không, cho rằng vạn pháp tuy có (hữu) nhưng thực ra lại là không (vô) vì vạn pháp chỉ là hư giả, không có thực tướng. Gojou tuy phóng chiếu bản thân lên người khác rất nhiều mới cảm nhận được sự kết nối giữa người với người, nhưng cậu ta tự biết những cảm nhận khi nó phóng chiếu lên đều là hư giả nên đa phần thời gian không níu kéo làm gì.

Phía Bắc tông cũng cho rằng nếu tu dưỡng tốt thì sẽ cảnh giới được Niết bàn. Bên đó có chủ trương “tự độ tự tha, tự giác tự tha” nghĩa là không chỉ giác ngộ và giải thoát cho chính mình mà còn giác ngộ và giải thoát cho chúng sinh. Đây cũng là lý do Gojou thành người gánh vác xã hội chú thuật sư, vì Bắc Tông là cỗ xe lớn. Vì bản chất của Gojou rất gần với vô vi và bản thân mang năng lực áp đảo để có thể cân bằng thiên hạ, cậu xưng thần dễ dàng vì tự tin mình có thể trở thành A La Hán.

Đồng thời, với Phật giáo Bắc tông thì phải tự do lao động để sinh sống. Ứng theo truyện, Gojou xông pha cống hiến cho xã hội một cách ích kỷ và tương đối lập dị.

 

• Phật giáo Nam tông chủ trương hữu luận hay chấp hữu, vạn pháp vô thường, tức là luôn chuyển động, biến đổi nhưng vẫn có (hữu) một cách tương đối mà không thể nói là vô (không). Getou ngày xưa cho đến sau này đều phải tự thuyết phục bản thân dù thái độ đảo ngược hẳn. Nó kìm nén việc phóng chiếu lý tưởng cá nhân lên vạn vật nên không kéo người khác chết theo, nhưng cuối cùng vẫn kéo theo chấp niệm quá nặng.

Phía Nam tông quan niệm có nghĩa chỉ khi nào thoát khỏi vòng luân hồi sinh tử thì mới chứng ngộ được Niết bàn một cách tuyệt đối. Bên đó có chủ trương “tự độ, tự giác”, tức là tự giác ngộ và giải thoát cho bản thân mình mà không giác ngộ và không giải thoát được cho người khác. Đây cũng là lý do Getou theo chủ nghĩa bí truyền như đã nói với Yuuta, vì Nam Tông là cỗ xe nhỏ. Getou có tham vọng giúp người khác nhưng lại không muốn bản thân được cứu rỗi, ngược hẳn với phái Nam Tông là chỉ quan tâm đến sự giác ngộ của bản thân, là phải tự giải thoát mình trước rồi mới có khả năng đi giúp đỡ người khác. Bởi vậy Getou mới tâm niệm mình không cần được cứu rỗi vì với chấp niệm kia nó sẽ không bao giờ chạm tới Niết Bàn.

Phật giáo Nam tông cũng nhấn mạnh việc tự giải phóng thông qua nỗ lực của cá nhân. Hầu hết nhà sư của Phật giáo Nam tông thường dành hết thời gian cho tu viện và thường đi khất thực để sinh sống. Ứng theo truyện, Getou thường tự cách ly bản thân để né tránh phải gặp phi thuật sư, tuy nhiên vì nó là dạng phản đạo nên phản luôn việc khất thực, tách biệt thức ăn của mình khỏi thức ăn của "chúng sinh".

http://bantongiao.snv.kontum.gov.vn/nghien-cuu-ve-tin-nguong,-ton-giao/TIM-HIEU-MOT-SO-NET-KHAC-NHAU-GIUA--PHAT-GIAO--NAM-TONG-PHAI-TIEU-THUA-VOI-BAC-TONG-PHAI-DAI-THUA-VA-MOT-SO-TONG-PHAI-LON-CUA-PHAT-GIAO-DAI-THUA-1405

.

|TENDAI - SHINGON|

Có thể tạm chia hai người này thành hai loại hiển giáo - phổ biến (exoteric) và mật giáo - bí truyền (esoteric).

• Dòng Tendai - Thiên Thai (天台) là một tông phái tổng hợp, chứa đựng nhiều quan điểm của các phái khác, cũng như được phổ biến rộng rãi. Trường phái Tendai tích hợp bốn khía cạnh chính của thực hành Phật giáo Đại thừa: Tịnh độ, Thiền, Phật giáo bí truyền (Kim cương thừa - vajrayāna), và Giới luật mà cụ thể là Giới Bồ-tát (菩薩戒).

Việc đưa pháp môn Phật giáo bí truyền Shingon vào Phật giáo Tendai giống như việc Gojou tiếp nhận đóng góp ý kiến từ Getou.

Nhà sư Saichou - người chính thức thành lập trường phái Tendai tại Nhật cho rằng tất cả giáo lý Phật giáo đều nằm trong mục đích duy nhất của bài giảng Kinh Pháp Hoa. Điều này được phản ánh trong câu nói “Shingon và Tendai về cơ bản là một; do đó cả hai truyền thống đều được truyền bá trên một ngọn núi."

Nói về núi. Một số ngôi đền và ngọn núi của Phật giáo Tendai cũng là những địa điểm thực hành truyền thống Shugendou - một môn tu khổ hạnh trên núi cũng áp dụng các yếu tố Tendai và Shingon. Truyền thống này tập trung vào các thực hành khổ hạnh trên địa hình đồi núi, vốn có thể liên tưởng đến việc chú linh núi lửa Jougo được đem ra làm đối tượng để làm mẫu cho Gojou dạy Yuuji.

Giống như dòng Đại Thừa, vì là hiển giáo nên Gojou làm giáo viên phổ biến kiến thức rộng mở. Hiển giáo cũng thường ứng với phước đức. Theo định nghĩa, phước đức là hữu lậu, giới hạn, là việc lành cầu lợi cho mình, gia đình mình. Vậy nên việc Gojou một mình đại diện cho gia tộc và chú trọng chọn lựa đào tạo ra những học trò đặc biệt để tiếp nối lý tưởng của mình, vì cậu ta biết không phải ai cũng trở thành kẻ mạnh được.

Học thuyết Tendai cũng cho phép các Phật tử dung hòa giáo lý Phật giáo với các tín ngưỡng và thực hành tôn giáo bản địa của Nhật Bản là Shintou. Trong trường hợp của Thần đạo, có một chút khó khăn khi liên hệ sự hòa hợp của các vị thần Nhật Bản (kami), cũng như với vô số các linh hồn gắn liền với các địa điểm, đền thờ hoặc đồ vật, với giáo lý Phật giáo. Điều này có thể liên tưởng đến mối quan hệ dễ dãi của Gojou đối với cô giáo Utahime - nhân vật đại diện cho Thần đạo - trong khi cô ấy thấy cậu ta khó đỡ.

 

• Dòng Shingon - Chân ngôn (真言) thuộc loại bí truyền là vì ba bí mật của tông này được khẩu truyền giữa thầy với trò trong các buổi hành lễ, điều này khác hẳn với các tông phái thuộc hiển giáo. Chỉ kẻ được quán đỉnh mới được tu tập theo tông này, có lẽ vì vậy nên Getou mới nói với Yuuta là nó cần "sự tuyển chọn".

Chân ngôn tông không phủ nhận tính có thật của thế giới hiện tượng này cũng như hạnh phúc của con người trong thế giới đó. Tông này cho phép tăng sĩ hành lễ và được thu tiền. Qua thời gian, trong tông này nảy sinh tệ mê tín dị đoan và vì vậy cũng có nhiều bộ phái nhỏ xuất hiện. Điều này có thể liên hệ đến việc vì sao Getou tận dụng khả năng của nó để bịp bợm vừa thu tiền vừa được tung hô.

Giống như dòng Tiểu Thừa, vì là mật giáo nên Getou làm giáo chủ giới hạn giáo lý trong tà giáo nó đứng đầu. Mật giáo cũng thường ứng với công đức. Công đức là vô lậu, vô biên, là việc lành hồi hướng cho chúng sinh. Vậy nên Getou mới cố gắng bảo vệ nguyên xã hội chú thuật theo phuơng pháp rất ngược đời rồi chịu chết một mình, vì nó biết không phải ai cũng theo kịp chấp niệm lớn lao của nó.

Một điều thú vị là phái này chủ trương không thể diễn tả giáo pháp bằng văn tự mà chỉ bằng hình ảnh nghệ thuật. Có lẽ vì vậy mà những thiết kế xoay quanh Getou đều trông rất ưa nhìn, hoặc là do mình có cảm giác Gege ưu ái chăm chút cho thiết kế của nó nhiều.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Tendai

https://vi.m.wikipedia.org/wiki/Chân_ngôn_tông

https://phatgiao.org.vn/phuoc-duc-va-cong-duc-d50053.html

.

|KIM CƯƠNG GIỚI - THAI TẠNG GIỚI|

 

Cả hai ứng với Lưỡng Giới Mạn-đà-la (両界曼荼羅 - ryoukai mandara) và từ tính chất của hai giới này có thể liên tưởng đến năng lực của họ.

 

• Kim cương giới mandala (Vajradhatu mandala) là yếu tố tác động, biểu hiện cho trí tuệ viên mãn, trí tuệ sở chứng của Phật. Ngũ Trí Như Lai là trọng tâm của mandala này. Bí tạng ký viết: "Thai tạng là lý (理), Kim cương là trí (智)".

Kim cương là loại đá quý, sáng trong và bền chắc, không có gì có thể phá vỡ hay hủy hoại được, thường ví với Chân Như hay Phật tánh. Điều này giống như việc Kenjaku không thể tự đánh bại Gojou hay những người sở hữu Lục Nhãn cùng Vô Hạ Hạn nói chung mà chỉ có thể nhốt lại. (Nói theo giai thoại thì thế chứ bây giờ có cả lô công nghệ cắt kim cương.)

Phật giáo Mật tông ví Kim cương với trí tuệ có sức mạnh chế ngự vọng tưởng và ma quỷ, thường quấy rối người tu hành. Điều này cũng giống như Gojou diệt trừ chú linh lẫn chế ngự cao tầng và nuôi dưỡng chú thuật sư không để cao tầng làm hại.

 

• Thai tạng giới mandala (Garbhadhatu mandala) là yếu tố thụ động, mô tả vũ trụ về mặt tĩnh, mặt lý tính, như thai mẹ chứa đựng con và từ lý tính thai tạng mà sinh công đức, biểu hiện đại bi tâm của Phật.

Theo Phật giáo Mật tông, Thai tạng giới biểu trưng cho lý, là cội nguồn của tất cả. Còn Kim cương giới (S. Vajradhatu) biểu trưng cho trí, tức trí tuệ. Trí cũng xuất phát từ lý, nhưng cả hai không tách rời nhau, mà dung thông với nhau. Điều này có thể liên tưởng đến cái cách lý tưởng của Gojou xuất phát từ lý tưởng cũ của Getou.

Khi Getou quyết định đảo ngược cách sống cũ và sống theo cảm xúc thật theo những gì nó nghĩ, nó đã bỏ đi để lại cái lý kèm vào cái trí của Gojou, từ bỏ phần thuận tiện cho tư duy của chính mình để chạy theo bản tính vốn dễ bị kích động và không phù hợp với tính chất thế giới trong Jujutsu Kaisen. Cũng vì vậy mà mình không gọi quan niệm sau này của nó là lý tưởng mà là tư tưởng, vì nó niềm "tin" (信) của nó (đặc biệt là vào chính nó để sống đúng với bản chất) vốn không cần "lý" để tin tưởng (đúng hơn là tự tin).

(Đương nhiên mình biết sẽ có người có ý kiến khác rằng lý và cảm vẫn song hành trong đầu nó và sau này nó thiên về cảm hơn. Mình cũng đồng ý, nhưng mình cho rằng cái "lý" của nó trong thời kỳ giáo chủ là để phản kháng sự duy cảm mang tính bản năng và cố cân bằng giữa cảm nhận hỗn tạp bị khái quát hoá về phi thuật sư. Chẳng hạn, nếu chỉ là sống đúng theo cảm xúc thì phải nhắc nhở bản thân ghét "lũ khỉ" mỗi ngày làm gì? Sao không tự nhiên mà ghét?)

Khi cảm xúc quá phức tạp để có thể lý giải chúng một cách hợp lý toàn bộ thì một người sẽ dễ ngả sang phương án đơn giản hoá mục tiêu và tiến trình thực hiện, và thường là sau khi khái quát hoá. Điểm này ở Getou vốn rất một chiều, ngược lại với cách trình bày bản thân đa dạng để lòe bịp của nó, và Gojou đã đoán đúng khi cho rằng nó không thay đổi cái ngã (我) của bản thân.

https://nigioivietnam.vn/man-da-la/

https://vuonhoaphatgiao.com/tu-dien-phat-hoc/kim-cuong/

https://vuonhoaphatgiao.com/tu-dien-phat-hoc/thai-tang-gioi/

.

|UPAYA - PRAJNA|

• Gojou ứng với upaya, hay "phương tiện thiện xảo", gồm các thực hành, nghi thức, giáo lý, và thậm chí cả phương pháp giảng dạy được coi là phương tiện để đạt được mục đích - một phương tiện để giác ngộ - cho một học sinh hoặc một nhóm học sinh cụ thể. Đây được coi là sự thật tạm thời hoặc sự thật cấp tốc hơn là bản thân sự thật cuối cùng, trên con đường dẫn đến giác ngộ. Làm thầy giáo là đúng hình tượng.

 

• Getou đại diện cho prajna (Bát-nhã). Trí tuệ Bát nhã không phải là kiến thức sách vở hay sự sáng suốt trí tuệ, mặc dù sự nghiên cứu về giáo lý Phật giáo có thể giúp đạt được điều đó. Đúng hơn, Bát-nhã là sự nhận thức trực tiếp, hay thậm chí là kinh nghiệm, về bản chất, nguyên nhân và sự diệt khổ và về vô thường, khổ và vô ngã. Có thể nói hành trình định hình tư tưởng của Getou cũng là một loại Bát-nhã vặn vẹo.

http://www.bellaonline.com/articles/art181531.asp

.

|THE MAGICIAN - THE DEVIL|

Mình không hiểu tarot cũng không thích lắm nên phần này sẽ hơi bừa bộn.

• Gojou tượng trưng cho lá The Magician. The Magician chỉ ra tài năng, khả năng và nguồn lực của một người dễ ảnh hưởng tâm lý để thành công. Thông điệp là hãy khai thác hết tiềm năng của một người thay vì kìm hãm, đặc biệt là khi cần phải biến đổi điều gì đó. Xuyên suốt trong truyện, Gojou có tính chất của lá bài theo chiều xuôi: quyết tâm, khéo léo, tháo vát, lành nghề, một người đàn ông mạnh mẽ. Yếu tố của lá này là khí, ứng với tính tượng trưng của Gojou.

Theo cuốn sách Pictorial Key To The Tarot của AE Waite, lá The Magician có liên quan đến động cơ thiêng liêng trong con người. Đặc biệt hơn, Waite diễn giải Magician liên kết mối liên hệ của lá bài với số tám (liên quan đến biểu tượng vô cực) và khái niệm Ngộ đạo (Gnostic) của Ogdoad, là sự tái sinh tâm linh vào một cõi thiên đàng thứ tám ẩn giấu. Cái tên Satoru (悟 - ngộ) và câu "I'm baptized and born again" trong bài Shame on Me của Avicii mà Gege chọn cho Gojou cũng có thể đem liên hệ với những điều trên.

Lá The Magician thường kết hợp với The Fool và trực tiếp đứng trước nó trong một chuỗi. The Magician lấy khả năng bẩm sinh tiềm ẩn trong The Fool và nhào nặn nó thành sức mạnh của tham vọng.

Tính liên kết của hai biểu tượng này cũng giống như việc Gojou tự tạo ra một hình tượng kẻ ngốc để dễ bề giao tiếp dễ dàng với xã hội gồm những người yếu hơn mình. Theo Rachel Pollack - một tác giả viết truyện khoa học viễn tưởng và chuyên gia tarot, The Magician là một cột thu lôi siêu hình có thể truyền năng lượng vĩ mô vào thế giới vi mô. Điều này giống với việc Gojou sử dụng năng lượng của cậu cho xã hội.

Trong trang Gojou tự xưng "thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn", cậu ta có làm ký hiệu tay một chỉ lên trời một chỉ xuống đất như lá bài. Ký hiệu tay đó tượng trưng cho "as above, so below" mang khái niệm là hoạt động của mô hình vĩ mô (vũ trụ nói chung, được xem như một sinh thể) và mô hình quy mô (con người, mỗi người được xem như một vũ trụ thu nhỏ) được cho là vốn dĩ gắn bó với nhau. Điều này nghĩa là "những gì xảy ra trên bình diện thiên thể cũng xảy ra trên trái đất" hoặc "định mệnh đã được ông trời sắp đặt", vốn dĩ có thể liên hệ đến tính chất vô vi của cậu ta. Nó cũng có nghĩa là "những mô hình vi mô của mỗi cá nhân chỉ đơn giản là sự phản ánh của các mô hình vi mô của tổng thể xã hội", có thể liên hệ đến lý do cậu ta muốn nâng đỡ những cá nhân để thay đổi xã hội.

Những khung hình về Gojou cũng ứng với hai lá bài khác. Một lá với biểu tượng vô cực trên đầu là lá Strength và theo Pictorial Key to the Tarot, lá này tượng trưng cho quyền lực, nghị lực, hành động, lòng dũng cảm, sự hào hùng, sự thành công hoàn toàn, và danh dự. Một lá khác cũng ứng với hình ảnh Gojou đảo ngược đầu xuống đất trong trận với Toji là The Hanged Man, Hanged Man là lá bài gợi ý sự đầu hàng cuối cùng, giống như Gojou giác ngộ vô vi và đầu hàng mọi chấp niệm trên thế gian để không còn cảm thấy giận dữ thay cho Riko.

 

• Riêng về hình tượng tarot của Getou thì hết sức lỏng lẻo nên mình không thật sự rõ nó ứng với lá nào nhưng tạm cho là ứng với The Devil nhất vì phần chỉ chạy qua trán có vị trí gần giống ngôi sao trong lá còn phần tay khác chiều so với trong lá bài thì ko chắp ngón tay lại mà xoè ra. Yếu tố là này là đất, ứng với tính tượng trưng của Getou nên mình tạm giả sử luôn, coi như phần này cắn đá mà viết ra.

Lá này thể hiện việc bị quyến rũ bởi thế giới vật chất và những thú vui thể xác, việc sống trong sợ hãi, sự thống trị và tù túng, bị trói buộc bởi quá nhiều thứ xa xỉ, tính tùy tiện trong chuyện cá nhân và công việc. Những đặc tính này có cái liên quan lẫn không liên quan nên mình không dám chắc nữa, vì sự tương ứng cứ nửa vời, nhưng vì Getou có nhiều tính chất đảo nên mình đoán một số cái nên được đảo còn một số cái khác giữ nguyên? Việc mình vẫn tạm xem đây là lá cho Getou là vì nó cũng mang tính phá vỡ các khuôn mẫu cũ, từ bỏ, buông tay, biến hoá.

Vòng sáng trên đầu có thể tạm liên hệ đến lá The Hanged Man vì ở trong đó có quầng hào quang. Waite viết trong The Pictorial Key to the Tarot rằng lá này mang nhiều liên kết mang tính tiên đoán: Trí tuệ, sự soi xét, sự phân biệt, thử thách, sự hy sinh, trực giác, bói toán, tiên tri; khi đảo ngược chiều thì biểu thị sự ích kỷ, đám đông, body politics*. Cùng chiều có vẻ ứng hơn.

https://www.reddit.com/r/JuJutsuKaisen/comments/kiooim/theory_on_gojo_sukuna_and_getwo/

https://en.m.wikipedia.org/wiki/The_Magician_(Tarot_card)

https://english-grammar-lessons.com/as-above-so-below-meaning/

https://en.m.wikipedia.org/wiki/The_Devil_(Tarot_card)

https://en.m.wikipedia.org/wiki/The_Hanged_Man_(Tarot_card)

Viết xong thấy không thích nổi tarot tẹo nào.

_

Có lẽ là vì tính chất của Getou là dạng đảo ngược nên số phận của của trái ngược hẳn so với bạn thân. Gojou là kẻ vô vi thuận theo dòng nhân quả với xu hướng để gần như mọi thứ diễn ra một cách hiển nhiên phải diễn ra, trong khi Getou cố gắng phản kháng lại một hệ thống đã có từ lâu đời từ trong cả tâm trí đến hành vi nhưng rồi lại bị thực tại từ chối rồi sa ngã vào giữa những mâu thuẫn về quan niệm và niềm tin đến tận lúc lìa đời. Chung quy, ở phút cuối cùng, việc Gojou giết Getou và cố gắng thay đổi xã hội theo phương pháp của riêng mình cũng là để đưa vạn vật về với quy luật tự nhiên.

---

ɴʜữɴɢ ɢʜɪ ᴄʜú ɴɢẫᴜ ɴʜɪêɴ

Nội dung tùy hứng hơi mạnh. Mình không định phát triển những chủ đề này thành những bài riêng nên viết ghi chú là chính, vì mình không đủ kiên nhẫn viết sao cho đàng hoàng.

• Getou còn đại diện cho bhava tính hữu (有). Trong Phật giáo, bhava (भव) là một khái niệm có nguồn gốc từ tiếng Phạn có nghĩa là hữu, sự tồn tại, sự tồn tại thuộc về trần tục, sự trở thành, sự là, nguồn gốc, kinh nghiệm, theo nghĩa về sự tái sanh và sự lặp lại cái chết, bởi vì một cá thể bị ảnh hưởng và bị tác động bởi sự tích lũy của nghiệp lực; nhưng cũng mang nghĩa là những xu hướng của thói quen hoặc của cảm xúc.

Vậy thì Gojou sẽ là "vô" trong pháp vô vi. Sở dĩ mình chọn pháp vô vi thay vì hữu vi vốn cũng có "vô thường" là vì thái độ bình thản gần như xuyên suốt của Gojou, trong khi đó pháp hữu vi chỉ chung cho các hiện tượng do nhân duyên hòa hợp mà được tạo ra lại ứng với quá trình khủng hoảng đạo đức của Getou hơn. Một điều là cả hai pháp đều kèm vô ngã nhưng cái ngã của hai người này rất mạnh.
Nói cụ thể hơn thì pháp vô vi gồm ba nhận thức chân thật về thực tại, bao gồm trạch diệt vô vi (pratisaṃkhy-nirodhsaṃskṛta), phi trạch diệt vô vi (apratisaṃkhy-nirodhsaṃskṛta), và cái cuối cùng rất dễ liên hệ là hư không vô vi (ksaṃskṛta).
Bản tính của hư không là không chướng ngại. Hư không trải khắp mười phương thế giới mà không làm chướng ngại cho bất cứ một sự vật nào, cũng không bị bất cứ sự vật nào làm cho chướng ngại. Trong hư không, mọi vật sinh ra thì có mặt, tiêu diệt thì mất đi; tuy hiện tượng tùy thời gian mà biến hóa, tùy không gian mà thay đổi vị trí, nhưng hư không vẫn thường trụ bất động, không hề biến hóa chuyển di, cho nên nói hư không là vô vi. Hư không vô vi vượt ra ngoài khái niệm, chúng ta không thể dùng ý thức của con người mà biết được, nhưng Vô Lượng Không Xứ của Gojou lại cho đối tượng thi triển thuật lượng thông tin vô hạn, buộc họ phải chứng kiến và cảm nhận mọi thứ cũng như đồng thời không chứng kiến và không cảm thấy gì cùng một lúc.

https://phatgiao.org.vn/tu-dien-phat-hoc-online/ba-phap-vo-vi-k27444.html?keys=b

https://phatgiao.org.vn/tu-dien-phat-hoc-online/huu-vi-k35028.html

https://blog.phapthihoi.org/tu-dien-phat-giao/phap-vo-vi/

Có một bài khá hay về việc pháp hữu vi là tận còn pháp vô vi là vô tận đọc khá hay nên mình kèm luôn:

https://chuaxaloi.vn/thong-tin/chang-dut-huu-vi-chang-tru-vo-vi/1662.html

 

• *: Đùa một chút. Body politics trong tư tưởng chính trị phương Tây là một phép ẩn dụ cổ xưa mà theo đó một nhà nước, xã hội hoặc nhà thờ và các tổ chức được ví như một cơ thể sinh học (thường là con người). Nghĩ cho vui thì mình có thể ví việc Getou trữ nguyền hồn trong người giống như kiểm soát một xã hội mà dân chúng là chú linh (và hình như không có nhận thức cá thể)?

Biết gì không? Mình tự bác bỏ liên tưởng này vì nghe có mùi chơi đồ quá liều. Chỉ là nó dễ gợi ra nhiều suy nghĩ về tính ẩn dụ trong thiết kế năng lực của các nhân vật. Cái nhận định của Kenjaku về linh hồn chính là cơ thể có thể nghĩ đến việc phân tán bộ phận cơ thể giống như phân tán sức mạnh nên nghĩ lệch ra chút để giải trí.

Vậy thì lãnh địa của mỗi nhân vật sẽ ứng theo bộ phận cơ thể đại diện cho năng lực của người đó. Kenjaku sẽ là não bộ, Sukuna là ngón tay, Gojou là mắt, Getou là bao tử, Noritoshi là máu, etc. Đại loại thế?

 

• Đương nhiên vì ngược đời nên cái tướng ngồi của Getou khi làm giáo chủ cũng theo chiều ngược lại với Niết Bàn Bụt (nehanbutsu - 涅槃仏). Ngược lại với ý nghĩa của dáng ngồi vốn thể hiện được sự thong dong của người đạt được chân tu, khá chắc Getou đang dao động và kiềm chế sao cho không lộ mặt thật trước phi thuật sư.

Ngồi thẳng lên em…

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/涅槃仏

https://buddhistart.vn/tuong-phat-nam/

 

• Có vẻ mình thích Kenjaku (và hơi lấn sang Getou) là do tâm nguyện ngàn năm không xoay chuyển của bé nó khác hẳn với thói ngại khó và sự cả thèm chóng chán của mình. Có thể hai đứa nó trong mắt số đông sẽ là loại u mê không giác ngộ, nhưng nếu nghĩ theo hướng nhị nguyên thì chúng nó ngộ ra chân lý theo những cách đậm chất cá thể.

Sở dĩ mình chọn cách nghĩ theo hướng nhị nguyên nhiều hơn là nhất nguyên hay bất nhị đối với Jujutsu Kaisen là vì Gege từng bảo thay vì làm nhân vật trở nên dễ đồng cảm thì hãy chăm chút phần tư tưởng của riêng họ, vốn là một điều mà mình cảm thấy đáng lý mình nên áp dụng với một số tiêu chuẩn của bản thân từ đầu. Vậy nên khi bám theo tư tưởng mà suy nghĩ thì tư tưởng của những nhân vật đều đúng theo những cách rất độc lập.

(Tuy nhiên, vẫn phải nói lại là tính nhất nguyên lẫn nhị nguyên tồn tại trong Jujutsu Kaisen. Gojou là hình mẫu cho tính nhất nguyên (và Getou cho tính nhị nguyên) khi đại diện cho kiến tính (見性 - kenshou). Thuật ngữ kenshou thường được sử dụng thay thế cho satori, có nguồn gốc từ động từ satoru, và có nghĩa là "lĩnh hội; giác ngộ". Vấn đề là Gojou vẫn có những hạn chế nhất định với thân phận loài người - dẫu đã gần tới thần - và vẫn bị cuốn theo các luồng tư tưởng. Vốn dĩ trong truyện, tính nhị nguyên thường được biểu lộ mạnh hơn.)

Trên hết, Kenjaku chấp nhận rằng hậu bối sẽ vượt qua mình và phấn đấu nhiêu đó thời gian để chiêm ngưỡng một khoảnh khắc mà khi trải qua có thể sẽ chóng tàn. Nghĩ về điều đó mình lại thấy chịu chơi thật sự. Việc nó làm căn bản là chơi trò domino với số mệnh của thế giới và của chính nó.

Tuy nhiên, khi nghĩ theo tâm thế của người thường thì mình vẫn cho là tầm nhìn của Gojou mới gần hơn tới chân lý, căn bản vì có thể đưa xã hội vào trạng thái bình an trong khi bảo tồn được sự "độc nhất" về khía cạnh chú thuật. Có lẽ do mình thiên vị tính chất tự do thiên hữu nên thấy thế chứ ý kiến nên quét sạch chú thuật như Tsukumo cũng hay.

 

• Khái niệm "hữu vi chuyển biến" làm mình nhớ đến Vô Vi Chuyển Biến của Mahito. Nghĩa của cụm đó là tất cả sự vật trong thế gian đều do nhân duyên sinh, rồi cũng theo nhân duyên mà diệt, sinh diệt chuyển biến không ngừng, gọi là Hữu vi chuyển biến. Chuyển ngữ ngôn ngữ Phật giáo, mọi hiện tượng và chúng sinh trên thế giới luôn thay đổi và không bao giờ bất biến. Điều này khi đảo lại, làm mình nghĩ đến tính thao túng mềm trong hành vi của Mahito cũng như năng lực cưỡng ép khiến những linh hồn trở nên biến dạng, và có lẽ cũng như sự nghi ngại và sợ hãi của loài người đối với nhau là điều khiến Mahito bất biến, bởi mâu thuẫn trong nhân loại luôn tồn tại. Chỉ là nó bị Kenjaku nuốt và chiết xuất năng lực rồi nên hên xui…

Quá trinh Mahito biến đổi linh hồn được gọi là "cải tạo nhân gian" (改造人間), cùng tên với một cuốn sách của Shotaro Ishinomori (tác giả Kamen Rider) được xuất bản bởi Kodansha.

Theo như Wiki của Jujutsu Kaisen thì cụm Tự Bế Viên Đốn Khỏa (jihei endonkai - 自閉円頓裹) - Triển khai lãnh địa của Mahito - có nghĩa:

- Jihei (自閉) là một thuật ngữ đề cập đến trạng thái thu mình hoặc cô lập với xã hội, và cũng đề cập cụ thể đến chứng tự kỷ; ngược lại thì Mahito có vẻ thích lân la tìm hiểu loài người lẫn chính mình, và dù nghi ngờ Kenjaku vẫn đồng hành cùng hắn.

- Endon (円頓) là một thuật ngữ Phật giáo Tendai đề cập đến việc đạt được giác ngộ nhanh chóng, hoàn hảo; cụ thể, endonkai (円頓戒) là "giới luật của sự giác ngộ hoàn hảo và tức thì" hay đơn giản hơn là "giới luật hoàn hảo" (với endonka có thể là một cách chơi chữ của endonkai). Cái này có thể liên hệ đến màn Triển khai lãnh địa 0.2 giây.

- Ka (裹) , Có nghĩa là "che giấu; bọc lại; nhấn chìm; phong bì". Nó có thể tham chiếu đến bản chất bao bọc của Triển khai lãnh địa.

Cái tên của thuật thức này được dịch là "Nhà tù Lí tưởng Bản thân". Kể ra lúc Mahito giác ngộ được gì đó thì nó cũng bị cầm tù thật.

https://phatgiao.org.vn/tu-dien-phat-hoc-online/huu-vi-chuyen-bien-k35029.html

https://dictionary.goo.ne.jp/word/有為転変/#:~:text=うい%2Dてんぺん【有為転変,▽もと仏教語。

https://kc.kodansha.co.jp/product?item=0000325339

https://jujutsu-kaisen.fandom.com/wiki/Self-Embodiment_of_Perfection

 

• Thuật thức của Kugisaki Nobara được phỏng theo Ushi-no-Toki-Mairi (丑の時参り).

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Ushi_no_toki_mairi

 

• Theo một bài trên r/JuJutsuKaisen về anh em Chousou, họ được mô phỏng dựa trên Kusouzu hay "sơ đồ chín giai đoạn" - một chuỗi gồm 9 bức tranh mô tả các giai đoạn phân hủy của một xác chết. Tên và ngoại hình của ba anh em được mô phỏng theo các giai đoạn, và giới tính của họ được đảo lại thành nam (bản gốc vẽ nữ giới).

https://www.reddit.com/r/JuJutsuKaisen/comments/kvepol/kusozu_and_the_cursed_womb_death_paintings/?utm_medium=android_app&utm_source=share

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/九相図

---

Bài này không định mang tính chất phân tích đàng hoàng, vì mình được đề xuất là nên viết tùy ý thích nên nhiều nội dung viết theo hứng thú chủ quan và có vẻ là trình bày hơi vội vàng. Thông cảm.  

Viết tùy hứng nên các bạn đọc cho vui chứ đừng có hiểu nhầm bài này đang tư tưởng hoá cái gì nhé. Nếu có mùi tư tưởng thì cũng chỉ nên giới hạn trong thế giới ảo để giải trí chứ tuyệt đối không nên lấn sang đời thật. :D

Chủ đề chính chắc là right-libertarianism. Mình có hứng thú với Gojou Satoru là vì cậu này mang tính chất của một tay lib-right, nên đánh giá của mình sẽ khá là thiên vị. Về tổng quan, những tay lib-right (libertarian) thường có một triết lý đạo đức nhất quán, bao gồm sự phản đối chung đối với việc áp đặt bất kỳ quy tắc đạo đức cụ thể nào lên người khác. Họ không ngại từ chối cả những mối bận tâm về công bằng xã hội của phe lib-left (liberal) và những mối quan tâm về việc tôn trọng cấu trúc xã hội hiện có của phe auth-right (conservative) khi những mối quan tâm đó xung đột với lợi ích của họ trong việc duy trì quyền tự do cá nhân. Điều này thể hiện rõ nhất ở việc Satoru dù không thực sự đề cao việc bảo vệ kẻ yếu nhưng cũng chẳng ngại đối đầu với cao tầng.

_

[Về ảnh hưởng từ gia tộc và tiềm lực hiện tại]

Jirou Awasaka và Ogami từng gián tiếp cảm thán về tầm ảnh hưởng của Satoru bằng câu, "Chúng ta từng tự do." Điều này lại không áp dụng với chính đối tượng mà họ được thuê để giết và cũng là người kết thúc cái thời kỳ lộng hành huy hoàng của họ. 

Từ nhỏ, Satoru đã được xem như một vị thần vì sở hữu năng lực kép hiếm hoi. Nếu phải nhìn nhận và đối xử với cậu ta từ góc độ của người trong gia tộc, thì rất dễ là cậu này sẽ được xem như bậc thang để nhánh gia tộc sinh ra cậu ra leo hạng so với họ hàng, và cũng là một món vũ khí trên sàn đấu quyền lực của Ngự tam gia. Cậu ta vốn dĩ là người thay đổi thế cân bằng của giới chú thuật ngay từ khi vừa được sinh ra nên hoàn toàn có lý do để tự mãn khi còn nhỏ và có thái độ nghênh ngang thậm chí khi đã trưởng thành. 

Không chỉ ở bản thân, cái mà Gojou có là tiềm lực từ gia tộc, thứ mà sau này cậu ta một mình đại diện, nhưng có lẽ cũng vì chỉ có một đại diện mà gia tộc Gojou không nắm thế dẫn đầu mặc dù thủ lĩnh của bọn họ gần như toàn năng, nhất là khi phía Kamo đang được điều phối gián tiếp bởi một bộ não ngàn năm và có khi đang được dung túng bởi Tengen (ghi chú: mình không nghĩ là Tengen hợp tác với Kenjaku dù có bao che). Mình không thêm ý kiến về Zenin vì mình thấy việc bọn họ thất thế về mặt cai trị là chuyện sớm muộn.

Việc Satoru gần như một mình dẫn đầu và điều hành gia tộc cũng là một chi tiết chỉ ra tính sở hữu cao, vốn là một tính chất điển hình của giới tư sản đặc biệt là right-lib - loại không muốn bị kiểm soát quá nhiều bởi chính phủ (không chỉ ở khía cạnh vật chất mà còn quyền lực nữa). Hành động này gợi ý rằng gia tộc cũng chỉ là đối tượng được bảo bọc và/hoặc nằm dưới sự cai quản của Gojou là chính (không khẳng định gì hết vì cái câu trả lời "có thể" khi hỏi là Gege được hỏi liệu gia đình Gojou còn sống và ổn không nó rất chung chung). Việc thâu tóm quyền lực kiểu này có thể làm giảm tính quan liêu trong khâu vận hành khi mà chẳng còn ai khác cùng tham gia để mà phân tầng, nhưng ở mặt tiêu cực, nếu như người đại diện của họ biến mất thì nhà Gojou sẽ gặp vấn đề ngay trên sàn đấu quyền lực. Vấn đề của Satoru là cậu ta gần như không thể tin vào ai khác một cách không có sự đổi chác lẫn vào, cũng như quá tin vào tính gần-như toàn năng của bản thân.

(Cảm thán tí. Gege nên xây dựng thế giới kỹ hơn cho đỡ uổng cái hệ thống ổng lập ra, vì các chi tiết vốn có liên kết vững chắc sẵn nên không mở rộng sẽ khá uổng phí.)

Mình nghĩ là với bề dày lịch sử của giới chú thuật, những tay điều hành mà cụ thể là Ngự tam gia đã có cấu kết với các đời chính phủ từ lâu, và những thành phần trong chính phủ thuộc tầng lớp phi thuật sư không thật sự làm gì được ngoài thuận theo. Đây là một chuyện rất thường gặp ở những nơi mà chính trường nặng chủ nghĩa nghiệp đoàn, mà nghiệp đoàn ở đây là cao tầng - hoặc nói xa hơn thì cao tầng là một dạng chính phủ dành riêng cho xã hội chú thuật sư và không thật sự được công nhận công khai nên chỉ tính làm nghiệp đoàn ở xã hội phi thuật sư. 

(Mình có đọc được một bài bày tỏ quan niệm về độ hợp lý của cao chuyên chú thuật trong Jujutsu Kaisen, hoặc nói bao quát hơn là thiếu sót trong cách xây dựng thế giới của Gege Akutami. Dù thấy cách nhìn nhận của bạn ấy rất thú vị, mình đoán là bạn ấy có tư duy được phát triển từ nền giáo dục mang hơi hướng thiên tả/toàn trị(?). Cá nhân mình nghĩ việc Gege chểnh mảng trong việc xây dựng thế giới trong truyện cũng không làm một số chi tiết trong truyện quá bất hợp lý về mặt logic, mà hệ thống logic của Gege mình thấy tương đối khá cụ thể dù không được xây dựng đủ - có vẻ do không được chú trọng quá kỹ lưỡng, nên có một số thắc mắc bạn ấy đặt ra vốn có thể giả lập mà giải thích được.)

.

[Về đường lối cải cách và tuyển lựa nhân tài]

Với các nhân vật trong truyện, mình phân loại thiên hướng chính trị theo hành vi chứ không phải quan niệm thật sự. Vốn dĩ Satoru hành động theo những gì mà cậu cho là phải làm theo hướng khách quan, chứ niềm tin thật vốn bị kìm nén như Gege đã nói trong databook là việc bảo vệ kẻ yếu vẫn gây mệt mỏi dù đỡ hơn xưa. 

Thứ mà Satoru đang làm là một cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới (tư sản liên minh với công nhân để thay đổi chế độ phong kiến, mà ở đây tầng lớp chú thuật sư lao động sẽ được ví như công nhân), và đây một trong những lý do mà mình đặt quan niệm cậu ta vào chủ nghĩa dân túy. Không bàn nói về tính chính thống đối với chủ nghĩa dân túy khi các tài liệu về nó ở nguồn tiếng Việt có phần hạn chế (mình biết có nhiều thứ không đủ phổ biến để các bạn thấy thuyết phục), mình chỉ luận theo nghĩa quốc tế hay dùng. Satoru vốn dĩ đứng về phía người dân (hay đúng hơn là người dân "đặc biệt", cái này quan trọng vì nó đi liền với chế độ nhân tài) qua cái cách cậu ta ngang nhiên giúp người khác một cách ích kỷ như qua lời kể của Ino, và tuyển lựa học trò một cách rất mãnh liệt và bất chấp thái độ từ cao tầng, dù cao tầng đồng giai cấp với cậu hơn là những người được nhặt ở đâu về. 

Đặc biệt hơn là cậu ta nhắm vào người trẻ, vốn là những đối tượng dễ đào tạo và thuyết phục hơn là những người làm lâu năm trong giới. Theo databook thì này xuất phát từ lý do hết sức vị kỷ là bọn trẻ "mạnh" nên Satoru không màng các chi tiết khác. Việc bọn họ "mạnh" là yếu tố đầu tiên để cậu ta liên hệ được với họ và phóng chiếu thời đi học của mình lên họ, để giảng dạy họ bằng lối giáo dục mang đậm tính chủ nghĩa kinh nghiệm, và hành trình phát triển của Satoru thì chỉ ra rằng cậu ta phát triển mạnh nhất trong môi trường tự do, nên có thể hiểu tại sao đôi lúc cậu ta có vẻ lập dị và hơi bông đùa trong khâu giảng dạy. 

Mình xem đó là một dạng phóng khoáng dù có thể một số điểm vẫn đáng bị chê trách. Tính đề cao tự do đi kèm với xu hướng chủ trọng nhân tài của Satoru được tối ưu qua cách giảng dạy theo phong cách rất laissez-faire và ủy thác vào việc tự trải nghiệm bởi nhiều thứ phải tự trải nghiệm mới hiểu được. Trên hết là Satoru vẫn theo dõi học trò để phân tích quá trình họ làm nhiệm vụ, và từ đó có thể ứng chỉnh cách dạy cho phù hợp từng người do cậu ta thường đào tạo riêng lẻ từng trò. Với một người không có giấy chứng nhận trình độ như Satoru thì mình thấy cách cậu ta giảng dạy vẫn khá hiệu quả vì tính linh hoạt, còn lại thì hên xui vì cách mỗi người tiếp thu mỗi khác nhưng có vẻ đa số các học trò đều đang phát triển khá ổn định trừ Megumi.

Khi đút kết kiến thức từ sự tự học thì tư duy sẽ linh hoạt, cụ thể, hoặc mạnh mẽ hơn khi được dạy nhiều, vì những thứ đó đến từ "tính cá nhân". Nhân tài bộc lộ tốt hơn trong môi trường tự do, vì thói quen tự phát triển bản thân một cách tự nguyện là thứ bảo đảm cho việc bọn họ sẽ còn vượt trội nữa. Chưa kể còn dễ quan sát liệu khi buông thả thì liệu tố chất sẵn có của họ liệu còn được tận dụng hay phải đụng đến nghĩa vụ thì mới làm, thành ra còn theo dõi được tính cần mẫn của mỗi người.

Việc Satoru rèn luyện những người có thể chạm đến đẳng cấp của mình đủ để chứng minh cậu ta vốn không luyến tiếc gì nếu phải từ bỏ cái vị thế đang có để nhường vị thế cho một thế hệ mới thuộc những tầng lớp khác, điều này phản lại với xu hướng duy trì quyền lực của phía cao tầng. Mình có cảm giác Satoru cũng không quan ngại việc bị vượt mặt nhưng vẫn đủ khôn khéo để thử thái độ của "đồng minh" tiềm năng mà ứng biến cẩn trọng, có lẽ vì sự thẳng thắn về vấn đề gia tộc của cậu ta với Megumi cho thấy cậu ta cũng nhìn nhận em ấy như một đối thủ tiềm năng chứ không chỉ nuôi dạy và bảo bọc em ấy theo kiểu hơi lập dị, và Megumi cũng thừa biết điều đó dù thái độ giữa hai người họ vẫn dễ chịu như hai bố con nuôi. Sự thẳng thừng này dễ tạo dựng niềm tin với người khác hơn những kẻ có xu hướng kiểm soát hay đâm sau lưng, nhất là khi cậu ta không ngại đối xử tốt nhưng vẫn rạch ròi với họ về những chuyện quan trọng. Nền tảng để liên kết giữa người với người là niềm tin, cũng vì niềm tin này mà mình nghĩ trong một thời đại mới được dẫn đầu với thế hệ mà cậu ta dạy dỗ thì Satoru vẫn sẽ có chỗ đứng như một tay kỳ cựu.

.

[Về tính cách và tư duy]

Gege từng đùa rằng Satoru không có tính cách, mà theo cách diễn giải của mình là cậu ta thể hiện ra một tính cách cụ thể để xác định hoàn toàn, hoặc cũng có thể nói là thái độ của cậu ta với những thứ xung quanh rất linh hoạt nên khó nắm bắt. Mình thích những cách lý giải của bài này, giải thích rất cụ thể về việc Satoru có loại tính cách hiếm gặp:
https://kinbari14.tumblr.com/post/646413837747273729/a-lot-of-people-say-gojo-is-a-narcissist-faking
Cụ thể hơn là loại ENTP-A:
https://www.16personalities.com/entp-personality
https://www.16personalities.com/articles/assertive-debater-entp-a-vs-turbulent-debater-entp-t#:~:text=Turbulent%20Debaters%20(ENTP%2DT),a%20sense%20of%20being%20accepted.

Đúng ra, cá tính của Satoru khá mạnh mẽ và độc lập, đặc biệt là ở tính thích tranh luận như đã thể hiện từ thời trẻ, tính cá thể đi kèm với sự độc lập về nhận thức, thường mất liên kết với cảm xúc của người khác, cũng như không quan ngại cách nhìn nhận của người khác về mình liệu có thật sự đúng hay không. Khi thêm thói quen tiết chế thái độ và kìm nén cảm xúc nhanh gọn của một người thiên mạnh về lý trí, nhưng cũng không ngại bộc phát cá tính bất ngờ rồi lại kìm nén thì sẽ rất ít người thật sự cảm nhận được sâu sắc về cậu ta, và thế là cách nhìn nhận về 'Gojou Satoru' bị phân hoá mạnh tùy vào khoảnh khắc mà người khác thấy ấn tượng, mà theo mình nhớ thì gần như tất cả cả nhân vật khác dù đánh giá Satoru kiểu gì cũng đồng tình xem cậu ta như kẻ mạnh nhất. Cá nhân mình cho là bản tính thực sự của Satoru ở giai đoạn trưởng thành bộc lộ rõ rệt nhất vào đêm Halloween ở Shibuya.

Có ý kiến cho rằng Satoru không có nhân cách cụ thể do cá tính bị ảnh hưởng bởi cách nuôi nấng - làm nông đi nhận thức về tiềm năng của bản thân sao cho cậu ta không trở nên quá vị kỷ rồi lạm dụng năng lực. Mình đồng tình, nhưng mình tò mò là sức ảnh hưởng của gia tộc lên cậu ta mạnh cỡ nào khi mà cậu ta còn không nắm rõ về mối liên kết giữa Ngự tam gia với Tengen? (Cũng có khả năng gia tộc Gojou không được Tengen tín nhiệm như cách gia tộc còn lại nên cậu ta không cũng không cần để tâm, nên tạm không xác định gì. Thông tin về cách vận hành của các gia tộc có phần không đủ cụ thể đối với mình.)

Sự lý trí kiên định cũng định hình cách tư duy rất lib-right của Satoru. Trước tiên thì phải nói là mình mượn ý trong tài liệu này vì nó có cơ sở mạnh và đưa ra những dự đoán khá chính xác, hoặc nếu các bạn thấy vế mình vừa nói chưa thuyết phục thì coi như mình thiên vị rồi tự đọc và chiêm nghiệm theo cách của bạn.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3424229/#:~:text=Compared%20to%20self%2Didentified%20liberals,3%20lower%20interdependence%20and%20social
Các điểm chính: 
• Right-lib sẽ coi trọng sự tự do một cách mạnh mẽ và nhất quán hơn liberal hoặc conservative, với cái giá phải trả là giảm thiểu các mối quan tâm đạo đức khác.
• Họ sẽ ít dựa vào cảm xúc và thiên về lý trí nhiều hơn so với hai nhóm còn lại. Tư duy của họ thiên về chủ nghĩa vị lợi, có nhu cầu duy trì nhận thức cao, có xu hướng hệ thống hóa thông tin, và có khả năng trả lời chính xác cao hơn trong các bài kiểm tra phản ánh nhận thức.
• Họ sẽ theo chủ nghĩa cá nhân hơn và ít tập thể hơn so với hai nhóm còn lại.
Mình nghĩ từ đây ai cũng tự liên hệ được với đặc tính của Satoru nên không bàn thêm làm gì.

Phần này lấn chủ đề một chút vì có lần tám nhảm với bạn về việc Satoru mang tính chất của một đỉnh phong của phái mạnh trên nhiều phương diện, và đương nhiên lại phải diễn giải thêm một chút để kèm vào các ý kiến tương đồng vì mình lắm chuyện. Mình khá thích sự tương phản giữa Kenjaku và Satoru và cả hai đều theo chủ nghĩa tự do. Không tính Yuki Tsukumo - vì thông tin chưa đủ cụ thể dù mình tin là cô ấy có tính ôn hoà so với xu hướng chung của authoritarian nói chung nên dễ có cảm tình, tình cờ là Satoru thuộc lib-right và Kenjaku thuộc (pseudo)lib-left lại có những đặc tính của xu hướng họ đại diện trên la bàn chính trị chú thuật: lib-right thiên về giống đực và lib-left thiên về giống cái mạnh. Có lẽ vì vậy mà hình tượng nam tính bá quyền (hegemonic masculinity) trong mắt đại chúng rất hợp làm đại diện cho Satoru, trong khi sự lưỡng tính và bản dạng giới đa dạng theo mỗi danh tính lại phù hợp với Kenjaku; lưu ý là cả hai ý trên đều đang nói về hình tượng của họ qua mắt người ngoài ở trong truyện chứ mình cũng chẳng biết Kenjaku thật sự ra sao. Xin đừng nhầm lẫn phần này với phân biệt giới tính. Vốn dĩ "giống đực" và "giống cái" chỉ là một tổ hợp của những tính chất được phân loại cho dễ tra cứu chứ không nhất thiết phải gắn liền với giới tính sinh học - nên mình mới để Yuki qua một bên.

Khi Gege bảo ổng muốn một đỉnh cao không phức tạp của sức mạnh thì có vẻ ổng không có ẩn ý gì khi mà Gojou Satoru có thể được tóm tắt bằng câu "Thiên thượng thiên hạ, duy ngã độc tôn", đơn giản vì cậu ta mạnh cả về vật lý lẫn tâm lý. Có lẽ vì chung nhiều quan niệm mà mình đặt Satoru ở đỉnh cao của sự thắng thế trên phương diện xu hướng chính trị, bất kể liệu tầm nhìn của cậu ta có kết thúc trong viên mãn hay không.

.

[Về quan niệm đạo đức]
 
Dù thường không muốn đào sâu về đạo đức, mình thích cái cách Gege xử lý phương diện đạo đức đa dạng và có tính phức tạp cho nhiều nhân vật. Về Satoru, không bàn đến việc cậu ta đại diện cho vô vi vì nó mang tính biểu tượng và hơi phi thực, theo tính hợp lý thực tế mà nói thì vốn vì lý trí cao nên Satoru không tốt cũng không xấu mà xem mọi thứ là điều "hiển nhiên" mà không câu nệ quá nhiều về đúng sai. 

Trước đó thì cậu ta có một khoảng thời gian thiếu đi sự vững chắc về danh tính và cụ thể hơn là nghĩa vụ. Điều này cũng hợp lý với giả thuyết rằng cậu ta được nuôi dạy sao cho không đủ cái tôi để trở thành hạng cường bạo lạm dụng năng lực. Mức độ đạo đức của Satoru bản trưởng thành thì lại là một thứ khó để ước lượng, lý do thì đã trình bày một phần ở trên kia là như xu hướng thường có ở right-lib, cậu ta đánh giá dựa trên tính thực dụng và vị lợi.

Về căn bản, chủ nghĩa vị lợi vốn dựa trên ích lợi, nhưng các loại ích lợi lại bị phân hoá mạnh, chẳng hạn như ích lợi về tinh thần - vật lý, chủ quan - khách quan, cho bản thân - người khác, hướng về số đông - cá thể, etc. Vì vậy, mình thích cái cách quan niệm đạo đức của Satoru phần nào được bắt nguồn từ sự bất lực là không phải cứ mạnh là làm gì cũng được, và nghĩ xa hơn là không phải cứ có ý tốt và có khả năng cung cấp ích lợi thực tiễn là người khác sẽ cần mình giúp - đơn giản vì niềm vui vật lý và tâm lý có khi không ăn khớp với nhau, vì sự nhận thức này của cậu ta là xung đột giữa lợi ích nội tại (intrinsic) và lợi ích phương tiện (instrumental). Đây là một trong những lý do mà cảnh Satoru thả la bàn đạo đức của cậu ta đi mang tính biểu tượng đẹp dù ngắn gọn, và phần nào cũng là điểm khởi đầu (không hẳn nhưng nó ấn tượng) cho nhiều vấn đề về sau. Việc được trao cho một cơ hội để đuổi theo tâm nguyện bản thân sau khi "thử vận may" là thứ mang ích lợi tinh thần cao với Getou trong thời điểm đó, và xa hơn là cũng chính giây phút này đảo lại tính chất vào mười một năm về sau, ta có 'Getou' quay trở lại bằng một cách cực kỳ oái ăm.

Khi nhìn từ hướng tính vị lợi thì cũng sẽ nảy sinh ra nhiều trường hợp rất đa dạng. Với Satoru thì hơi khó để xác định xem cậu ta quyết định dựa trên ích lợi cho riêng người đó, hay dạng lợi ích thực tế không nhất thiết phải hướng về một đối tượng cụ thể, hay cho tâm nguyện bản thân cậu ta. Một số quyết định của Satoru là vì chính người khác mà làm như dạy dỗ mỗi người theo cách riêng biệt hoặc nhỏ hơn là việc ngồi dưới đất để chỗ ngồi cho Megumi, một số quyết định là vì ích lợi thực tế như là sẵn sàng để xác Yuuji cho Shouko mổ xẻ nghiên cứu, một số quyết định lại kém thực tế vì tâm nguyện bản thân như giữ xác Getou. Kể cả khi giới hạn trong tính ích lợi, đạo đức vẫn là một thứ phức tạp để đánh giá khi mà lựa chọn hành vi thường rất độc lập cho mỗi trường hợp, vậy nên thường thì mình hạn chế các chủ đề về đạo đức nói chung mà thích bàn về luân lý hơn, nhưng trường hợp của Gojou quá cá thể để bàn về luân lý chung chung nên mình chọn đề tài đạo đức.

Vấn đề của việc theo chủ nghĩa vị lợi là kể cả khi cố dự đoán thì chúng ta không thực sự biết rõ tương lai nên có quyết định đúng hay sai thì cũng chưa chắc nhận thức được về các tác dụng phụ nằm ngoài dự đoán, nên bây giờ người gần-như toàn năng mới vô hộp ngồi. Không nói về việc ứng biến trong quy trình, chính ra cái tư duy chuẩn bị kế hoạch chính lẫn nhiều kế hoạch phụ cho những khả năng có khi khó xảy ra của bé nhà mình nó thuận tiện hơn, nhưng rất khó để làm thế vì phải có lượng kiến thức lẫn khả năng phân tích cực cao và sẽ phải nghĩ cực nhiều, vậy nên cái lối chuyển đổi hành động xoành xoạch khi cần của Satoru dễ thực hiện hơn.

.

[Về thói quen ăn nói]

Mình để ý là Satoru có xu hướng sử dụng tiếng lóng và gairaigo rất nhiều trong khi có thể sử dụng những từ vựng thuần Nhật khác. Cách ăn nói trong bản Nhật cũng khá là "ngầu" và ngông nghênh, không ngại chọc phá lẫn nói bậy, rất điển hình ở những tay nam giới cá tính bình thường nhưng khi ở vị thế của cậu ta thì có phần hơi phóng túng, có lẽ vì vậy nên hay bị đánh giá. Phiên bản trưởng thành có ảnh hưởng cách ăn nói từ Getou nên đỡ ngông hơn chút.

Satoru cũng lồng những từ chuyên ngành một cách linh hoạt vào những câu thoại thường ngày, cho thấy cậu ta lượng kiến thức lớn và khả năng nắm lý thuyết tốt, chẳng hạn như position talk, tự động bổ hoàn (autocomplete), hay những lúc giải thích về năng lực cho đối phương, etc. Với cách ăn nói hơi chợ búa khi lồng vào những cụm từ này thì lại đem đến một sự tương phản khá thú vị, vì nó chỉ ra rằng bất chấp cách thể hiện bản thân hơi thô thiển, Satoru thực ra rất thông minh và tự tin với khả năng tư duy của mình đến mức cậu ta không thèm trình bày bản thân sao cho thuyết phục.

Mình cũng thích Satoru ở chỗ cậu ta không ngại tấu hài quá lố và nói thẳng thừng suy nghĩ của mình dù có khi khiến người khác thấy khó gần. Trong light novel thì cậu ta có vẻ khá giỏi ở việc nhảy chủ đề trong cuộc đối thoại với Ijichi và Shouko, đây cũng là chuyện thường gặp ở những người mà não bộ có hiệu suất não cao, thành ra có thể liên kết hoặc xoay chuyển thông tin nhanh nhạy và có thể nghĩ nhiều thứ cùng một lúc. Sự kiên nhẫn nghĩ sâu khi đối thoại thì có vẻ là không có mấy vì thái độ của Satoru có xu hướng nhất thời, chưa kể nhiều cuộc đối thoại giữa cậu và người khác có vẻ tương đối nông nên lại càng ít tiếp cận được thế giới quan riêng của cậu ta, nhưng khá chắc là cậu ta có xu hướng nghĩ lại về những thứ đã trao đổi với người khác về sau hơn là lúc đang nói chuyện.

.

TL;DR: Ý kiến cá nhân, Gojou Satoru rất lib-right. 

_

Cuộc đời vừa khó sống vừa dễ sống khi bạn là kẻ mạnh nhất và người khác không thực sự hiểu bạn, nhưng bạn đủ mạnh nên hãy kệ thây bọn nó nghĩ gì nghĩ và cứ làm những gì có thể thôi. :D

Đùa đấy, nhưng Gojou có thiết kế thú vị vì tính vượt trội được dung hoà khá khéo léo với sự trấn áp quyền năng. Dù mình thích em Kenjaku nhất truyện nhưng cứ thấy một tay có xu hướng right-lib được thiết kế hợp lý là phải tâng bốc mới được. =))) Mình không nói Jujutsu Kaisen có màu sắc chính trị nhưng có những chi tiết nhất định làm gợi nên suy nghĩ của mình, nên thêm góc nhìn để cùng giải trí thôi nhé.

---

Bài này không có nội dung chính. Mình thử móc nối những chi tiết liên quan đến Gojou/Sukuna/thiên sứ vì có mấy chi tiết nhìn quen quen, ngoài ra không có phân tích gì hết. Chỉ định quay lại đọc để theo dõi Kenjaku nhưng lỡ xem đến chương hiện tại, đã không rảnh rỗi mà còn nông nổi. :D

. 

Ở Toukyou có một ngôi đền tên Gojou Tenjinja. Vị thần được thờ chính trong đền là Okuninushi no Kami (hay còn gọi là Oonamuji) và Sukunabikona; nơi này cũng là một dạng đền tenmangu, vốn để thờ Michizane Sugawara - đến từ gia tộc mà Gojou là hậu duệ.

Theo truyền thuyết về ngôi đền, Yamato Takeru đã lập đền thờ Oonamuji và Sukunahikona tại Ueno Shinobugaoka trong chuyến thám hiểm phía đông của ông. Trong Hokkaidou Kikou của học giả/nhà thơ Takae (Gyoue) cũng đề cập đến "Gojou Tenjin" (Ngũ điều Thiên sứ) vào tháng 1 năm 1486.

Năm 1641, vào năm thứ 18 của thời đại Kan'ei (1641), đền có tượng của Michizane Sugawara vì tên đền đó giờ là Tenjin. Michizane Sugawara vốn được thờ trong đạo Shinto là thần thông thái Tenman-Tenjin hay được gọi tắt là Tenjin. 

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/五條天神社_(台東区)

Ở Kyouto có một ngôi đền tên Gojou Tenjingu. Doanh nghiệp mở đền vốn là một công ty làng hoạt động kinh doanh tôn giáo. Tên công ty Tenjin chỉ đến những vị thần từ thiên giới Amatsukami, chứ không phải Tenjin được thờ bởi nhà Sugawara no Michizane. 

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/五條天神社_(京都市)

Vị thần được tôn thờ chính trong đền là Sukunabikona. Theo Kojiki, Sukunabikona đã cưỡi Amenokagami no Fune và mặc một bộ kimono làm từ da của một con chim cốc đế. Theo lệnh của Kamimusubi, Ookuninushi đã thành lập và phát triển các vùng đất với con trai của Kamimusubi là Sukunabikona ở bên cạnh. Tuy nhiên, cuối cùng, Sukunabikona đã vượt đến "vùng đất vĩnh cửu" (常世国, tokoyo no kuni) bên ngoài biển cả, để lại Ookuninushi thiếu đi người đồng hành. 

Một số nguồn cũng ghi nhận Sukunabikona với việc phát minh ra rượu sake. Sukunabikona đôi khi được đề cập chung với nữ thần bảo vệ ẩm thực Ukemochi (Ougetsu-hime). Có thể giả sử Uraume như một hình tượng giống với Ukemochi khi đảm nhiệm vai trò nấu ăn cho Sukuna. Theo một số nguồn khác nhau, Ukemochi được xem là cả nam và nữ. 

https://ja.m.wikipedia.org/wiki/スクナビコナ

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Sukunabikona

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Ukemochi

 

Đã có những so sánh giữa Sukuna với Satan. 

https://www.reddit.com/r/JuJutsuKaisen/comments/kw364g/not_to_bring_religion_into_this_but_does_anyone/

https://m.facebook.com/MalevolentShrineV/photos/a.122530176585123/471164155055055/?type=3&av=100050663150712&eav=AfZ5SO8pW62I_B8BO_BVvUbumsHBD1--HymBQONr_8KOhbSm0vWMqwdX5tb5zCGO854&source=48&paipv=0

 

Satan trong kinh thánh vốn là một tù nhân. Qua các tác phẩm như Divine Comedy của Dante Alighieri và Paradise Lost của John Milton mà được thêu dệt thành vị vua thống trị địa ngục. 

Trong Paradise Lost, hắn đã tuyên bố:

"Better to reign in Hell than serve in Heaven"

"Thà ngự trị trong Địa ngục còn hơn phục vụ trên Thiên đàng" (1.263). 

Mặc dù đội quân của Satan thua trong cuộc chiến chống lại Chúa, Satan đã đạt được một vị trí quyền lực và bắt đầu triều đại của mình trong Địa ngục cùng với những người trung thành với hắn gồm các thiên thần sa ngã. 

Cũng trong Paradise Lost Quyển IV, Satan từng ngồi trên cây sống trong vườn Eden dưới hình dạng của một con chim đếm. Lost in Paradise là bản nhạc kết thúc của anime phần 1.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Paradise_Lost

https://www.cliffsnotes.com/literature/p/paradise-lost/summary-and-analysis/book-iv

https://www.animesonglyrics.com/jujutsu-kaisen/lost-in-paradise

 

Về trò chơi của Hana Kurusu, người ta đã đưa ra ý tưởng khá thú vị là 2 bên có liên quan từ lâu. 

https://www.reddit.com/r/Jujutsushi/comments/o9mddc/hana_kurusu_and_ryomen_sukuna/

Hình tượng của Hana Kurusu cũng đã được phân tích nên nguồn chỉ dẫn của mình và không viết thêm gì nữa. 

https://www.reddit.com/r/Jujutsushi/comments/p7r9o1/hana_kurusu_lore_kanji_angel_inspirs/

 

Bây giờ móc nối lại, nếu ứng dụng theo Paradise Lost, khả năng của các nhân vật hình ảnh sẽ là: 

Satan - Sukuna

Raphael - Hana

Michael - Gojou(?) 

. 

Thông cảm vì nội dung lộn xộn.

---

Có một số thảo luận xoay quanh một tương tác giữa Gojou và Miguel ở chương 255 về việc liệu Gojou có phân biệt chủng tộc hay không. Một số người cho đó là phân biệt chủng tộc vì Miguel thấy không đồng tình với Gojou, và vì nhiều người cho rằng việc đặt kỳ vọng cao dẫu tích cực lên người chủng tộc khác từ những đặc tính mà người này tin người kia có cũng là phân biệt chủng tộc.

Cái này tùy vào góc nhìn về độ nhạy cảm về chủng tộc. Thôi thì mình giao lưu vui vẻ bằng cái ý kiến cá nhân này.

Theo góc nhìn của một người châu Á như mình, Gojou không phân biệt chủng tộc, mà là thiếu nhận thức và vô ý vô tứ. Việc dán nhãn đây là một dạng vô tình phân biệt chủng tộc làm nảy sinh đến các suy nghĩ sau đây:

• Thứ nhất là vì có nhiều người da màu không xem đây là phân biệt chủng tộc. Mặc định là họ đang vô tình tự phân biệt bản thân với khái niệm internalized racism cũng một dạng thiếu nhận thức nhưng bộp chộp, áp đặt suy nghĩ của mình lên tâm lý của một người cụ thể khi chỉ biết họ qua một ý kiến về một chủ đề nhất định. Không phải ai cũng xem nặng vấn đề chủng tộc hay quan trọng hóa những hiểu lầm nhỏ ở mức độ cần phải dán mác phân biệt. Việc lạm dụng một khái niệm mơ hồ về sự vô thức vốn như thầy bói mù xem voi, người phát ngôn ra điều này đang chèn suy nghĩ của bản thân lên người khác. Miguel cũng vô tình nói câu “Chẳng hiểu sao người Nhật các người cứ nghĩ rằng…” trước đó và cũng được đáp lại là không ai nghĩ Miguel dễ dãi đâu. Gege đã vẽ hẳn 2 chiều như thế rồi, không chỉ ra chi tiết đó mà chỉ tập trung vào một phía sẽ có phần tiêu chuẩn kép.
• Thứ hai là văn hóa Á Đông hay cụ thể là Việt Nam có văn hóa thuộc dạng collectivism trong khi phương Tây là dạng individualism. Vì xu hướng văn hóa này mà Gojou vô tình không những phân biệt luôn người châu Phi mà phân biệt luôn cả người Nhật khi nói với Yuuta rằng khung xương của “họ” khác “chúng ta”, nhưng lại ít ai chỉ ra điểm này. Đương nhiên là điều này cũng có thể khiến một số dân Nhật theo xu hướng individualist cảm thấy xúc phạm đấy, nhưng có vẻ vì cảm nhận văn hóa về Nhật Bản mà một số bạn cho rằng ý kiến này của xuất phát từ tiềm thức do môi trường xã hội mà Gojou sống, và nó cũng là một dạng quy chụp rằng người Nhật thế này thế kia rồi. Đúng hay không thì chắc gì Gojou và những người như ổng học thói đó từ xã hội. Giả sử có khi do tự lượm lặt kiến thức rồi sao, nhất là khi cách sống của Gojou biệt lập với đa số thường dân khi là một nhân tố quá đặc biệt? (Thôi giả sử nữa lại thành quy chụp Gojou theo tầng lớp xã hội quá nhưng nói thế chắc đủ để hiểu.) Ngoài ra còn xu hướng tự đặt kỳ vọng lên dân tộc của mình vốn được bình thường hóa ở xã hội Á Đông. Nếu không muốn người ta có kỳ vọng sai cách với người chủng tộc khác thì cũng nên thẳng thắn phê phán khi truyền thông định hướng rằng “dân ta có năng khiếu khoa học kỹ thuật” này nọ vì nó cũng là ngụy khoa học.
• Thứ ba là những khái niệm xã hội học như internalized racism hay implicit racism chỉ áp dụng cho một số nhóm người nhất định đồng thuận với định nghĩa của nó, đặc biệt là giới hàn lâm thiên tả. Kể cả trong giới hàn lâm thì không phải ai cũng hồ hởi đón nhận những định nghĩa mới, và khái niệm chung của xã hội đặc biệt là những khái niệm hiện đại không phải do một nhóm người mặc định làm tiêu chuẩn. Nếu nhìn từ góc độ cá nhân, mình thấy khái niệm phân biệt chủng tộc bị nới rộng từ việc có hàm ý tiêu cực và gây bất lợi cho một chủng tộc cụ thể sang việc có hàm ý tích cực nhưng vô tình sai do xu hướng học thuật của một số bộ phận học giả vốn đang làm cho cảm nhận xã hội của người dân phức tạp hơn mức cần thiết.

.

Ngoài ra, nếu muốn xoay quanh chủ đề phân biệt chủng tộc thì hãy giữ nó ở mức xã hội học chứ đừng lấn sang sinh lý học, vì scientific racism dựa trên ngụy khoa học, nhưng tổng thể thì số lượng các nghiên cứu về sự khác biệt giữa loài người rất lớn để có thể đánh đồng tất cả là ngụy khoa học (chưa cân nhắc đến các yếu tố chính trị hay những định hướng nghiên cứu). Như trong hình này, việc Gojou lấy ví dụ cụ thể là khung xương của Miguel chứ không phải khung xương của người da đen cho thấy trường hợp của Gojou đơn giản là do quy chụp từ một hình mẫu là Miguel (mà không xem xét nhiều người hơn) cho thấy người sử dụng bằng chứng thực nghiệm sai ở đây là Gojou. Cụ thể hơn là ở đoạn dưới, Miguel bảo Gojou đang dán nhãn (レッテル 貼り) chứ không chê trách đó là phân biệt chủng tộc, mình không biết các bạn đọc bản dịch nào nhưng đừng bẻ lời nói bình thường nhân vật thành một dạng cáo buộc như vậy.

Giả sử không phải Gojou mà là một người thật nói câu đó đi, ta vẫn chưa biết nguồn bài viết mà người đó đọc là gì để kiểm chứng nó có phải là ngụy khoa học hay không vì không phải nghiên cứu nào về sự khác biệt của loài người cũng là nghiên cứu kém chất lượng. Mình có kỳ vọng về tính chính xác và thống nhất bên khoa học tự nhiên cao hơn là mảng xã hội, và muốn đả kích giới khoa học thì nên chỉ trích cụ thể vào một bài viết nghiên cứu chứ đừng nên quy chụp mọi nghiên cứu về chủ đề đó là ngụy khoa học. Cherry-picking một chủ đề xã hội học để quy chụp khoa học tự nhiên cũng là quy chụp nốt.

Mình không bảo là Gojou hoàn toàn không phải người phân biệt chủng tộc vì dù gì ta cũng chỉ mới biết xu hướng quy chụp dựa trên sắc tộc này qua một chi tiết, còn cách Gege tưởng tượng và xây dựng ổng thì có thể có một vài tính chất chỉ Gege mới biết. Gege cũng là dạng họa sĩ với tư tưởng cởi mở khai phóng cũng như không ngại viết về khuyết điểm của nhân vật nên có muốn biến Gojou thành một người phân biệt chủng tộc cũng bình thường. Viết hay hoặc đủ thuyết phục là được.

Dù sao mà nói thì đoạn xin lỗi Miguel ngoài việc nhấn mạnh về tính độc nhất của mỗi người và nhắc nhở về phép tắc lúc lỡ nói gì vô ý tứ khi giao tiếp với người nước ngoài, thì cũng cho thấy rằng qua tương tác với Miguel, Gojou đã có chuyển biến tích cực về mặt nhận thức và biết sửa chữa khiếm khuyết trong cách suy nghĩ của mình. Dù gì thì Gojou cũng từng bảo Miguel sao nói chuyện giống Bobby Ologun quá nên cũng có thể xem là ổng khá bất lịch sự chứ không vô tội gì hết, nhưng không cần phải lạm dụng cái khái niệm phân biệt chủng tộc lên một trường hợp mà lắm từ khác có thể miêu tả khớp hơn là vô duyên hay thiếu ý thức. Kể cả khi Gege sau này khẳng định có ý định xác định Gojou phân biệt chủng tộc mà cách thể hiện còn chỗ lấn cấn thiếu thuyết phục thì mình vẫn sẽ chất vấn góc nhìn của tác giả chứ không coi nó là thánh chỉ, chung quy muốn khai thác đề tài này thì nên chắc tay vào.

Sau cùng, những gì mình muốn đề xuất là đừng nghiêm trọng hóa điều này và áp đặt cái mác vô tình phân biệt chủng tộc lên người khác khi họ không xem chi tiết đó trong truyện như là một điều xúc phạm mà chỉ xem là một trò đùa vui vẻ. Ngược lại, việc hàn lâm hóa nửa vời và nghiêm trọng hóa một vấn đề thiếu tính thống nhất về mặt quan niệm như đợt này quá nhiều lần có thể vô tình mang lại hệ quả xấu, chẳng hạn như gây chia rẽ giữa cộng đồng và áp đặt định kiến là thiếu kiến thức/xem nhẹ việc phân biệt chủng tộc lên những người vốn không đồng tình đơn giản vì họ dễ tính (và có thể hiểu cách những người dán nhãn nghĩ nhưng không chấp nhận việc áp những định nghĩa về phân biệt chủng tộc vào trường hợp này). Có ý tốt muốn nâng cao nhận thức xã hội thì cũng đừng đấu tranh chống quy chụp bằng việc quy chụp người khác.

Chapter 3: Johan - Con quái vật hoàn mỹ từ hư vô

Lần này sẽ chỉ nói về Johan trong Monster của Naoki Urasawa. Thực sự mình thích phe bác sĩ và Nina hơn là Johan, nhưng có lẽ vì quá bám vào kiểu nhận thức phải chọn phe nên mình mới bị cuốn vào đối tượng phản lại góc nhìn của mình. Dù gì thì chọn phe trong thế giới ảo vẫn dễ hơn là ngoài đời thật.

Đến giờ mình vẫn không có cảm nhận nào quá cụ thể về Johan của riêng mình, bởi tác giả từ chối khai thác quá sâu. Đúng ra vì Naoki làm thế nên Johan mới quyến rũ một cách mị hoặc. Những câu chuyện về anh ta thường mờ ảo như khói, không thì cũng xa vời và phi thực. Ai mà tin vào vài lời kể từ mấy cá nhân loạn thần? Có lẽ là sự thiếu sót về khả năng tưởng tượng của chính mình cũng không thể dệt ra được phiên bản nào của một con người hoàn mỹ và tao nhã đến vậy nên chỉ có thể nhìn anh ta dưới lăng kính vô thực.

Mình thích Marty Stue và Mary Sue, nhưng đó là khi họ được xây dựng khéo léo với độ tinh tế cao trong cả nhân cách lẫn quy trình ứng dụng khả năng của bản thân họ khi được trình bày trong tác phẩm theo lối thoả đáng. Naoki đã lược giản triệt để những gì quá rắc rối hay học thuật ra khỏi Monster và chắt lọc những phân cảnh mập mờ với tính ám chỉ cao để gợi ý về hành vi của Johan. Thế là cách tốt nhất, vì dù gì vẫn có những người đọc không cần đào quá sâu vào phương pháp tạo dựng nhân vật để cảm nhận. Thế là Johan mãi mãi như một bí ẩn không nên được khai phá quán triệt, mà dù gì mình vẫn cứ hy vọng anh ta sẽ chỉ như thứ ảo ảnh cuối cùng kẹt lại dưới đáy hộp Pandora.

Thứ đầu tiên khiến mình có hứng thú với Johan là vì ngoại hình, điều đó không chối cãi được. Với mình, Johan sẽ là một thanh niên tuyệt đẹp khi khoác lên mình những bộ vest trang nhã tôn lên từng dáng điệu và cử chỉ không thừa cũng không thiếu bao giờ của anh ta. Sau đó thì mình bị cuốn hút bởi nhân sinh quan của Johan, một con quái vật cố nuốt chửng mọi thứ vào hư vô, con người được ban phước bởi quá nhiều điều trác tuyệt nhưng vẫn bị đày đọa trong vực thẳm sâu rộng của tâm trí. Bất cứ ai có cảm giác với vẻ đẹp đều khó lòng cưỡng lại sự trầm mặc muôn thuở hiện trên từng đường nét hoàn mỹ của khuôn mặt mà chúa gọt đẽo, nhưng cũng chỉ đến mức đó, vì khi nhìn sâu hơn thì lại thấy được phần nào thứ khiếm khuyết trong nhân cách vốn bị chúa lấy đi của anh ta. Có lẽ mình thích Johan vì sự tương phản đầy tính vẹn toàn này, khi mà đặc tính của anh lẫn lộn trong sự hoàn hảo lẫn phi hoàn hảo, khi mà anh cũng chỉ là một con người - hoặc một con quỷ với sự mỹ lệ của thiên thần.

Mình có thể hiểu được phần nào về cái cách Johan muốn tiêu diệt nhân loại, và cả những hành vi quá khích chẳng biết có bao phần hữu ý mà cứ khiến những người anh ta đáng lý yêu quý bị dằn vặt trong mấy niềm đau khổ không dứt. Giống như là khi ta đứng trước thứ gì đó thật đáng trân trọng, và nó làm ta cuồng loạn trong lo toan đến độ muốn nhốt nó trong một hố sâu an tĩnh và tách biệt do ta tạo nên để bảo vệ thứ đó khỏi bên ngoài, nhưng trong lòng vẫn canh cánh rằng nó sẽ trở nên buồn bã ở trong đó. Johan với khả năng vượt trội để tạo dựng lẫn phá hoại các mối quan hệ, cuối cùng vẫn mệt nhoài níu kéo sợi dây liên kết anh ta với phần nhân tính còn lại của chính mình. Tuyệt vọng - đó là điều mình thấy khi theo dõi quá trình Johan kiếm tìm Nina/Anna, kiếm tìm hình ảnh phản chiếu của bản thân với những đặc tính đối lập với mình, kiếm tìm lại phần ngây thơ còn sót lại từ con người thuần khiết mà anh ta đã có thể trở thành. Tuyệt vọng vì bản thân không thể tự mình trèo ra khỏi vũng lầy của sự bi lụy rất đỗi cá nhân mà cứ chìm mãi vào đó.

"Anh được sinh ra để bao phủ em trong biển hoa", và cũng có thể khiến em chết ngạt trong biển hoa ấy. Mình thích cái cách bản dịch tiếng Anh dùng chữ smother để truyền tải câu này, vì chẳng thể biết nghĩa nào của smother được áp dụng cụ thể. Hay ta cứ cho là Johan thầm mong muốn Anna được trải qua những gì tốt đẹp đi, kể cả khi anh ta phá hủy hạnh phúc của gia đình đã nhận nuôi cô một cách tàn nhẫn. Có thể Johan muốn kéo Anna vào cái thế giới chỉ có hai người trong đó, cái thế giới mà Anna sẽ nhớ đến Johan như cách Johan nhớ đến cô. Có khi nào Johan sợ bị lãng quên bởi người quan trọng đối với mình kể cả khi cho rằng việc mỗi con người sinh ra chỉ như ánh chớp nháy nhập nhoà? Nếu là mình, mình sẽ chỉ mong Nina sẽ mãi là Anna với tay em toả hơi ấm trong tay mình như thuở bé.

Mình có cảm giác lạ kỳ rằng hạnh phúc đối với Johan là cái chết, vì ở cõi vĩnh hằng khi mỗi người chìm sâu vào những giấc ngủ riêng tư không bao giờ tỉnh lại thì sự bình yên mới mãi được trọn vẹn, vì "sự thù ghét được sinh ra khi con người tụ họp chung với nhau" trong những cơn tỉnh táo nửa chừng, thì thôi thà cô đơn trong cơn bất tỉnh cá nhân. Johan hỏi cái gì mới là sự kết thúc? Anh đã thấy nó nhiều lần rồi, thì sao nhỉ? À thì có phải sự kết thúc của anh đâu. Sự kết thúc của anh chỉ có thể là tự hủy hoại bản thân dưới bàn tay của người đã ban cho anh cơ hội sống thứ hai, để rồi gây nên lầm lỗi, để rồi hướng về tận diệt, để rồi đau khổ, để rồi dằn xé, để rồi hoài nghi, để rồi u buồn, để rồi cuồng si tìm lại giá trị sống trong chuỗi ngày dài bị kéo giãn bởi dòng thời gian vô tình. Mọi sự có thể đã đổ vỡ một cách êm đềm như Johan dự tính khi anh mời gọi Tenma giết mình, khi ánh sáng và bóng tối gặp nhau để ánh sáng lấn át vực sâu trong linh hồn anh một lần sau chót.

Bản thân mình luôn cố trốn chạy khỏi thuyết quyết định, nhưng lại luôn thấy việc Tenma tha thứ cho Johan là một hành động hoàn toàn mang tính quyết định gắt gao. Tenma cũng chỉ là tuân theo tiêu chuẩn thánh thiện của bản thân, và mình tự hỏi nếu lần đó chú ấy bắn thật thì sẽ như thế nào, sẽ vẫn là bác sĩ nhân từ đã ngây thơ khởi đầu chuỗi cuồng loạn từ kẻ mà chú cứu sống khi xưa chứ? Đáng lý giết chết Johan sẽ là điều thỏa đáng để Tenma làm, lại còn một sự cứu rỗi bằng cách hủy diệt Johan như mong muốn của anh ta, và hoan hô, nếu Tenma làm thế thật thì cũng trở thành một việc hoàn toàn hiển nhiên do trải nghiệm tác động nên chứ chả có tí tự do ý chí nào hết. Tenma quyết định không làm thế. Một điều khiến sự xung đột trong Monster thú vị đó là hành động của các nhân vật đều bám rễ rất chắc vào tiêu chí của bản thân. Tenma là Tenma, Johan là Johan, Nina là Nina,... Họ có thể thay đổi về cách tiếp cận nhân loại đôi chút nhưng rồi vẫn là chính họ, hoặc là tươi tỉnh hơn, hoặc là đắm say trong những nỗi buồn mơ hồ hơn, nhưng dù sao thì từ lúc Johan chìm vào cơn mộng dài thì mọi việc cũng đã an tĩnh lại - đôi khi kẻ trầm lặng nhất lại khuấy động quá nhiều cơn đảo điên. Lại nói về tính quyết định trong hành động của bác sĩ, nó giống như là đang nói rằng việc Johan dẫu có sống hay chết thì cũng đều hiển nhiên như cái cách thần kỳ mà anh ta đã tồn tại vậy. Dù gì đi nữa thì những gì đã diễn ra sẽ mãi mãi được in hằn trên vệt tường thời gian, kể cả khi cái tên Johan Liebert rơi vào quên lãng.

Đôi khi mình tự hỏi, nếu theo thuyết quyết định chặt chẽ như thế này thì liệu sau khi Johan tỉnh lại và biến mất, anh ta liệu có tìm được sự cứu rỗi ổn thỏa cho bản thân về sau không, hay là vẫn hư vô như cũ? Mình không muốn ảo tưởng về việc Johan quỷ quyệt chợt có thể vì chút tình yêu còn sót lại với loài người mà thay đổi nhân cách, nhưng chí ít cũng nên thay đổi hành vi. Chấp nhận bản thân đi, chấp nhận bản thân đi nào. Mở lòng với loài người và giữ chặt lấy một chút hy vọng ít ỏi để cầm cự trong vòng xoáy nhân sinh đó. Anh ta liệu thật sự đã chọn lấy cách từ bỏ chưa hay lại khởi đầu một chuỗi đau thương mới? Johan đã tìm thấy thứ mà anh ta khao khát muốn khám phá chưa hay vẫn loanh quanh trong những nỗi niềm không hồi kết? Những người đã ghi đậm dấu ấn trong đời nhau sẽ còn gặp lại lần nữa chứ?

Có lẽ mình vẫn không thực sự muốn biết.

Chapter 4: Barbara - Nàng thơ của sự hỗn mang

Như thường lệ, tớ viết để càm ràm. Cái này không phải review truyện mà là mấy dòng cảm nghĩ cá nhân về series ngắn Barbara của Tezuka Osamu. Đương nhiên vì là truyện của thánh TeO nên tớ đọc xong lại sợ teo như thường lệ.

Barbara không phải là nàng thơ hoàn mỹ, nàng bê bối và lộn xộn với đầy những hành vi điên rồ đặc trưng của một cô ả vô gia cư. Có lẽ vì những đặc tính bất toàn này mà Barbara lại có vẻ thu hút với tớ hơn so với những nhân vật quyến rũ với đặc tính được trình diện ngăn nắp khác như Yuki trong MW hay Tomura trong Book of Human Insects. Dẫu thế thì cái sự bê tha đó không phải là đặc tính cố định của nàng. Như những bóng hình phi thực khác, nàng hóa thân thành mọi hình hài. Có lẽ điều cơ bản nhất với đa số các nàng thơ là khả năng biến đổi, bởi con người dù trung thành đến mấy thì cũng có xu hướng đi tìm thứ mới lạ. Còn hơn cả thế, Barbara không phải là một thần nữ thi ca phụ thuộc vào tâm trí của người viết những áng tình cho nàng, nàng tồn tại gần như độc lập và rời bỏ nghệ sĩ trước khi họ từ bỏ nàng, bởi cũng như họ, thứ thôi thúc cô gái của niềm cảm hứng sáng tạo là sự luân chuyển của các xúc cảm mãnh liệt. Nàng là một phần của những nghệ sĩ mà nàng bước ngang qua đời họ.

Khi nói về nàng thơ thì thứ đầu tiên tớ nghĩ rằng đó là một thứ rất cá nhân và tương đối vị kỷ. Mỗi người đều có những hứng thú khác biệt, vậy nên với tớ, mỗi nàng thơ của thi nhân là thứ huyễn ảnh mà họ vẽ nên trên tấm gương mà họ dùng để soi linh hồn của chính bản thân, như hoa thuỷ tiên ngả bóng bên hồ nước thì nghệ sĩ đắm chìm trong tình yêu của chính họ. Mikura cũng thế. Ông ta luôn hướng về mấy thứ độc đáo, sáng tạo rất nhiều và yêu rất nhiều, cũng từ đó làm các trò khùng điên rất nhiều. Thực ra với một kẻ kì quái và tài năng như thế thì không cần gì để bao biện cho hành vi của ổng cả, tớ chỉ có thể đứng ngoài mà tặc lưỡi vì cảm giác vừa ngại khó tả vừa thấy hứng thú. Well, I'm sickened, but curious. Các đặc điểm nhân cách của Mikura bao gồm cả những mặt tối đáng quan ngại hòa quyện tương phản nhưng không mâu thuẫn với mấy đức tính tốt, nhìn theo hướng tổng quan thì khi không mất bình tĩnh vì những cảm xúc bất chợt, ổng thật sự khá hào phóng - hào phóng tiền bạc với Barbara, hào phóng lòng hảo tâm với bạn bè, và hào phóng sự mưu cầu khoái lạc với bản thân nữa.

Barbara, với tư cách là một nàng thơ, cũng không phải là người thương duy nhất của Mikura. Nàng là một nguồn cảm hứng lớn, là đối tượng trong phần nhiều các bài tình cho giai nhân mà Mikura đã đổ tâm huyết vào. Nàng không phải là Mary Sue, nàng chỉ là con thú hoang mị hoặc mà Mikura đem về từ một vệ đường nào đó, bẩn thỉu và ngông cuồng tựa tâm trí của chính văn hào mà nàng theo gót về nhà. Nàng tự do, hư hỏng và trần trụi, đôi khi vô tình và ghen tuông đôi lúc, kết nối với thi nhân bằng mối liên kết mơ hồ - trên mức bạn bè nhưng chưa hẳn là tình nhân, vì nàng tự do hết thảy. Cái sự hỗn mang được gột tả rõ rệt ấy khiến người ta có đủ mảnh ghép khi dõi theo hai người đó để nhìn nhận họ như là chính họ; có thể họ khó hiểu, thú vị, đáng thương, kì quái, dâm loạn,... hay bất kì cảm nhận chả quan trọng nào khác cũng chỉ còn là chút phù phiếm lướt qua. Tớ xem xong bộ truyện với tâm trạng đó, những cảm xúc phù phiếm, và chúng cũng chỉ nên phù phiếm bởi tớ chả biết nên ý kiến gì cả khi mà cái tiêu chuẩn nàng thơ của tớ cũng không tao nhã gì cho cam để mà nhận xét Mikura lẫn Barbara cuồng loạn thế nào. Kiểu vầy, khi bạn bước vào câu chuyện của ai đó thì cũng như bước vào cái thế giới mà người đó là độc tài, vậy nên cụ TeO là đấng kiến tạo của cái trần thế mà ta dõi theo nhưng không tồn tại ở trỏng, và truyện ảo vì cụ thích thế nên tớ cũng chỉ biết trưng cái poker face ra thôi, ok? Đã đến mức này thì liêm sĩ gì nữa thôi thú thật bộ này là truyện nhân văn đậm hơi hướng hentai nên vừa đọc vừa thấy taihen vl, hãy gọi đó là guilty pleasure.

Nói chung đã đọc thì cũng nên tự đổ nước thánh vào mắt mình đi vì đến Barbara còn chật vật ngăn Mikura đi quất chó các kiểu thì đủ hiểu ông này không thể bị giới hạn trong những nguồn cảm hứng bình thường, và vì thế cũng dễ hiểu tại sao nàng không vẹn toàn, vì làm sao mà nàng thơ quy củ được khi nàng phản ánh nội tâm của nghệ sĩ viết nên mình với linh hồn của ổng cơ chứ? Nàng, từ khi theo Mikura, đã hóa thân vào hình mẫu tiêu chuẩn trong tiềm thức của ổng rồi. Trên hết, chuẩn mực vẻ đẹp có khi không cố định, người này có thể thích madam nhiều tiền nhưng người khác có thể khoái loli bb chẳng hạn, bởi thế Barbara không cần làm Mary Sue, vì nàng toàn diện với riêng và chỉ riêng Mikura.

Đoạn tớ thấy hơi hẫng không phải vì nó ngoài mong đợi mà vì nó đúng vl là khi Barbara rời bỏ Mikura sau cái lễ cưới hết sức ngàn chấm. Xét ra thì tình chỉ đẹp khi còn dang dở, cưới nhau về tắt thở càng nhanh. Thôi không đùa nữa, nghiêm túc mà nói thì với tư cách một tay viết dẫu còn rất nghiệp dư, tớ thấy hụt hẫng khi mà nàng thơ (dù không phải của tớ) rời đi một cách đường đột không một lời từ biệt đàng hoàng, vì như thế giống một cái táng vào mặt kẻ đang đắm chìm trong thơ mộng khiến anh tỉnh giấc khỏi một giấc mơ đẹp mà không biết bao giờ có thể thấy lại. Đó cũng là vấn đề với những nguồn cảm hứng tồn tại một cách vật lý ở thế giới thực, sau một hồi quay đầu ngoảnh lại thì em đã là nàng thơ của người khác rồi. Đôi lúc tớ tự hỏi, sau khi bức tượng của Pygmalion được thổi hồn vào bởi ái tình, liệu nàng có còn là của riêng Pygmalion hay không hay rồi sẽ từ khả năng tư duy độc lập của riêng nàng mà đôi khi tơ tưởng đến người khác?

Với tâm hồn nghệ sĩ thì nếu không có những nhịp đập xúc cảm được gợi lên từ thi ca thì cũng như trong lòng đã chết đi một chút. Với những người được chúc phúc bởi Barbara thì số phận còn nghiệt ngã hơn thế, họ chết đi sau khi các vinh quang đang dần tàn lụi bởi từng dao động của sự sáng tạo đã ngưng đập trong tim họ và rơi vào hư không theo cái lúc mà nàng rời đi. Và rồi ta có Mikura, kẻ điên đặt những cám dỗ lên trên các giá trị khác của đời sống như danh tiếng, tiền tài, sự an toàn và cả sinh mạng của bản thân để dâng hiến như một con thiêu thân lao vào điệu múa nồng cháy của Apollo và các nữ thần nghệ thuật, để trọn vẹn cái kiếp văn hào. Sự self-actualization hết sức cục súc này cũng là thứ ghi đậm vào lòng Barbara để mà nàng sau khi đã rời đi vẫn cầu phúc cho ông ta một cảm hứng cuối cùng, dẫu ông ta như Othello rồ dại và bất chấp giết nàng bằng sự u mê hết mực. Có lẽ vì vậy mà Mikura vẫn còn sống tiếp ở đoạn cuối, sống để mà trầm mình muôn thuở trong ký ức về những cơn loạn thần của một thời cuồng dại đã vượt ngưỡng thông thường từ lâu. Còn Barbara, nàng vẫn sẽ hiện hữu bên những đợt nhiệt huyết không phai của nhân loại, nàng sống mãi và không chết đi, như sau khi Mikura ngồi viết bên cái xác không thối rữa của nàng, bởi nàng không thể tan biến khi linh hồn nghệ sĩ còn ở đó, dù có kiệt quệ trong mấy vấn đề về máu thịt tầm thường của giống người thì tinh hoa vẫn đang rỉ ra từ ngòi bút với các con chữ sẽ còn lưu truyền, rạng ngời, vĩnh cửu.

Chapter 5: Thật và ảo trong Homunculus

Đôi khi những chuỗi sự kiện quỷ dị lại được khởi nguồn từ những con người tưởng chừng như lạc lối, mà cũng có thể chính sự lạc lối ấy đã dẫn họ đến các cung đường đầy những ngõ khuất bất ngờ. Homunculus kể lại một hành trình như thế.

Nakoshi Susumu - nhân vật chính của truyện - là một con người chênh vênh giữa hai tầng lớp có nhiều đối lập nhau trong xã hội. Gã - kẻ lang bạt - lững lờ trong chốn công viên nơi những người vô gia cư chật vật tạm trú qua ngày tháng, đối diện nơi ấy là tòa nhà lộng lẫy xa hoa nơi những người có địa vị thường hay lui tới.

Giao hoà giữa những thái cực tương phản, trong khoảng thời gian chênh vênh giữa đời mình, Nakoshi tương tác với cả hai dạng cộng đồng đó nhưng chỉ ở một mức tương đối hờ hững, gặp gỡ và trò chuyện rồi bước vội như một cơn gió chợt thoảng qua nhau. Chỗ duy nhất mà Nakoshi nhận định bản thân thuộc về là trong chiếc xe bừa bộn của gã, nơi hằng đêm gã cuộn mình như một đứa trẻ đang thành hình trong tử cung, tĩnh lặng và yên bình như chưa bước vào đời và trải qua sóng gió kiếp người, thơ ngây như những ngày đầu tồn tại.

Trong một lần cần tiền, Nakoshi nhận lời tham gia thí nghiệm của Itou Manabu - một sinh viên y khoa. Cái thú vị về hai cái tên của hai nhân vật chính đều là động từ, susumu là tiến lên và manabu là học tập, và những cái tên họ mang đều diễn đạt khá bao quát về vai trò của họ. Itou muốn thực nghiệm trepanation, bao gồm việc khoan một lỗ trên xương sọ nhằm kiểm chứng sự tồn tại của giác quan thứ sáu. Đây là một hình thức phẫu thuật tương đối nguy hiểm, và từ cuộc thí nghiệm kì lạ này mà cuộc đời Nakoshi trở nên quái đản hơn chỉ sau một cái quay đầu. Gã bắt đầu nhìn thấy 'chúng' - những ảo hình kì dị cứ hiện ra ở từng con người mỗi khi gã nhìn họ qua một con mắt duy nhất. Không chỉ đơn thuần là ảo giác của gã, chúng tồn tại như một huyễn ảnh ma mị phản ánh bản chất của mỗi cá nhân, thâm sâu mà thật thà nhường ấy. Những nỗi sợ thầm kín, những ham muốn mục ruỗng, những tâm tư chôn sâu không thể tỏ bày, những niềm hy vọng bé nhỏ cứ mãi bị chôn khuất,... Tất cả hoà quyện trong cơn loạn thần tuyệt mỹ và trần trụi - homunculus.

Nửa cặp mắt nhìn nhân gian lẫn lộn đầy các hình hài quỷ dị, Nakoshi dần tự chủ hơn với giác quan mới của mình, đối diện những bản ngã ẩn sâu trong mỗi con người gã gặp gỡ, và nghiện cái cảm giác bóc trần được những lớp vỏ mà người ta dựng lên để bao bọc bản thân để thích nghi với dòng chảy nhân thế. Những kẻ đầy phiền muộn rồi lại đắm chìm trong cơn ma túy hiện sinh khi cuộc đời họ đâu còn gì hơn là những ngày tháng nhàn nhạt sáo rỗng, và khi đó bao nhiêu phần trong họ hướng về sự tự do tinh thần?

Kierkegaard hẳn sẽ bảo mọi người 'lùi lại để hiểu, tiến lên để sống', và Nakoshi đã làm như vậy, lùi lại cái danh vị hào nhoáng sau những tháng ngày áp lực để chạy theo kiếm tìm nghĩa lý cho sự tồn tại của gã. Một lúc nào đó khi tâm hồn họ bị bóp nghẹt trong những giá trị bề ngoài hào nhoáng, sẽ có những con người mệt mỏi với guồng quay miễn cưỡng của tiền tài và danh vọng muốn thiêu rụi nó đi khi họ không thể chịu thêm áp lực nào nữa.

Giống người kể chuyện trong Fight Club đốt cháy những liên kết với đời sống vật chất để hóa thân thành nhân cách thống trị là Tyler Durden và thỏa sức vùng vẫy trong những ảo vọng điên cuồng, Nakoshi của Homunculus dường như đã ruồng bỏ cái địa vị đã kìm chân gã trong vòng xoay lẩn quẩn của đời thường mà đi theo một lối sống mang đậm chất Diogenesian.

Có thể vài người sẽ nghĩ Nakoshi thật vô trách nhiệm với bản thân nếu xét về việc gã vẫn còn có tiềm năng để giữ vững thành công nhưng quyết định khước từ con đường vinh lộc cũ, nhưng gã đã tìm thấy chân lý sống và hết mình vì nó, chẳng phải cũng là một dạng thành công khác sao? Vả lại, sự hiện diện của Nakoshi đã khiến cho nhiều người có cơ hội nhìn lại và tái cơ cấu cuộc sống của họ, cũng như qua những lần gặp mặt đó mà gã khám phá ra mặt tối của bản thân bị chôn sâu trong tiềm thức.

Đôi khi giúp người là để giúp chính mình, giúp cái nhân tính cô độc và vị kỷ trở nên cởi mở và cảm thông hơn cũng như cho tâm hồn thêm dịu dàng với cảm giác hài lòng khi đã hết mình vì ai đó. Sau những lần đụng mặt ấy, Nakoshi đã tìm lại được một thời quá khứ đã khuất xa và đối đầu với những lỗi lầm thưở xưa lần nữa, để rũ bỏ cái cảm giác tội lỗi lẫn cô độc đã ám ảnh linh hồn gã bấy lâu, và để bước tiếp mà không còn lưu luyến trong những ưu tư đã cũ.

Diễn biến và kết thúc của Homunculus không hoàn toàn là một chuỗi êm mượt mà đầy những bất ngờ cho đến những chương cuối cùng. Chính cái sự không ngờ được đó sẽ kích thích trí tò mò của người đọc cũng như khiến ta vận dụng đầu óc để cố lý giải điều gì đang diễn ra, và rồi trải qua cơn bùng nổ xúc cảm qua những cao trào độc đáo. Nếu bạn cần một câu chuyện vừa đủ dài để đọc và suy nghĩ về những điều mơ hồ trong cái dòng xoáy mang tên cuộc đời, có thể bạn sẽ thích Homunculus và tìm được chút niềm thanh thản nhỏ nhoi trong đó.

Chapter 6: Aku no hana - Một thời tuổi trẻ cuồng dại

Đó là sự chán nản! Và những giọt lệ bất chợt vương trên mắt
Gã mơ về những giàn giáo khi chìm đắm trong khói thuốc shisha.
Cậu biết nó mà, độc giả ạ, cái thứ quái vật trang nhã đó,
- Hỡi người đọc đạo đức giả, - người bằng hữu, - người anh em của ta!

- Charles Baudelaire -

---

Và thời niên thiếu đã trôi qua trong từng đợt sóng cuồng điên. Nàng và những dịu dàng trinh nguyên đã lụi tàn trong đáy mắt thơ ngây, nay đã còn đâu ngoài sự tiếc nuối vấn vương chưa phai nhạt. Nàng và những giấc mơ phóng đãng rồ dại của thuở đó, nắm tay nhau đi qua đường thị trấn vắng lặng dưới màn đêm thổn thức từng nhịp đập của đất trời. Tất cả trôi qua để lại nỗi buồn chán kéo dài, còn lại gì trong nhau?

.

Trong lời tựa gửi đến độc giả ở cuốn Les Fleurs du mal, Charles Baudelaire đề cập sự chán nản như một loại thống khổ kinh khủng nhất, bởi trần đời là gì khi không còn hương sắc khiến trái tim ta rung động. Vượt qua sự chán nản, để biết là mình đang sống, sống trong những tâm tư lấp đầy linh hồn trống rỗng.

Aku no hana - được gợi cảm hứng từ tập thơ huyền thoại đó, đưa độc giả đi vào một giấc mộng nửa thật nửa hoang đường. Bộ truyện là tác phẩm của Shuuzou Oshimi, kể về những con người cùng nhau say đắm hết mình trong bóng tối dường như là vĩnh hằng. Thật lòng mà nói thì tớ có hứng thú hơn với phần đầu hơn phần sau, khi những cao trào chậm rãi leo thang và bình minh của truyện chưa ló dạng. Tuy thế phần sau cũng rất hay, vì đó là phần giải quyết những sang chấn của sai lầm trong quá khứ.

Nhân vật chính Takao Kasuga là một thiếu niên nhiều suy tư, có thể tạm gọi là đầy mơ tưởng ngây ngô và non nớt. Mọi con người đều có một thời tự kiếm tìm lẽ sống, cậu cũng tìm nguồn cảm xúc trong thơ Baudelaire và Nanako Saeki - bạn cùng lớp, nàng thơ thanh nhã và đoan trang đem đến cho cậu những rung động đầu đời. Saeki là hình mẫu chân chính cho thế hệ trẻ Nhật Bản, với thành tích học tập tốt và tính cách hiền hòa, lễ độ cùng nhân cách tương đối thánh thiện. Khác với cô, Kasuga không quan tâm nếu cậu là tấm gương tiêu biểu cho xã hội hoặc loại người được cộng đồng kỳ vọng hay không; ngược lại cậu tin rằng cậu đặc biệt hơn hết thảy, rằng bản thân sâu sắc hơn lũ bạn cùng lứa vì si mê những dòng thơ Pháp ít người cùng tuổi đọc và có những suy nghĩ phức tạp, văn vẻ và đầy mơ mộng. Kasuga quy phục và khổ sở dưới sự thống trị bởi bóng hình của mặc cảm trong tiềm thức, bị dằn xé giữa nhiều mặt nội tâm và lạc lõng nơi vòng xoáy xã hội rộng lớn, dẫu bên ngoài cậu vẫn ứng xử như mọi người xung quanh.

Rồi Sawa Nakamura xuất hiện như một lối thoát giải phóng sự suy đồi trong tâm tưởng của Kasuga. Sự suy đồi bị ẩn giấu dưới vỏ bọc bình thường, có thể nói mặt tối của Kasuga đại diện cho những góc khuất ẩn mình trong văn hóa nề nếp và trọng sự hòa hợp của xứ Phù Tang, cũng như sự lệch lạc nhận thức ở lứa tuổi vị thành niên. Trong khi đó Nakamura đại diện cho những con người với vấn đề tâm thần.

Khác với Saeki - nữ thần Venus của Kasuga, Nakamura là Marla Singer, và cũng là Tyler Durden bất đắc dĩ của cậu. Cô, từ một mối hiểm họa, trở thành đối tượng để cậu thỏa mãn ước muốn giải bày với ai đó. Không giống Kasuga hay Saeki, Nakamura là một học sinh cá biệt với nhiều hành vi thiếu đúng đắn, đáng lý phải là dạng người khác muốn né xa ra. Tuy vậy Kasuga - cũng như Baudelaire - vốn dễ khuỵu ngã trước những bóng hình đàn bà quỷ quyệt, ác dâm và điên loạn - thứ ác quỷ giống cái huyễn hoặc được miêu tả trong các khúc thơ ca của nhà thi sĩ. Nếu cậu muốn có mối quan hệ đậm chất Platonic, trong sáng, êm đềm và thuần khiết đối với Saeki, thì với Nakamura, mọi thứ đều xoay đảo trong từng đợt hành vi quá khích lẫn lập dị mà chính cậu cũng không thể dứt được. Hai cô gái như hai xung lực đẩy cậu ngả nghiêng giữa sự thiếu quyết đoán và chênh vênh trong suy nghĩ của chính mình. Nakamura biến đổi bản chất của Kasuga trở nên nổi loạn còn Saeki kéo cậu lại với quy chuẩn đạo đức đúng đắn. Xuyên suốt thời gian Saeki, Kasuga và Nakamura ở bên nhau, giữa ba người họ có sự liên kết trớ trêu và bền vững đến độ sự hiện diện của từng người khắc ghi lên kí ức của nhau như những vết sẹo gợi kỉ niệm buồn bã.

Vào độ tuổi thiếu chín chắn và đầy nhạy cảm, những biến cố xảy ra đều sẽ ảnh hưởng sâu nặng đến thời gian về sau. Nakamura, kẻ bất quy tắc, thiếu lẽ thường và nổi loạn hơn cả, đã làm lung lay mối quan hệ của Kasuga với Saeki, kể cả khi Saeki trở thành bạn gái của Kasuga. Trên thực tế, nếu Nakamura là id và Saeki là superego, thì ego Kasuga đã nghe theo tiếng gọi của bản năng và lựa chọn Nakamura. Người quá ngây thơ và chân thành, quen với lối sống gia giáo và được bảo bọc như Saeki cũng đã vì thế mà biến đổi tính chất của bản thân để đối diện với những mặt tối trong thâm tâm mình. Từ Saeki, cũng có thể nhận thấy sự thuần khiết dễ bị hủy hoại và sụp đổ như thế nào, hoặc cũng có thể cô ban đầu đã vốn luôn che giấu sự đổ vỡ trong tim.

Trong văn hóa Nhật Bản có hai khái niệm song hành là honne (ham muốn trong nội tâm) và tatamae (hành vi được biểu hiện). Lúc nãy có nói Nakamura là Tyler Durden là vì cô nàng đóng vai trò chất xúc tác khiến honne-tatamae của Kasuga trở nên đồng nhất, còn bản thân tâm lý ngập chìm trong sắc xám của Kasuga và những lựa chọn của cậu mới là thứ xây dựng nên diễn biến về sau. Ban đầu khế ước của Kasuga với Nakamura bắt đầu tồn tại do Kasuga bốc đồng lấy trộm quần áo của Saeki, nhưng Kasuga có rất nhiều cơ hội để khước từ đòi hỏi của cô nàng và âm thầm hoặc trực tiếp rút lui sau khi dựng nên được mối quan hệ tốt đẹp với Saeki trước khi mọi chuyện đi xa hơn, bởi dù sao chính Nakamura cũng dễ cảm thấy chán và tự vứt bỏ giao ước kia. Cậu đã không làm thế, ngược lại, sau này Kasuga còn bị chính mình thôi thúc làm theo những yêu cầu kì quái rồi tự sa lầy để giao nộp bản thân cho cô gái điên loạn ấy. Cậu lén lúc mặc quần áo của Saeki khi đi chơi với cô, cùng Nakamura lẻn vào trường ban đêm và phá hoại lớp học bằng những câu từ thú tội và lời lẽ phẫn uất đen đúa dấu mực tàu được viết loang lổ khắp nơi, trên bảng, trên bàn, trên cửa sổ, dưới sàn,... Từ sợ hãi và ngần ngại, Kasuga đã cùng Nakamura quậy phá hết mình, thậm chí có những lúc nắm tay nhau rảo bước trong thinh vắng vào lúc khuya muộn đến chạng vạng, và trên hết là chứng tỏ độ điên của mình như Nakamura kỳ vọng.

Hành vi của bọn họ thoại nhìn qua là mấy trò quấy phá tai hại, và đúng, chúng là mấy trò quấy phá tai hại, nhưng mang nhiều ý nghĩa hơn là những hồi bộc phát bởi xung động vô thức để thỏa mãn khoái lạc thông thường. Khoảnh khắc hạnh phúc tột độ vào khoảng thời gian họ ở bên nhau có thể xem như một dạng peak experience hết sức ngược ngạo, khi Kasuga, trong khoảng thời gian ngắn ngủi, self-actualize chân lý sống của bản thân, không phải qua những cống hiến được công nhận hay với tư cách một công dân trẻ tuổi và gương mẫu, mà với giai đoạn tâm lý và nhân tính phóng túng nhất cậu từng trải qua. Các bậc thang nhu cầu của Maslow - thứ điển hình cho cấu trúc của từng cá thể trong xã hội - bị đảo lộn với self-actualization hướng về mục tiêu tối thượng là tìm kiếm sự tự do mặc cho những nhu cầu xã hội thứ cấp, đó cũng là một cách sa ngã hết sức duy mỹ vào chủ nghĩa cá nhân mà đạp lên chủ nghĩa tập thể cứng nhắc và tù túng trong văn hóa Nhật từ nền giáo dục cho đến cách tương tác giữa người với người. Không quá bất ngờ khi Kasuga cảm thấy chán nản với cộng đồng mà cậu sống. Nhìn xem, cái thị trấn hiu hắt với lèo tèo mấy mống người bao quanh bởi núi đồi lặng lẽ, những tòa nhà cũ kỹ với lớp tường loang lổ bạc màu sơn, trên hết là nền tư duy thủ cựu phổ quát trong các bậc phụ huynh lẫn giáo viên - những người đã thất bại trong việc điều chỉnh và dẫn lối cho thế hệ trẻ đến cái siêu ngã của riêng chúng. Bố của Nakamura thì bất lực trong việc giao tiếp với con cái, và song thân của Kasuga đã gần như là tuyệt vọng và tự oán trách chính mình thay vì chấp nhận hành động của Kasuga xuất phát từ vấn đề của riêng cậu và giúp cậu giải quyết nội tâm của mình.

Một trong những đoạn cao trào là khúc Kasuga và Nakamura đưa nhau đi trốn khi sự việc vỡ lở, vượt qua những ngọn núi và hướng về phía đường chân trời để đến phía bên kia, cốt để thoát khỏi cái lồng gỉ sét đang bao trùm lấy họ là thị trấn ảm đạm phía sau lưng, để xem xem liệu phía xa có phải chỉ toàn ngập chìm trong miền tối vô tận. Saeki cũng đuổi theo họ với nỗi hoang mang, khiến cho về sau diễn ra cảnh xung đột nội tâm của Kasuga giữa hai mảng âm dương là hai cô gái mà cậu trân trọng, cũng là hai bản ngã trong con người cậu. Tệ nhất là từ đó cậu nhận ra mình chẳng phải con người đặc biệt nào cả mà luôn lẩn quẩn tại ranh giới hòa hợp và bất tuân - một mảng xám thiếu chính kiến. Từ khi nhận ra bản chất lưng chừng của bản thân, Kasuga trở nên lạnh nhạt với Saeki do cảm thấy mình không xứng đáng để hẹn hò với cô. Đến lúc ngờ ngợ nhận ra giá trị của mình đối với Nakamura, cậu đã dần trở nên quyết đoán hơn, suy nghĩ đa chiều về chính mình và về người khác hơn. Đương nhiên quyết đoán không phải lúc nào cũng đem lại kết quả tốt đẹp.

Những gì xảy ra tiếp theo là quá trình đi đến phía bên kia ở ngay trong cái thị trấn họ không thể rời đi, nơi mà họ miêu tả là hố giun bọ không ai có thể thoát khỏi. Cái đáng tiếc là tất cả bọn họ có thể đã không phải rơi vào tâm trạng buồn bã như vậy. Kasuga có tâm lý thiếu vững chãi, không chính thống và có phần vặn vẹo, nhưng cậu có cái siêu ngã của riêng mình, có lương tâm đáng quý khi đứng lên bảo vệ Nakamura trước một việc cô nàng thật sự không làm cũng như không bỏ mặc cô trong sự tránh né, ghét bỏ, và thờ ơ của những người khác; điều này thậm chí đã làm lay động Saeki khiến cô dần có cảm tình với cậu. Kasuga cũng có cái tôi lý tưởng của riêng mình, thường xuyên cố gắng để trở thành một con người biết trân trọng cái đẹp, được truyền thêm sức mạnh tinh thần từ Baudelaire và luôn nâng niu những gì cậu ngưỡng vọng, đến cuối cùng vẫn không tự thân lật đổ tượng đài thiên thần thoát tục của Saeki trong lòng mình cho đến khi Saeki quyết định làm thế. Saeki cũng chỉ là cô gái yếu đuối ngoan ngoãn bám víu vào con đường được vạch sẵn cho cô đi, cũng với tâm tư không thể giải bày do đã quá thuần phục với chuẩn mực xã hội, lấn quá sâu vào ước ao được yêu quý bởi mọi người cũng như dễ bị lay động bởi thái độ của người khác đối với cô; có thể nói Saeki không thực sự sống cho bản thân mà sống theo sự kỳ vọng của người khác, cũng vì thế mà ganh tị với tính nổi loạn, tự do tự tại của Nakamura. Nakamura cũng đã có thể được khám sức khỏe tâm thần tốt hơn, hoặc sum vầy cùng với bố lẫn mẹ hơn là quanh quẩn với người bố không thực sự hiểu rõ vấn đề của con mình mà đinh ninh nó giống mẹ. Bố mẹ của tất cả ba cô cậu đã có thể lắng nghe nguyện vọng của họ và chấn chỉnh những mảng quan niệm méo mó trong các đứa con của mình. Dù sao đi nữa, mọi chuyện diễn ra vẫn thỏa đáng và đầy xúc cảm như là một màn bi kịch huy hoàng để mỗi người trong số họ nhìn nhận lại bản thân của mình. Có thể nói Kasuga và Nakamura đi khá xa, nhưng không xa đến độ đốt cháy sự tồn tại của bản thân, phá hủy quá khứ, hiện tại hay tương lai bằng nốt trầm sầu thảm. Họ vẫn có những câu chuyện khác phía sau; khi đôi mắt của bông hoa nhắm lại cũng là lúc tạm kết một bản giao hưởng cuồng loạn.

Từ cách trình bày đến lời thoại đều được chau chuốt rất cẩn thận và giàu chất thơ. Những phân cảnh u uẩn và nhịp truyện chậm rãi cùng các chi tiết tinh tế và giàu tính tương phản trong từng thời kỳ khiến người đọc cảm thấy dễ nắm bắt nội tâm nhân vật cũng như liên kết ẩn dụ. Arc thứ nhất xoay chuyển như một vòng đảo ngược diễn biến thâm tâm của Kasuga từ lối sống bên này sang lối sống bên kia, từ miền hoà hợp và thanh bình phía Saeki đến miền hoang dại và suy bại phía Nakamura. Cảnh Kasuga cố gắng thoát khỏi ảnh hưởng của Nakamura để có thể chân thành với Saeki đảo ngược thành cảnh cậu khước từ Saeki để hết lòng với Nakamura. Biểu cảm an tĩnh tựa hồ đang nhoẻn cười của ông già trong hiệu sách nơi Kasuga cùng Saeki hò hẹn được thay bằng cái xuýt xoa của người bán hàng trong siêu thị khi cậu nắm tay Nakamura cùng thực hiện kế hoạch đầy phóng túng. Lời tỏ tình đầy trong sáng tới Saeki biến thành câu thề hẹn sẽ đi đến cùng với Nakamura. Cảm giác bị cưỡng ép của Kasuga cũng trở thành sự tự nguyện.

Câu chuyện này vẫn còn nhiều thứ để luận bàn, và cả phần sau nữa khi mỗi người đã cách xa một nẻo với cuộc sống của riêng mình, nhưng những thứ đó đó sẽ giành cho một phần review khác. Bạn cũng hãy thử dành câu truyện này cho một đêm buồn bã nào đó khi bạn cảm thấy thực tại này thật tù túng, để có thể bắt nhịp và chìm sâu hơn trong biển hồ tâm tư mà tác giả đã tạo dựng, để cảm thấy được an ủi và giải phóng tạm thời, rồi trọn vẹn ngắm nhìn thứ trồi lên từ lòng đất lạnh lẽo và bay về trời,...

...những bông hoa ác.

Chapter 7: Of mice and men - Giấc mơ trên đồng vàng muôn thuở

Of mice and men sẽ luôn là một trong những tác phẩm ấn tượng nhất đã khắc dấu son lên sự nghiệp viết lách của cây bút vàng xứ Mỹ quốc, văn hào John Steinbeck.

Lấy bối cảnh thời đại khủng hoảng kinh tế của Hoa Kỳ vào những năm 30s của thế kỷ 20, Steinbeck đã vẽ ra viễn cảnh cuộc sống đầy cung bậc giao hòa của những con người đa phần thuộc giai cấp lao động trong xã hội ảm đạm sắc xám, những con người có phần cô độc trong suy nghĩ ở vùng đất Soledad, vốn cái tên nghe rất đơn côi. Thứ tuyệt tác viết bằng chất văn dân dã pha nét phóng túng, lẫn vào vài ngôn từ nhạy cảm này đã từ sự giản dị mà dễ dàng dẫn dắt người đọc cùng trôi dạt theo đời sống hỗn mang của những nhân vật vốn rất đỗi đời thường, nhưng luôn để lại dấu ấn đặc trưng khó phai nhạt trong tâm trí độc giả.

Tâm điểm của truyện là cặp bạn thân, George Milton cùng Lennie Small. Cái hài hước ở đây là Lennie không hề 'small', anh ta là anh chàng thiểu năng với đầu óc ngờ nghệch và ngây thơ cùng thân hình cao lớn và sức mạnh gấu hổ trâu bò nhưng lúc nào cũng răm rắp nghe theo người bạn nhỏ bé và nhanh nhạy của mình. Cũng như vô vàn những con người khác đang lang bạt trong nhân thế u ám và mịt mờ kia, George và Lennie có giấc mơ của họ, thứ mơ ước hồn nhiên mà xuyên suốt dòng chảy của thời gian có lẽ đã lắng đọng trong một nốt trầm khi định mệnh giáng xuống đầu nhát búa thật mạnh. Một nông trại là những gì họ muốn, nơi George được làm chủ chính mình, nơi có những con thỏ đủ màu và cánh đồng cỏ linh lăng làm thức ăn cho chúng, rồi Lennie sẽ ôm ấp những sinh vật mềm mại đó. Đấy là nơi đáng lẽ họ thuộc về, nhưng cuối cùng đã luôn là ảo vọng.

Không chỉ có hai người họ là say mê trong niềm ao ước này, những người khác cũng thấy được vài tia sáng hy vọng le lói từ mong muốn giản đơn đó. Candy - với câu chuyện mà khi nghe có lẽ lão Hạc sẽ đồng cảm - cũng muốn tham gia vào xây dựng nơi ấy. Ông ta có nhân cách hiền lành cùng tính cách ngọt ngào thanh đạm của người cao tuổi lẫn trong sự thân thiện thường nhật (như cái tên của lão) đã vương cái dư vị của ước mơ đang dần tan biến như kẹo bông ở cái tuổi về già, khi có lẽ sẽ bị đào thải khỏi cơ cấu hành nghề lao động phũ phàng nơi sức khỏe là yếu tố quan trọng. Ông già cụt một tay với một con chó chết (vâng, đúng nghĩa đen) và bản thân cũng chẳng còn tuổi trẻ, thử hỏi chẳng phải buồn lắm sao? Ấy vậy mà lão vẫn mơ mộng đấy thôi, còn sống là còn mơ mộng. Hay là Crooks, gã da màu ngăn nắp với cái lưng khoằm sống cô độc vì định kiến của người khác với sắc da của gã, cũng có lúc tưởng tượng sẽ tham gia vào nông trại, tiếc rằng gã đã sống ở thời mà thực tế luôn có cách đập vỡ ước vọng một cách đau lòng.

Những người bạn kề cạnh hay thắp sáng và tô điểm cuộc sống của nhau, và những kẻ thù địch thì sẵn sàng bóp vỡ mấy điều tốt đẹp. Khu nông trại mà George và Lennie làm có vô số những loại người đa dạng cùng cộng hưởng theo hành trình sống và làm việc của họ. Nhân vật tiêu điểm là Slim, hoàng tử của trại gia súc, con người mà dưới ngòi bút của Steinbeck đã được gây dựng nên bởi sự hoàn hảo đến từng đường nét. Anh ứng xử công minh và tinh tế suốt câu chuyện đến từng dòng chữ cuối cùng. Điểm tối thì có Curley và vợ của hắn, những kẻ bề trên với thái độ hống hách nhưng không hề là mấy tên phản diện đơn sắc. Bọn họ đáng ghét, nhưng vẫn đáng thương hại theo cách nào đó, có lẽ vì họ vẫn bị lạc lõng trong những thăng trầm của đời thường, thèm khát sự công nhận và đắm chìm trong cơn mộng viển vông không thành sự thật. Cô vợ chẳng được đề tên chết với sự xinh đẹp và nhu nhã trên khuôn mặt kiều diễm, nhìn thanh bình khác hẳn với bản tính chua ngoa khi còn sống. Curley vẫn là Curley, hách dịch với phức cảm Napoleon ăn sâu trong lòng cho đến tận cùng đường chân trời xám xịt cuối truyện.

Steinbeck khéo léo trình bày sự u uất như một viên đạn găm vào tâm trí người đọc và kết thúc tất cả với một dấu lửng, chẳng biết có còn gì để những con người kia chờ đợi hay không. Ta vọng tưởng thật xa vời cùng nhân vật trong áng câu từ bình dân nhưng sâu lắng, rồi lọt thỏm vào cái kết bi thảm đầy luyến tiếc cứ vương theo mãi. Ta dõi theo sự nảy mầm và đâm chồi của hy vọng qua tháng ngày để nhìn nó tàn úa bất chợt, rũ rượi và xơ xác dưới sự nhào nặn không nguôi của tình thế. Tuy sự buồn bã không là tất cả, thế nhưng nốt vị đắng ngắt của sự tinh túy từ câu chuyện này sẽ luôn sót lại sau chót những dòng chữ cuối cùng, những giọt cảm xúc cuối cùng.

Để thay lời kết, xin mạn phép ví đoạn cuối câu chuyện này như đoạn tang cho một giấc mơ.

Chapter 8: Ta lại cháy hết đêm nay cùng Detroit Metal City

Go to DMC!!!

Hãy đến với Detroit Metal City, thành phố của sự nhiễu loạn. Hãy hòa mình vào với lối sống dung tục cuồng điên, lẫn trong những kẻ phóng đãng náu mình nơi những ngõ hẻm và chìm dần trong lòng đêm đen tối. Hãy giơ cao sừng quỷ đón chào nhà vui mới trên sân khấu. Màn diễn của ác quỷ từ tàn tro mà bùng cháy, từ sâu thẳm bóng tối mà tỏa sáng, từ địa ngục mà trỗi dậy.

Ném sự nghiêm túc thường nhật vào sọt rác đi các bạn! HÔM NAY CHÚNG TA QUẨY!!! \m/

À khoan. Trước tiên khuyến cáo thanh niên nghiêm túc không nên tham dự show này do tính dung tục vô độ sẽ diễn ra. Đặc biệt chống chỉ định trẻ em đang mang thai và đàn ông đang cho con bú.

Để mở màn xin nói vài lời. Tớ tình cờ lướt qua bộ này trong một đêm mất ngủ với tâm trạng chán nản và làm biếng cũng chẳng nghĩ ngợi được gì sâu suck, chung quy là tốn sức khỏe và thời gian vl, nhưng sau khi đọc xong vài chương thì tâm hồn br00tal chợt trỗi dậy trong con tim wjbu nhỏ bé của tớ. Dù không phải metalhead trân trính tớ vẫn phải nghe vài nháy death metal và mosh theo nhạc lẫn cốt truyện này.

Mỗi tập gồm các chương cụt lủng và ngắn gọn cùng những câu chuyện riêng lẻ, DMC là bộ truyện hài 10 tập của tác giả Kiminori Wakasugi từng được chuyển thể anime và live action, nội dung về một nhóm nhạc cùng tên với tựa.

Thú thật thì, dù tổng thể truyện khá tục tĩu nhưng chắc chắn rất có tính giải trí, đặc biệt nếu bạn là người yêu mến thể loại nhạc mạnh sẽ càng thấy nó gần gũi và "dễ thương" theo một cách rất hardcore.

Truyện xoay quanh hành trình âm nhạc của Soichi Negishi, vocalist của band DMC - một band indie death metal ngày càng nổi danh bởi sự cống hiến của anh. Với motif kinh điển luôn chiếm được sự đồng cảm của người đọc, nhân vật chính vốn là anh chàng nhút nhát hiền lành thánh thiện và yêu thích pop Thụy Điển (theo phỏng đoán là ảnh hưởng từ ABBA) - một con người hết sức bình thường lọt thỏm trong xã hội rộng lớn. Plot twist là đây, anh cũng là một trong những nghệ sĩ sống lỗi và tai tiếng nhất underground showbiz. Than than than thàn! (Thì ngoài ABBA ra Thụy Điển cũng nổi tiếng với hàng loạt band metal chứ lị.)

Sau khoảng thời gian bị dòng đời đưa đẩy Negishi trở thành Krauser II - nghệ sĩ metal máu lửa với lý lịch giả tưởng được người mộ điệu khuếch đại theo hướng tiêu cực, và từ đó mặt trời à không màn đêm chân lý phủ trong tim. Thực ra anh ta vẫn muốn theo đuổi dòng nhạc pop dịu dàng và thùy mị, nhưng ai cho anh lương thiện? Ai??

Chắc chắn không phải đám fan cuồng nhiệt, teammates cần mẫn hay tay quản lý má đời. Những tình huống éo le cộng với cái tính vốn tâm thần phân liệt của Negishi đã khiến bản ngã Krauser trở nên mãnh liệt và bốc đồng hơn bao giờ hết. Thứ ảo lòi nhất về Negishi là hầu như mọi vấn đề của anh ta được giải quyết sau khi hóa rồ và chạy lòng vòng trong bộ dạng Krauser, rồi cũng vì vậy mà éo le dồn éo le. Phải nói là có không muốn đến mấy thì tay nghệ sĩ tóc hoàng kim đó đã trở thành một phần định nghĩa cuộc đời của anh. Nếu không muốn nói khi không là Krauser thì cuộc đời Negishi rất thất bại, sed.

Cái hay của truyện là nó bao hàm rất nhiều reference biểu thị văn hóa của các dòng nhạc rock & metal nói riêng và nhiều thành phần xã hội nhỏ lẻ nói chung. Ngoài death metal là tâm điểm thì còn xuất hiện các mảng pop culture, rap gang, thời trang, otaku, nhiếp ảnh, nông nghiệp, BDSM (ờ bạn đọc không nhầm đâu), etc. lảng vảng xuyên các chương truyện. Tác giả hẳn là có hứng thú với rất nhiều lãnh vực và dùng chúng làm cảm hứng sáng tác chứ không phải thánh edgelord thượng đẳng 'đánh vần pop dư chữ o, đánh vần rap dư chữ c'. Thả tim cho tác giả vì điều đó. ♥♥♥♥♥♥♥

Ấn tượng đầu về nét vẽ là nó khá ngàn chấm, vừa hợp với tính chất bẩn bựa của truyện lẫn gột tả sự rồ dại trong death metal. Ngoài ra, bản dịch tiếng Anh cũng được đính kèm note diễn giải reference khá kĩ nên khi đọc dễ nắm bắt các tác nhân gây cười. Mấy bài hát được trình bày trên anime và live action tương đối trất'ss (dẫu không sung như kì vọng). Hơn nữa, Gene Simmons của band KISS cũng tham gia làm cameo trong bản live action.

Xuyên suốt bộ truyện, khuynh hướng thoát ly thực tế được thể hiện như một tấm gương phản chiếu bản ngã của nam chính, cùng một người mà Negishi với Krauser trái ngược và hòa hợp với nhau như hai mảng âm dương. Có thể nói tấm gương đó cũng phản chiếu hai mặt trước/sau của việc từ bỏ cái tôi và hành động theo bản năng để giải quyết vấn đề, đã thế làm vậy còn hiệu quả. Nét mỉa mai thú vị của bộ truyện là lối giải quyết tình huống hết sức trào phúng chứa đựng đầy sự trùng hợp méo ngờ, nhưng hoàn toàn không nhàm chán mà còn đầy tính sáng tạo. Ban đầu tớ tưởng truyện sẽ tận dụng deus ex machina nhiều lắm do hầu như Krauser thường rất hay chạm mặt đồng sự (fanboiz trân trính) và được họ hỗ trợ, sau mới thấy không phải, có khi cái tụi đấy mới là nguồn cơn của rắc rối. Bởi mới nói Negishi/Krauser phải nỗ lực rất nhiều trong cái đời sống buộc phải cạnh tranh quyết liệt của anh ấy, nên mọi nỗ lực và kết quả đều có vẻ rất xứng đáng. (Vả lại, không chịu cạnh tranh thì sẽ bị sếp cho ăn đấm.)

(Nghiêm túc đấy. Đó là một câu chuyện buồn.)

Một điều đặc trưng của truyện là tính báng bổ khá cao được thể hiện không chỉ qua diễn biến mà còn qua từng lyrics trong những bài hát của DMC. Có thể thấy tác giả và người dịch rất chăm chút trong việc truyền tải từng câu cú, lời nhạc với vần điệu ổn định, nội dung đầy ngôn từ mạt sát lẫn mọi vũ đạo thô bỉ trên sân khấu. Cách trình diễn máu lửa với nhiều hành động cuồng dại có thể khiến nhiều người cảm thấy khó chịu nhưng lại hút hồn các khán giả yêu sự kịch tính. Những màn biểu diễn của DMC gợi liên tưởng đến các show đầy dục tính thô thiển của Rammstein hoặc những màn self-harm máu me của Mayhem. Với DMC, làm lố là tiêu chí hàng đầu.

DMC đưa sự trùng hợp trớ trêu lên một tầm cao mới. Negishi đi đâu cũng gặp người cần gặp, chém gió cũng có người đáp ứng, thử thách khó đến đâu cũng chộp được cơ hội giải quyết tuy chưa ổn thỏa (thường thì tự thân anh ta giải quyết bằng việc lên cơn dại). Các nhân vật phụ cũng chất chơi không kém, thực ra nhiều người trong số họ bớt thảm hại hơn nam chính nhiều, thậm chí là thành công trong vai trò diễn nền. Họ cũng có những spotlight của riêng họ với từng hành vi như châm xăng vào đống lửa hổ lốn mang tên 'cuộc đời của Negishi'.

Cái này hơi mập mờ nhưng trong truyện cũng tồn tại những chi tiết nhỏ lẻ, không rõ có phải là để biểu hiện nội tâm và tư tưởng của tác giả hay không. Chẳng hạn như có nhân vật tên Keisuke Nashimoto, được thuê diễn trong các shows của DMC với vai trò là "Capitalist Pig". Pig ở đây là loại vũ công khổ dâm diễn BDSM với main vocalist (bạn nào có khẩu vị mặn mà như Biển Chết thì có thể ship ông này Krauser được đấy :^). Tớ không rõ là để ám chỉ quan điểm chính trị của tác giả hay gì. Trong truyện cũng có một cậu điển trai trai làm vai trò 'lợn' cho band Poison bên Pháp và cậu ta tên Napoleon, và trong cuốn Animal Farm của George Orwell cũng có một con lợn tên Napoleon. Có khả năng 'lợn tư bản' nhại lại hình ảnh 'lợn độc tài' kia chăng? Con lợn Napoleon của Orwell được dựng hình từ Joseph Stalin nên cảnh đua đối đầu của hai con lợn trong truyện nhìn khá là ẩn dụ. (Đừng lái nhé các bạn. :< Đang quẩy mà. Dù sao thì truyện vẫn đọc để cho vui là chính và dính chính trị là chui.)

Cũng có thể một lối nhại theo Euronymous của band Mayhem ngoài đời, tay guitarist người Na Uy (không thực sự) theo lý tưởng cộng sản. Khá chắc là tác giả có nghe black metal Na Uy. Những cái tên như Helvete (hãng đĩa của Euronymous), Emperor hay Deazum (nhại Burzum chăng?) đều làm liên tưởng đến Euronymous. Đây là phỏng đoán, thật sự có rất nhiều band mà lyrics mang đậm tư tưởng cánh tả, bồi thêm với phong cách extremist thường có ở dòng nhạc này nên thành ra lý tưởng của họ được truyền tải rất rõ qua âm nhạc.

Cuối cùng, phải nói thêm những gì ở trên hầu như là phỏng đoán hàm hồ của tớ, dù gì thì đây chỉ là màn giới thiệu sơ lược và trên hết, đây là truyện hài nên good luck have fun. Chắc các bạn nghe lải nhải hoài cũng chán rồi nhỉ? Bây giờ thì cùng Detroit Metal City hát chant và headbang thôi các bạn! Kệ moẹ cái bài review này đi! Hãy quẩy xuyên đêm nay nào! DMC!! DMC!!

GO TO DMC TONIGHT!!! GO TO DMC!!! ALL HAIL DEATH METALLLLLL!!!!!!!

Chapter 9: And none shall pass

Nhấn vô nghe đi, không thất vọng đâu.

https://m.youtube.com/watch?v=ZEBGCOCxLgA

None shall pass được phát hành ngày 28/8/2007, nên mọi thứ để trong bài lấy dấu mốc từ thời gian đó trở xuống. Nói trước là bài này tớ viết theo những gì tìm tòi được nhưng có lẽ vẫn mang tính phóng sự nhiều hơn nêu quan điểm cá nhân, ok? Rất có thể là nó không chính xác lắm nhưng cứ đọc cho vui đi, mọi sự đều là phỏng đoán.

Bài này chỉ phân tích đoạn đầu trong None shall pass thôi. Lưu ý là Aes hầu như không giải thích mấy thứ ổng viết ra, nên sau hồi vùng vẫy tuyệt vọng trên Internet tớ quyết định sẽ chém gió chút để bù vào. Tuy thế có vẻ là bài này đá xéo rất nhiều, từ chính quyền dưới thời Bush đến các nghệ sĩ thương mại. Đương nhiên quan trọng vẫn là phỏng đoán.

---

Mở đầu khá cuốn hút. Nếu xem MV có thể thấy một người đàn ông điều khiển cho cái đầu lâu có cánh hình tay người bay lên, tạm xem nó như hai cánh tả hữu trong chính trị đi. Trong đầu lâu đựng trái tim, ám chỉ việc chèo lái chính trị hay đánh vào yếu tố cảm xúc của người dân để thúc đẩy vài bộ phận quần chúng phản ứng theo ý đồ của các chính trị gia. Các bạn cũng sẽ thấy bồn bỏ phiếu trong MV nữa. Như ảnh bìa thì còn có sói và cừu ám chỉ đến ngụ ngôn Aesop cũng như cái tên ổng luôn.

𝙁𝙡𝙖𝙨𝙝 𝙩𝙝𝙖𝙩 𝙗𝙪𝙩𝙩𝙚𝙧𝙮 𝙜𝙤𝙡𝙙
𝙅𝙞𝙩𝙩𝙚𝙧𝙮 𝙯𝙚𝙞𝙩𝙜𝙚𝙞𝙨𝙩, 𝙬𝙞𝙩𝙝𝙚𝙧 𝙗𝙮 𝙩𝙝𝙚 𝙬𝙖𝙩𝙚𝙧𝙞𝙣𝙜 𝙝𝙤𝙡𝙚, 𝙬𝙝𝙖𝙩 𝙖 𝙥𝙖𝙩𝙧𝙤𝙡

Về 'buttery gold' hay 'jittery zeitgeist', có thể ổng đang nói đến giấc mơ Mỹ. 'Watering hole' là nguồn cơ hội thành công mà người người đang cố lấn vào mà không chen chân vô được nên họ mới 'wither' quanh nó, dẫu thế họ vẫn khó mà chen chân vào vì 'patrol' đang canh phòng nghiêm ngặt. 'Patrol' tức những người bị mua chuộc bởi đồng tiền và quyền lực rồi trở thành lính canh của tầng lớp tinh hoa, họ điều chỉnh cơ cấu xã hội vì lợi ích nhóm. 'Patrol' cũng có thể là quân đội canh phòng biên giới để hạn chế dòng người nhập cư từ Mexico.

𝙒𝙝𝙖𝙩 𝙖𝙧𝙚 𝙬𝙚 𝙩𝙤 𝙃𝙚𝙖𝙧𝙩 𝙃𝙪𝙘𝙠𝙖𝙗𝙚𝙚, 𝙖𝙧𝙩 𝙛𝙪𝙘𝙠𝙚𝙧𝙮 𝙨𝙪𝙙𝙙𝙚𝙣𝙡𝙮
𝙉𝙤𝙩 𝙚𝙣𝙤𝙪𝙜𝙝 𝙮𝙤𝙪𝙣𝙜 𝙞𝙣 𝙝𝙞𝙨 𝙡𝙪𝙣𝙜 𝙛𝙤𝙧 𝙩𝙝𝙚 𝙬𝙖𝙩𝙚𝙧 𝙬𝙞𝙣𝙜𝙨

Heart Huckabee có thể mang nhiều nghĩa. Khả năng cao cụm đó nói tới Mike Huckabee - người bắt đầu cuộc tranh cử tổng thống vào tháng 1 năm 2007, vốn từng trả lời trước truyền thông rằng mình rất khả quan và tích cực về lý tưởng giấc mơ Mỹ còn và sẽ còn tồn tại nếu ông đắc cử. Nguyên văn:
"I think this is an opportunity to show the American dream is still alive and there's hope and optimism that can be awakened in a lot of people's lives if they think that a person like me can run and actually become president." [https://archive.is/20130208132442/http://newsmax.com/archives/articles/2007/1/28/163618.shtml]

Nó cũng có thể liên hệ đến I Heart Huckabees - một bộ phim hài khá triết lý sản xuất vào năm 2004. [https://philosophynow.org/issues/51/I_Heart_Huckabees]

'Water wings' là cái phao đeo vai, cái đó phải thổi hơi vào. 'Young in his lung' có thể là ám chỉ ai đó không đủ tiêu chuẩn nào đó, và phổi không đủ sức để thổi thứ sẽ khiến ổng nổi lềnh đềnh trong hồ chính trị.

𝘾𝙤𝙡𝙤𝙧𝙛𝙪𝙡𝙡𝙮 𝙫𝙪𝙡𝙜𝙖𝙧 𝙥𝙤𝙖𝙘𝙝𝙚𝙧, 𝙤𝙪𝙩 𝙤𝙛 𝙢𝙪𝙡𝙘𝙝
𝙇𝙞𝙠𝙚, "𝙄'𝙢𝙖 𝙥𝙪𝙡𝙡 𝙩𝙝𝙚 𝙥𝙪𝙡𝙨𝙚 𝙤𝙪𝙩 𝙖 𝙨𝙤𝙡𝙙𝙞𝙚𝙧 𝙖𝙣𝙙 𝙗𝙤𝙡𝙩."

'Đám săn trộm thô tục màu mè, từ lớp phủ bồi' có thể đang ám chỉ những người nắm trong tay quyền lực quân sự vì mục đích riêng, và sự màu mè ở đây hàm ý nói đến camouflage. Có thể câu này nói về tình hình quân sự Mỹ được tận dụng để làm giàu từ thị trường buôn bán vũ khí. Đây là một bài tham khảo viết vào năm 2007 và phần nào khắc họa tình hình thời điểm đó, nó tắt về tình trạng đóng quân của quân đội Mỹ ở Trung Đông với liên hệ về vấn đề năng lượng, kinh tế và chính trị. [https://www.the-american-interest.com/2007/05/01/the-irrelevance-of-the-middle-east/]

Lưu ý là 'bolt' ở đây là một bộ phận trong súng, nguyên văn nói về việc kéo đi nhịp tim (giết/thí mạng) và liên hệ nó với việc kéo cò súng. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Bolt_(firearms)]

Nói chuyện ngoài lề xíu, 2007 cũng là một năm đầy mất mát cho quân đội Mỹ ở Iraq, theo như tổng kết cuối năm. [https://www.reuters.com/article/us-iraq-usa-soldiers/this-year-deadliest-for-u-s-troops-in-iraq-idUSYAT64897120071106]

𝙁𝙞𝙣𝙚, 𝙨𝙞𝙜𝙣 𝙤𝙛 𝙩𝙝𝙚 𝙩𝙞𝙢𝙚 𝙬𝙚 𝙚𝙡𝙖𝙥𝙨𝙚
𝙒𝙝𝙚𝙣 𝙖 𝙥𝙧𝙞𝙢𝙖𝙩𝙚 𝙘𝙡𝙞𝙢𝙗 𝙪𝙥 𝙖 𝙨𝙥𝙞𝙣𝙚 𝙖𝙣𝙙 𝙖𝙩𝙩𝙖𝙘𝙝

Quay lại với Mike Huckabee, ổng là một trong ba ứng cử viên tuyên bố mình không tin vào sự tiến hoá của loài người; ổng tin vào tôn giáo và thuyết sáng tạo. Nguyên văn:
"In the beginning, God created the heavens and the Earth," said Huckabee, an ordained Baptist minister. "A person either believes that God created the process or believes that it was an accident and that it just happened all on its own."
"Huckabee later added, "If anybody wants to believe that they are the descendants of a primate, they are certainly welcome to do it."" [http://edition.cnn.com/2007/POLITICS/06/05/debate.evolution/index.html]

Câu sau là ám chỉ đến thuyết tiến hoá, cũng như tiểu thuyết/phim từ thời 60s là Planet of the apes, khi mà tân thế giới được thiết lập bởi những con linh trưởng thông minh. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Planet_of_the_Apes]

Từ 'attach' ở đây cũng có nghĩa khác là chiếm đoạt thứ gì đó bằng quyền lực hợp pháp, khá là ẩn dụ cho hành vi của giai cấp nắm quyền, cũng như cách lũ linh trưởng trong Planet of the apes đặt ra cơ cấu thế giới mới. Chung quy là sỉ vả người cầm quyền.

𝙀𝙮𝙚 𝙛𝙤𝙧 𝙖𝙣 𝙚𝙮𝙚, 𝙗𝙮 𝙩𝙝𝙚 𝙗𝙤𝙜 𝙡𝙞𝙛𝙚 𝙨𝙬𝙖𝙢𝙥𝙨 𝙖𝙣𝙙 𝙫𝙞𝙣𝙚𝙨
𝙏𝙝𝙚𝙮 𝙜𝙚𝙩 𝙖 𝙧𝙞𝙨𝙚 𝙤𝙪𝙩 𝙤𝙛 𝙛𝙧𝙤𝙜𝙨 𝙖𝙣𝙙 𝙛𝙡𝙞𝙚𝙨

'Eye for an eye' là một phần của bộ luật viết bởi Hammurabi, còn gọi là lex talionis hay the law of retaliation, tiếng Việt nôm 'na là nợ máu phải trả bằng máu'. 'Frogs and flies' là game của hãng Mattel trên Attari 2600. Câu này ám chỉ sự kiện hạ sát 24 công dân Iraq để trả thù đồng đội của binh lính Mỹ tại Haditha. Bản tuyên án của vụ việc được khởi điểm vào 8/5/2007.
[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Haditha_massacre]
[https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=10069336]

Ngoài lề tí. Vào năm 1981, Chuck Norris từng tham gia đóng phim An eye for an eye. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/An_Eye_for_an_Eye_(1981_film)]

Chuck Norris sau đó tuyên bố ủng hộ Mike Huckabee vào tháng 10, 2007. Nguyên văn:
"It's time to quit choosing our leaders based solely upon charisma or one strong suite, and move back to being a culture which esteems and elects its leaders because of character and qualifications. It's substance, not pizzazz, we should want in a leader. Mike Huckabee is the real deal." [https://web.archive.org/web/20071025052357/http://www.nypress.com/blogx/display_blog.cfm?bid=82941436]

Trùng hợp thôi nhưng cũng hay ho phết.

𝙎𝙤 𝙬𝙝𝙚𝙣 𝙖 𝙙𝙤𝙜𝙛𝙞𝙜𝙝𝙩'𝙨 𝙝𝙤𝙜-𝙩𝙞𝙚𝙙 𝙥𝙧𝙞𝙯𝙚 𝙨𝙤𝙧𝙩 𝙤𝙛 𝙘𝙤𝙨𝙩𝙨 𝙖 𝙡𝙞𝙛𝙚
𝙏𝙝𝙚 𝙢𝙤𝙪𝙩𝙝𝙨 𝙬𝙖𝙩𝙚𝙧 𝙤𝙣 𝙖 𝙛𝙤𝙧𝙠 𝙖𝙣𝙙 𝙠𝙣𝙞𝙛𝙚

Lưu ý là dogfight ở đây ngầm ám chỉ việc tham chiến trên không. Hog-tied prize có thể là thành quả sau tham chiến hoặc số lần bắn hạ thành công máy bay. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Dogfight]

Với tình trạng Mỹ can thiệp vào tình hình chiến tranh Iraq, rất nhiều máy bay quân sự đã bị bắn hạ, đồng thời kéo theo rất nhiều thương vong. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_aircraft_shootdowns]

Tính riêng tai nạn máy bay dân dụng thì 2007 đã có hai vụ: [https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_airliner_shootdown_incidents]

Vụ Balad vào tháng 1, 2007 đặc biệt liên quan đến phiến quân Hồi giáo dòng Sunni. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/2007_Balad_aircraft_crash]

Câu sau ý chỉ miệng lưỡi cơ hội để tạo nên làn sóng tranh cãi từ các vụ máy bay rơi. Mỗi lần có tai nạn trên không là từ phía Sunni Islamist như phiến quân Hồi giáo hoặc Al-Qaeda lại đứng ra chịu trách nhiệm, và điều này gieo nên nỗi quan ngại quốc tế về họ trên chiến trường Iraq.

𝘼𝙣𝙙 𝙩𝙝𝙚 𝙖𝙡𝙡𝙪𝙧𝙚 𝙞𝙨𝙣'𝙩 𝙧𝙞𝙜𝙝𝙩
𝙉𝙤 𝙨𝙘𝙤𝙧𝙚 𝙤𝙣 𝙖 𝙬𝙖𝙧-𝙩𝙤𝙧𝙣 𝙗𝙚𝙖𝙘𝙝
𝙒𝙝𝙚𝙧𝙚 𝙩𝙝𝙚 𝙘𝙖𝙨𝙝 𝙘𝙤𝙬'𝙨 𝙖𝙘𝙩𝙪𝙖𝙡𝙡𝙮 𝙗𝙚𝙚𝙛

Vế này ám chỉ tính chất của chiến tranh hiện đại không phải là về thắng thua hay số thương vong của mỗi bên mà sẽ diễn biến và đánh giá theo kết quả thu được. Điều trọng điểm là việc tham chiến ảnh hưởng đến lợi ích chính trị-kinh tế và người chịu thiệt ở đây là các binh sĩ chưa rõ mục tiêu tối thượng của họ trên chiến trường là gì. Một điều khá chắc chắn là chiến tranh có thể đi kèm theo rất nhiều lợi nhuận thu được từ dầu mỏ, lính đánh thuê hay buôn bán vũ khí.
[https://www.theguardian.com/uk/2007/aug/01/military.usa]

𝘽𝙡𝙤𝙤𝙙 𝙩𝙪𝙧𝙣𝙨 𝙬𝙞𝙣𝙚 𝙬𝙝𝙚𝙣 𝙞𝙩 𝙡𝙚𝙖𝙠 𝙛𝙤𝙧 𝙥𝙤𝙡𝙞𝙘𝙚
𝙇𝙞𝙠𝙚, "𝙏𝙝𝙖𝙩'𝙨 𝙣𝙤𝙩 𝙖 𝙧𝙞𝙤𝙩; 𝙞𝙩'𝙨 𝙖 𝙛𝙚𝙖𝙨𝙩, 𝙡𝙚𝙩'𝙨 𝙚𝙖𝙩!"

Câu này liên hệ đến kinh thánh đạo Thiên chúa, là bánh mì và rượu là cơ thể và máu của Jesus. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Eucharist#Gospels]

Nó ám chỉ việc lạm dụng bạo lực từ phía cảnh sát trở thành một dạng thánh chiến thiêng liêng vì lẽ phải, bởi cái mác đàn áp bạo động và bảo vệ công lý trong vai trò cảnh sát. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Police_brutality_in_the_United_States]

Tổng số vụ việc được giải quyết là rất thấp. Đây là một khảo sát nguyên cứu vào năm 2007 tiêu biểu về tình trạng giải quyết bạo lực từ phía cảnh sát: [https://web.archive.org/web/20080603175534/http://news.medill.northwestern.edu/chicago/news.aspx?id=6125]

𝘼𝙣𝙙 𝙩𝙝𝙚 𝙖𝙡𝙡𝙪𝙧𝙚 𝙞𝙨𝙣'𝙩 𝙧𝙞𝙜𝙝𝙩
𝘼𝙣𝙙 𝙄 𝙬𝙞𝙡𝙡 𝙧𝙚𝙢𝙚𝙢𝙗𝙚𝙧 𝙮𝙤𝙪𝙧 𝙣𝙖𝙢𝙚 𝙖𝙣𝙙 𝙛𝙖𝙘𝙚
𝙊𝙣 𝙩𝙝𝙚 𝙙𝙖𝙮 𝙮𝙤𝙪 𝙖𝙧𝙚 𝙟𝙪𝙙𝙜𝙚𝙙 𝙗𝙮 𝙩𝙝𝙚 𝙛𝙪𝙣𝙝𝙤𝙪𝙨𝙚 𝙘𝙖𝙨𝙩

The Funhouse là một bộ phim kinh dị phát hành năm 1981. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/The_Funhouse]

Dàn diễn viên chính của bộ phim gồm Cooper Huckabee và Elizabeth Berridge. Ngoài cái tên Huckabee quen thuộc ra thì chú ý cái tên Elizabeth, vì tên con gái Huckabee là Sarah Elizabeth Huckabee Sanders, và cổ có liên quan trong việc chỉ đạo tiến trình tranh cử của bố mình năm 2007-2008. [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Sarah_Huckabee_Sanders]

Kể chuyện tương lai xíu. Elizabeth Berridge thủ vai Amy trong The Funhouse, là nhân vật sống sót ở cuối film. Ngoài đời, Amy Huckabee, vợ của Sandy Huckabee - em họ của Mike Huckabee - bị giết bởi chồng cũ vào năm 2012. [https://abcnews.go.com/US/mike-huckabees-cousin-murdered/story?id=15420452]

Một sự trùng hợp khác thôi nhưng mình vẫn thấy ảo diệu kiểu gì…

𝘼𝙣𝙙 𝙄 𝙬𝙞𝙡𝙡 𝙧𝙚𝙟𝙤𝙞𝙘𝙚 𝙞𝙣 𝙮𝙤𝙪𝙧 𝙛𝙖𝙡𝙡 𝙛𝙧𝙤𝙢 𝙜𝙧𝙖𝙘𝙚
𝙒𝙞𝙩𝙝 𝙖 𝙘𝙖𝙣𝙚 𝙩𝙤 𝙩𝙝𝙚 𝙨𝙠𝙮, 𝙡𝙞𝙠𝙚, "𝙉𝙤𝙣𝙚 𝙨𝙝𝙖𝙡𝙡 𝙥𝙖𝙨𝙨."
𝙉𝙤𝙣𝙚 𝙨𝙝𝙖𝙡𝙡 𝙥𝙖𝙨𝙨, 𝙣𝙤𝙣𝙚 𝙨𝙝𝙖𝙡𝙡 𝙥𝙖𝙨𝙨.

'None shall pass', 'fall from grace', và 'cane to the sky' là ref đến cảnh Gandalf đối mặt Balrog cùng quyền trượng trong tay và ngã xuống cầu trong The Lord of the Rings và ổng nói "You shall not pass." trong bản phim. Bản truyện không có đâu. [https://m.youtube.com/watch?v=mJZZNHekEQw]

None shall pass cũng là một câu ref kinh điển đến Black Knight trong Monty Python and the Holy Grail. [http://www.montypython.net/scripts/HG-blkscene.php]

Điểm chung của Gandalf và Black Knight trong ref này là gì? Họ đều đang trấn giữ tại cây cầu.

Chapter 10: Na Tra - Ma đầu à nhầm Ma đồng giáng thế

Vì nhiều người đã đi coi rồi nên cũng đú xem thử. Lúc coi trailer tưởng phim sẽ có chiều sâu hơn, xem xong thấy không phải đúng là ngẫu hứng nhưng tổng thể phim cũng không mộng. Nó khác xa với bản hoạt hình Na Tra tôi từng ghiền, phải nói phiên bản này cũng khá thú vị. Ý kiến của tôi thì cũng giống như hàng loạt người khác đã coi thôi.

Kỹ thuật phim cũng có đặc sắc, không phải chi tiết và sâu sắc như Pixar nhưng vẫn đủ để làm nổi bật cái mảng hành động và khung cảnh lên. Phần hành động hơi lãng xẹt và không ra đời công cụ đặc trưng của mấy chiếc xe. Cái cảnh nền máy tính hơi bị hạn chế, cứ như một mô hình đồ chơi được nén lại chứ không phải một vùng đất rộng lớn như cái cảnh quan điển hình của Đại Lục. Diễn viên lồng tiếng tương đối có thần thái, giọng nghe rất nhẹ tai và hợp tính cách nhân vật.

Vì là phim về Na Tra nên hiển nhiên là ấn tượng nhất. Thằng cu ngáo đá vl, but so với nhân vật khác thì hành vi có phần nhất quán và cá tính hơn. Cái hơi phí của phim là tập trung vào phân cảnh của Na Trà nhiều quá mà quên đi khai thác nhân vật xung quanh ẻm. Ngao Bính là một ví dụ điển hình về một nhân vật có tiềm năng nhưng được dìm dù vai trò của nó là phải cân bằng đặc tính của Na Tra, bù lại tạo hình nó đẹp ăn nhân vật chính. Kiến tạo Na Tra khá tốt nhưng Ngao Bính thì như ai cũng thấy: cắt có chiều sâu. Xém, đấy là có thể có cách khác bằng cách cắt hài hài và thay vào một vài khoảng yên tĩnh trình bày cái tâm trạng cô độc không thân mật Na Tra của thằng nhỏ. Một điểm khác biệt của nó là không cần thiết phải nói hay có thể hiện quá nhiều để thể hiện thái độ hay nội tâm, coi như diễn viên lồng tiếng cho người lười biếng. Nhẹ nhàng giọng có hay đến đâu mà nói lanh lảnh hoài nghe cũng mệt lắm lắm, cứ im làm bình bông di động vậy nha người đẹp.

Cái đẹp chi tiết nhất của phim phải là tình cảm gia đình đúng tinh thần 'lóc xương trả cha, lóc thịt trả mẹ' (thực ra là không vì Na Tra gốc có vẻ không biết Thưởng lỗi là gì), nhưng biến đổi tình tiết có phần giảm tốc độ hơn. Na Tra quậy cũng nhiều rồi thì khúc cuối cũng nên xui xẻo. Chỉ có mỗi mấy phân khúc về gia đình mới có phần cảm động đủ để người xem rưng rưng nước mắt chứ còn lại tình nghĩa sư đồ phối hữu đều được áp xuống khá nông. Cả Lý Tịnh và Ân phu nhân đều là hình mẫu tốt trong việc thương yêu và thông cảm cho con cái, có thể nói là có phần chiều thằng nhỏ quá, nhưng dù sao ẻm cũng là trẻ con và số mệnh khá tai nan nên có could hiểu được. Lý Tịnh này hiền hậu và ít béo khắc phục phát hiện hơn nhiều so với bản gốc, Ân phu nhân cũng không bị ôm bó trong hình tượng nữ nhân yếu mềm sau cửa mà có dũng khí hơn chứng minh. Cả hai đều phun ra chất độc của người trừ yêu thuốc ma. Nếu Na Tra mà giảm cà khôngn hơn và lo tu tâm dưỡng tính thì nhà này đã đạt được danh hiệu gia đình văn hóa cấp Tỉnh. Tui hơi tò mò về việc tạo dựng Kim Trà, Mộc Trà với Bửu Anh để tổng hợp thể cái gia đình tình thương thương này như thế nào.

Tính ra gia đình Ngao Bính cũng thuộc loại thương con nhưng thiết lập trách nhiệm lên vai nó nhiều quá. Như đã nói ở trên, thật hợp lý nên có vài phân khúc khai thác góc nhìn của Ngao Bính để tìm ra vấn đề cá nhân của thằng nhỏ. Vì trò chơi của nó được áp dụng đến tận cùng khúc cua cuối cùng khi Na Tra nắm áo nó để nhắc nhở tái khẳng định chân lý sống của bạn, nên đã xả hơi để hít thở đồng cảm với Bính về quyết định của nó rồi. Nhẹ nhàng tự nhiên nhảy vào làm cái địa phương Tide Pod với Na Tra ở khúc cuối mà không có lời giải thích nhiều nhã nhặn ngoài 'người bạn duy nhất' cũng biến nó trông có vẻ bồng bềnh bột lắm. Thế bạn mày quan trọng hơn hay gia đình mày quan trọng hơn? Đây là nguyên dòng tộc đã rút tiền mã hóa dát lên người bạn rồi đó, ly ra trả đi. Con với chả cái, gặp tao lại chả đánh cho. Ăn học cho lắm rồi lại tự nhiên chọn chết chung với trai, đấy là chưa kể Bạn gặp nó mới ba lần. Ba con mẹ nó lầnnn. Ấy mà bây giờ mới ba tuổi thôi ạ, trẻ em bây giờ manh động nhỉ. Thôi để gọi nó là Ngáo Bính cho hợp với thằng kia.

Một bộ đôi giải quyết hợp lý cũng nên được trình bày kỹ lưỡng hơn là Thái Ất và Công Công, à nhầm Công Báo. Nếu sư phụ đối đầu thì đồ đệm làm lành, nhưng xuyên suốt phim cả hai đều là lược đơn giản làm nhân vật nền với vai trò thúc đẩy đôi chút chứ không có ảnh hưởng quá sâu sắc đến nhân vật chính. Thầy nói kệ thầy và trò chơi vẫn cứ te te đi làm những gì nó muốn. Đã trăm năm tu luyện mà ganh ghét cơn giận của Công báo hỗn cái nhiệt huyết và trách nhiệm khiến Thái Ất được lựa chọn bị ngâm xuống hai trò nhạt toét thế quả thực có hơi bất công. Cái chất tôn giáo trọng đạo hầu như khá chìm trong phim, mà dù gì cái thể hiện phim này cũng khá tân thời cho hợp trẻ em thời nay.

Nói chung, phim này thiên về Na Tra quá nhiều, cứ như Na Tra và những người bạn. À mà trừ Ngao Bính với con bé không rõ tên thì nó có bạn khá, thôi thì cứ mô tả là 'Na Tra là tao, câu chuyện này là của tao' cho nó ngắn. Xem phim mà sắp không rồi nên nhớ nhung nhưng ít gì trừ việc Ngao Bính nhìn ngon vl.

Tổng kết: 5/10.

Chapter 11: Nobita và binh đoàn người sắt

Có người gợi chủ đề để nói về tập truyện dài Doraemon đỉnh nhất. Thú thật thì dù tập nào cũng hay như nhau cả nhưng Nobita và Binh đoàn người sắt hợp sở thích nhất đối với tớ. Truyện này đã quá quen thuộc với các độc giả Doraemon rồi, nhưng hôm nay tớ vẫn lải nhải thêm cho vui. Ai cũng biết rồi nên bỏ qua màn giới thiệu. Hồi tiểu học đọc tập này chỉ cảm thấy cốt truyện rất trất'ss, bây giờ lại thấy truyện được tích hợp bởi nhiều tư tưởng thú vị được tối giản hóa và trở thành một bộ truyện cực kì gần gũi với trẻ em.

Truyện mở đầu với sự ganh ghét của Nobita với Suneo vì cậu ta không sở hữu được một con robot như của bạn mình (dù Nobita có Doraemon là sure kèo VIP rồi đòi hỏi chi nữa không biết). Có thể thấy sở thích của trẻ em Nhật đối với đồ chơi công nghệ qua chút tị nạnh thơ ngây này.

Bản thân một trong những nhân vật thành công nhất của 3F - Doraemon - cũng là robot, không mấy bất ngờ khi công nghệ hiện đại nói chung và robot nói riêng trở thành một phần tâm điểm trong văn hóa Nhật đương đại. Khái niệm robot được bắt nguồn từ năm 1921, bởi tác giả người Czech tên Karel Capek trong một vở kịch có tên Rossum's Universal Robot. Không như những trí tuệ nhân tạo gây dựng từ thành tựu cơ khí, robot của R.U.R. được miêu tả là làm từ hóa chất, có máu thịt, có trí thông minh vượt loài người, và không có linh hồn. Robot của Capek vốn là phát minh để giải quyết nguồn lao động, có thể nói là món vật chất không có nhân tính. Đương nhiên trong thế giới của 3F, với sự nhân hóa tính cách vật chất gần như toàn diện, những nhân vật 'không phải người' của ông được trình diện cho bạn đọc như những bạn bè đáng trân trọng. Các bộ truyện tạo tiếng vang Doraemon hay Astroboy - tuyệt phẩm nổi tiếng nhất của Osamu Tezuka - vẽ nên một hình ảnh tốt đẹp về sự hiện diện của robot giữa xã hội, và tạo cảm hứng cho những bạn đọc thực hiện hóa những bước tiến công nghệ sau đó, tiêu biểu là sự ra đời của ASIMO (thuộc hãng Honda) hoặc các ý tưởng của Norio Kodaira (nhà thiết kế robot công nghiệp của Mitsubishi).

Quay lại với câu chuyện. Mọi chuyện khởi điểm khi những mảnh cơ thể của một con robot khổng lồ được gửi đến Nobita qua một lần tình cờ nhặt được quả bóng kì lạ ở tận Bắc Cực, rồi sau đó dẫn đến sự xuất hiện của Riruru - một cô nàng robot với đặc tính giống con người. Có thể nói nếu Nobita là Pygmalion, thì Aphrodite đã không ban tặng Zanda Klos (con robot khổng lồ) cho Nobita, thay vào đó thứ được ban tặng là tình bạn của cả nhóm đối với Riruru, thứ được xây dựng bởi một chuyến phiêu lưu kịch tính.

Riruru là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến cốt truyện. Ngoài việc là trinh sát dọ thám dẫn lối cho binh đoàn xâm chiếm trái đất, cô cũng là nhân vật làm thay đổi cục diện diễn biến. Những tương tác và cảm nhận của cả nhóm đối với Riruru luôn chênh vênh như chính vị thế của cô nàng trong lằn ranh xám chính - tà khó lường; dù cũng là robot nhưng cô rất khác so với những robot khác trong truyện của 3F, nếu xét ra có thể gọi là đột phá về mặt xây dựng tính chất. 3F rất tài tình trong việc xóa bỏ uncanny valley trong các tác phẩm lẫn vận dụng thung lũng cấm đó đúng cách để tạo điểm nhấn cho nhân vật. Từ sự xuất hiện bí ẩn, đôi mắt vô cảm đến những cử chỉ rập khuôn ban đầu đến các biến chuyển nhân cách về sau của Riruru cho thấy sự tiến hóa về tính mô phỏng con người của AI, mà theo cô băn khoăn liệu có phải là lỗi trong mạng neuron nhân tạo của cô. Chính niềm băn khoăn về giá trị cuộc sống khiến cô nàng robot đạt đến đỉnh cao của công nghệ trí tuệ nhân tạo bởi cảm nhận đạo đức cùng mọi rung động nhân sinh không thuộc phạm trù của logic máy móc thuần túy mà thuộc về những lẽ thường rất người.

Lưu ý là hầu hết các robot trong tập Binh đoàn người sắt đều mang nét người với lối biểu thị nhân cách và cảm xúc rất thật. Nếu xét theo những câu hỏi triết học căn bản về trí tuệ nhân tạo thì ta đúc kết được vài điểm sau:

• Robot có khả năng tư duy thông tuệ để giải quyết vấn đề không? Có. Hiển nhiên cống hiến của Riruru chính là mấu chốt để giải quyết vấn đề.

• Quá trình suy nghĩ của con người và máy móc có tương đồng hay không? Có, ít ra là cảm quan của robot trong hành tinh của Binh đoàn dần dần trở nên tương đồng sau bề dày sự kiện. Những điểm giống nhau trong lịch sử của cả hai đã biểu hiện điều đó.

• Robot có tâm trí, trạng thái tâm lý, hay nhận thức giống con người không? Có, vì vậy mà từ Riruru mới phát sinh chính kiến đứng về phía nhóm bảo vệ an nguy loài người.

Nhưng bao nhiêu cho đủ?

Không có gì hay ho để phủ nhận cách tác giả khắc hoạ nhân tính của AI trong một câu chuyện cảm động như vậy nhưng hẳn một số người khi đọc sẽ thấy có chút khúc mắc về sự biến chuyển bản chất với nhịp độ khá nhanh của Riruru, ít ra là mình thấy thế. Như đã đề cập ở trên, có phải việc cô nàng có những thay đổi trong cách tiếp nhận nhân tính là một quá trình cấp tiến tư duy ở mức độ thần tốc? Riruru rõ ràng là còn thực hơn cả một strong AI như cái cách mà Searle miêu tả, đầy khó lường và xa vời so với cách xử lý input và output cố hữu để phát triển nhận thức nhiều hơn thế và trở nên đột phá với 'tâm trí' gần đến ngưỡng con người đến độ làm xoay đảo lược sử tồn tại của 'giống loài' người sắt. Nhưng có thật là cô hoàn toàn có nhận thức hoàn hảo về việc mình đang làm gì khi mà hành động bình thản đến vậy? Là Riruru tự nguyện hay cùng đường, hay bộ vi xử lý siêu việt của cô đưa ra đề án thay thế tốt nhất để giải quyết tình trạng oái ăm này, giả sử như hệ quả từ hành động đó phù hợp với tiêu chí vị lợi mà cô được lập trình để tin tưởng (hoặc không tin tưởng nhưng tự phát triển để tin tưởng, ai biết)? Shizuka đã bật khóc khi Riruru ra đi, còn Riruru có cảm thấy nỗi buồn và sự tiếc nuối quãng thời gian mình từng tồn tại hay không?

Cái cách mà Binh đoàn hiện diện trong bộ truyện khá lý thú. Khởi nguồn của Amu và Imu là phiên bản tái hiện nguồn gốc sự tồn tại thú vị và khá châm biếm của bọn họ khi mà thủy tổ giống loài không phát triển từ hàng chục triệu năm tiến hóa mà lại từ một Đấng sáng tạo thuộc chính giống loài mà họ muốn biến thành nô lệ cho những mưu cầu lợi ích của chính họ. Vị Chúa đó thuộc cõi phàm trần nhưng vẫn là Chúa, thế theo bạn con người trong vũ trụ của 3F đã thực sự đạt đến ngưỡng của Chúa chưa? Ông cũng chỉ người làm việc với tâm huyết và đam mê cả đời, lại bận rộn và không hoàn toàn toàn năng để tự mình dự đoán diễn biến của thứ trần thế mà ông xây dựng, và phải tự mình gánh vác trách nhiệm giải quyết sự phản kỳ vọng của ông từ chính 'giống loài' mà ông tạo ra. Riruru, theo lý này, mới chân chính đi theo nguyện vọng mà Chúa của cô gửi gắm, đó là sửa đổi và tái thiết nên một lịch sử của Người sắt với cốt lõi ôn hòa. Điều này khiến cô đại diện cho Chúa xuống trần thế cứu rỗi lầm lạc(?) của giống loài và trở thành vị tổng lãnh thiên thần đích thực. (Họ là người máy hành động theo code có sẵn nên quá trình đó chắc sẽ dễ hơn quá trình phiên bản con người nhỉ?)

Giờ nói về Mechatopia - một xã hội mô phỏng thế giới loài người với cốt lõi phát triển là tính cạnh tranh, và gốc rễ tư tưởng đó vốn thuần túy hơn loài người (vốn có tâm lý quá đa dạng) do tổng thể bọn họ là robot với những khuôn mẫu cố định. Tại sao Mechatopia muốn xâm chiếm thế giới loài người và khiến chúng ta thành nô lệ? Bọn họ hẳn đang tìm nguồn nhân lực để tiến lên mô hình xã hội chủ nghĩa khi mà các vấn đề nguồn lực lao động được giải quyết, giống như cách con người mong chờ viễn cảnh bản thân có nhiều thời gian ngoài giờ làm hơn bởi máy móc sẽ thay thế bọn họ công việc sản xuất vậy. Nhưng tại sao lại là loài người? Có khả năng là, cũng như cái cách con người xem AI như công cụ hữu hiệu để tối đa hóa tiến trình sản xuất và bù đắp những thiếu thốn về khả năng xử lý thông tin, AI với lối vận hành khuôn mẫu cũng có những thiếu sót về tính biến dị hay đột phá trong tư duy/ý nghĩ cũng như sự đa dạng về mặt sinh học để tiến bước lên trong một lĩnh vực khác. Thực ra thì tớ cũng chả dám đoán mò đám AI ấy thiếu cái gì mà cần đến loài người, bởi lẽ đặc tính tâm lý của loài người là nhiều biến động - thiếu ổn định xuyên suốt và có thể bất tuân theo bất cứ phạm trù logic nào cũng như những giới hạn sinh học, cũng vì thế khiến chúng ta có những điểm yếu thế (lẫn những ưu thế về tư duy trừu tượng phản quy luật cùng bản tính duy tâm) trong quá trình làm việc hơn chúng. Hoặc câu trả lời đơn giản hơn: tạm không bàn tới cách chúng sẽ phân bố công việc cho con người, chúng thấy được giới hạn về tính duy lý của ta hầu như thấp hơn so với chúng và liệt chúng ta vào dạng hạ đẳng - hợp để làm nô lệ chăng?

Bóc vỏ bọc xã hội chủ nghĩa ra, Binh đoàn người sắt có chút hơi hướm chủ nghĩa phát xít ở nhiều điểm, nhất là sự khắc nghiệt và tính đàn áp răn đe cao. Điển hình như cảnh Riruru bị tuyên tử hình để làm gương cho việc có những ý nghĩ phản động hay bài diễn thuyết hùng hồn của cô nàng trước toàn thể binh lính trước đó, qua đó có thể thấy tinh thần chấn hưng dân tộc lẫn sự độc tôn chủng loài đều phản ánh tính cực đoan và tuân thủ luật lệ quy củ của Binh đoàn. Diễn biến mô phỏng sự tàn bạo khi càn quét hàng loạt các đô thị quy mô lớn cũng phần nào cho thấy đoàn quân này thật sự mạnh mẽ và quyết liệt cùng lối dụng quân triệt để, độc tài không chút nhân nhượng. Một đặc tính khá giống của Binh đoàn với chủ nghĩa phát xít là tính bài xích chủ nghĩa hiện đại trong khi cốt lõi của cả hai đều được hình thành từ quá trình công nghiệp hóa-hiện đại hóa xã hội, và qua đó bài xích hoặc nghi ngại luôn cả lối tư duy khai phóng - tự do phi truyền thống của nhiều bộ phận tầng lớp trí thức. Hãy nhìn Riruru và thẩm quyền cô ta có trước khi bị tước đoạt vì có ý nghĩ lệch lạc khỏi chuẩn mực tư duy của họ, rồi lật một phát bị kết án tử. Họ muốn xóa đi sự tồn tại của cô cũng như khước từ các luồng ý kiến không chính thống để có thể ngang nhiên toàn trị mọi mô hình quân phiệt lẫn xã hội. Còn một điểm nữa là tính phản động của chủ nghĩa phát xít giống như những gì người sáng lập nó là Benito Mussolini đã nói: "Fascism, which was not afraid to call itself reactionary...does not hesitate to call itself illiberal and anti-liberal." Và như chúng ta đã thấy khi tự hỏi Binh đoàn đang phản động lại cái gì, thì câu trả lời ắt hẳn là họ đang (vô thức/bán vô thức) đi ngược lại với di nguyện Chúa của họ đã đề ra, đúng hơn là chính ông cũng không ngờ viễn cảnh tương lai của họ lại như thế.

Nói đến Binh đoàn mà không có Zanda Klos thì quả thật thiếu sót. Zanda Klos, hay như tên gốc của nó - Judo, là khởi nguồn của sự chạm giữa nhóm Nobita với Binh đoàn. ZK và Judo có thể nói là hai phiên bản trái ngược của cùng một bản thể: một với thân thể vĩ đại và tân tiến nhưng chỉ là lớp vỏ rỗng thiếu nhận thức hành vi không hơn không kém, trong khi đó Judo lại là quả banh ồn ào với cơ thể lưu trú nhận thức khá phế phẩm và bất tiện cũng như thiếu cứng cáp và dễ bị tác động từ bên ngoài làm hư hại (tính ra thì cục xui xẻo này không những bị ăn chổi của cô Nobi mà còn bị chỉnh sửa bởi Doraemon). Trong bản manga thì những đặc tính của Judo hầu như gắn liền với các tính chất tiêu biểu đại diện cho thiết nhân đoàn hơn, với sự ngạo mạn và mỉa mai mà nó biểu thị kể cả khi rơi vào tay quân địch lẫn thời lượng xuất hiện được trình bày chỉ vừa đủ, với sự khô cứng sau màn cải tạo đầy ấn tượng và trở nên rất 'người sắt' theo đúng khuôn mẫu chứ không bị moe hóa như trong phiên bản anime remake.

Một điểm đáng đề cập về Judo là nó bị chỉnh sửa để hoạt động theo dụng ý của phe bảo vệ loài người, nghĩa là người sắt có thể dễ bị thay đổi để đi lệch mục tiêu lập trình từ trước, điều này cũng là thứ sẽ đảm bảo tính ôn hòa lâu dài của các thế hệ người sắt mai này sau khi Tiến sĩ - Chúa - thay thế bản năng cạnh tranh bằng tế bào nhân ái, bởi lẽ dù tự học đến đâu thì sẽ luôn tồn tại tính cố định cao của hệ thống từ cốt lõi máy móc.

Có một đoạn Riruru trình bày sự tự vấn bản thân cô có hỏng hóc hay bị lỗi gì không, khiến tớ cũng tò mò khái niệm 'hỏng' về mặt tư duy của Người sắt. Ở truyện này tạm giả sử rằng Người sắt có tư duy bởi intentionality của họ được thể hiện rất rõ rệt. Hỏng hóc thì đúng là có đợt Riruru bị vướng vào một vụ nổ, nhưng khi tò mò liệu 'chấn thương' sau vụ nổ có phần nào ảnh hưởng đến hệ điều hành của cô hay do đơn thuần từ tương tác với nhóm Nobita dẫn đến sự thay đổi trong quan niệm cổ thì ta chỉ có thể tò mò. Quay lại về khái niệm 'hỏng' của Người sắt, nếu theo Riruru nói thế và xét về tính đồng bộ của binh đoàn thì ta có thể tạm cho rằng sự chệch hướng khỏi khuôn mẫu tư duy (mà nguyên mẫu là bản năng cạnh tranh) được tính là 'hỏng', vậy thì điều này cũng ứng với tính chất AI ngoài đời thực là bám sát logic rập khuôn. Cách xử lý thông tin cứng nhắc của AI quá phụ thuộc vào input và chúng có sự thiếu thốn trong khả năng vận hành phi tổ chức, về khoảng này thì con người dễ dãi và giàu cảm thông đối với sự khác biệt hơn nhiều.

Nãy giờ nói nhảm hơi bị nhiều rồi, lại tập trung vào Người sắt là chủ yếu. Dẫu vẫn còn nhiều khía cạnh khác trong truyện nhưng thôi, tạm gác chủ đề Binh đoàn lại vào một lúc khác.

Chapter 12: Nobita và vương quốc robot

Tớ rất thích những chủ đề mà 3F vẽ ra cho chúng ta giải trí lẫn suy nghĩ. Lần trước bài Binh đoàn người sắt nghiêng về tổng quát hóa tính quy luật khuôn mẫu của A.I. nhiều quá, vậy thì lần này chúng ta sẽ dõi theo góc nhìn khác với câu chuyện mới, và đề tài cũ: Robot. Tuy thế lần này chúng ta sẽ xem những cỗ máy đó như những cá thể có nhân tính.

Chắc các bạn khi đọc qua tập truyện cũng đã nhận ra được được sự đối lập giữa Vương quốc robot và Binh đoàn người sắt. Môt tập kể về quá trình đàn áp của con người đối với robot tại một xã hội mang hơi hướm trung cổ và tập kia miêu tả diễn biến cuộc xâm lược bởi robot đối với con người tại một xã hội mang nét hiện đại. Một bên mô phỏng sự chênh vênh sắp ngã của xã hội của con người và robot vốn sống chung êm đềm hòa thuận để rồi thay đổi theo dòng lịch sử, bên còn lại biểu thị quá trình tái cơ cấu gần như toàn bộ tiến trình lịch sử để cứu vớt những tham vọng ngông cuồng dẫn đến xung đột mưu cầu lợi ích. Một nơi mà con người với robot từ lâu đã quây quần như một đại gia đình nơi họ cảm thông được bản chất của đối phương, một nơi mà cả hai xa cách quá lâu để có thể cảm nhận lẫn nhau hay thiết lập nền hòa hảo giữa họ. Tuy có một điều không đổi là sau tất cả, ta lại về… à lộn, là mọi việc trở nên ổn thỏa trở lại ở phút cuối và nhóm Doraemon được dịp gặp gỡ những người bạn mới.

Ở tập này, mọi chuyện (lại) bắt đầu bằng việc Nobita ghen tị với đồ chơi mới của Suneo, và lần nữa, cậu chàng vòi vĩnh Doraemon và nhận được 'món quà' bất ngờ đi kèm sau nỗ lực mè nheo thất bại, lần này không phải robot khổng lồ mà là một cậu bé người máy. Trước tiên phải nói rằng Nobita nên nhận ra là bản thân may mắn vãi khi có Doraemon đi, mà chính Doraemon cũng đã nói "Chẳng phải cậu có một robot hình mèo là tớ rồi sao?" Nobita đáp lại rằng "(Nhưng) Doraemon không nghe lời tớ nhỉ?" và đòi hỏi một con robot 'nghe lời'. Đây là dấu hiệu mà 3F giăng sẵn cho chúng ta để gợi ý về một cuộc đàn áp cải tổ robot ở vương quốc nọ để khiến tất cả họ 'nghe lời' và chỉ 'nghe lời' về sau.

Cách mở đầu chuyến đi cũng đầy tính nhân văn khởi nguồn từ hành động giúp đỡ bởi cậu bé robot Poko và nguyện vọng đáp trả ơn nghĩa từ phía Nobita. Cảnh Suneo thả Asobo (con chó robot của cậu) về nhà để nó được an toàn và đoạn Shizuka vỗ về Poko đang được cõng bởi Jaian cho thấy nhóm họ dành rất nhiều tình thương cho các cá thể robot. Đây là mở đầu hoàn hảo cho bộ truyện kể về cái cách tình thương cảm hoá được lòng oán hờn và vượt qua sự độc đoán để xây dựng các giá trị hòa hợp bền vững hơn, với diễn biến cliché nhưng đem lại cảm giác thân thuộc một cách thú vị.

Vì một cuộc va chạm mà họ gặp phải cả đám rơi xuống và chạm mặt giáo sư Capek. Hẳn các bạn cũng đã biết về cái tên Karel Capek, tác giả Rossum's Universal Robots, người dựng nên khái niệm của từ 'robot'. Trong truyện lần này, cái tên đã được đặt để tạo hiệu ứng cho một sự ngược đời lý thú, đó là trong khi Capek gốc miêu tả robot như những vật thể không có linh hồn được tạo ra để giải quyết nhu cầu nguồn lực lao động thì Capek của 3F xem robot những cá thể thực thụ với nhân tính và đối xử rất tốt với họ. Tiến sĩ Capek còn có một người em đóng vai trò quan trọng trong truyện mà chúng ta sẽ bàn tán sau.

Chúng ta sau này biết được mẹ của Poko tên Maria, vốn lấy hình mẫu từ Đức mẹ. Với bốn tín điều về bà: mẹ Thiên chúa, đồng trinh trọn đời, vô nhiễm nguyên tội, hồn xác lên trời - không quá lạ lẫm khi hình ảnh thánh thiện cùng cử chỉ cầu nguyện gắn liền với nhân vật từ mẫu này. Hiển nhiên là Maria của 3F chuẩn đồng trinh bởi nàng ta là robot, cũng như vô nhiễm với thói xấu của nhân gian cũng vì nàng ta là robot - một robot rất có hồn được lập trình rập khuôn để duy trì sự nhân hậu và bao dung đến muôn đời.

Nữ vương trẻ tuổi của vương quốc này cũng được xây dựng tính cách rất quyết liệt, mạnh mẽ tuy có phần hơi cực đoan. Đó là Jeanne, với hình mẫu dựa trên Jeanne d'Arc, nữ anh hùng nước Pháp. Tóc ngắn và thiết giáp, cô nàng tomboy thường crossdress trong quần áo có phần nam tính, cũng là một đặc trưng của Jeanne d'Arc. Một sự ngược đời khác là Jeanne gốc xuất thân từ nông dân và giải phóng Pháp khỏi ách thống trị của quân Anh thì Jeanne trong truyện này xuất thân hoàng tộc và có thống trị theo cách độc tài chính xã hội mà cô trị vì. Thật may mắn khi mọi chuyện trở nên tốt đẹp trở lại và Jeanne đã không kết thúc bằng việc tử vì đạo.

Những cái tên khác của các nhân vật còn lại cũng khá thú vị, điển hình như Kong Fighter rõ là được lấy cảm hứng từ King Kong, và em trai của tiến sĩ Capek là Duester/Düster (tên gốc tiếng Nhật là デスター) được lấy tên từ nguồn gốc tiếng Đức với ý nghĩa là somber hay gloomy vốn rất hợp với con người ông ta. Chúng ta sẽ bàn về họ sau.

Vương quốc robot có khởi điểm ngược hẳn với Mechatopia. Mechatopia được xây dựng nên từ vị Chúa nhất định và kéo dài theo hành trình lịch sử ba vạn năm cố định trên một quốc thổ thì Vương quốc robot vốn tiền thân từ một vùng đất khác di cư đến xứ sở này. Không như Mechatopia nơi mang đậm phong cách futuristic và có hơi hướm dystopia đội lốt utopia, Vương quốc mang tính chất hoài cổ với các chi tiết mang đậm nét thời kỳ trung cổ châu Âu (tuy không rõ giai đoạn cụ thể). Những bộ tunic (và tá lả các loại quần áo khác của nhiều thời đại) được mặc khắp nơi, kỵ sĩ giáp sắt đi trinh sát và các màn giác đấu nơi đấu trường đẫm màu bạo lực, trên hết là xã hội được đặt dưới nền quân chủ. Cả Vương quốc và một phần nhỏ của nó là Thung lũng cầu vồng đều là những nơi được người ta xây nên với quan niệm đa dạng vượt khỏi khuôn mẫu độc nhất, như một cách tìm đường lẩn thoát khỏi sự đô hộ về tinh thần từ bậc bề trên. Nếu xét về tính chất dân chúng nơi ấy có thể cảm thấy khá dễ hiểu khi việc cai trị của nữ vương Jeanne trở nên khá dễ dàng, bởi đặc tính của đa số cư dân ở đó vốn hiền hòa và chân chất, cũng có nghĩa là tương đối bị động dưới sự nhào nặn của bậc quân vương.

Khi nói đến kẻ nắm quyền tham vọng, ta có thể thấy tư tưởng đầu truyện của Jeanne bị ảnh hưởng sâu sắc bởi Duester, và tự hỏi thật sự ai mới là kẻ cầm quyền? Gã phụ tá cuồng vọng xảo quyệt lẫn bí ẩn với lối thực thi chính sách pháp luật và sử dụng quyền hành mang đậm chất Machiavellianism - kẻ sẵn sàng đi đến cùng với kế hoạch đoạt ngôi được tính toán tỉ mỉ và bất chấp luân lý cho chúng ta thấy được mặt tối phức tạp và đáng sợ trong cuộc chiến ngầm nhằm tranh chấp vương quyền, hay là Jeanne đáng thương? Jeanne là bù nhìn, là scapegoat của gã. Cô đặt niềm tin vào nhầm kẻ và sảy chân lấn vào hố sâu của phức cảm mất mát trong chính mình để rồi bị cuống vào những toan tính lâu dài của con ong nuôi tay áo mà cô vẫn ngỡ là phụ tá thân cận kia.

Khi nhìn vào tổng thể diễn biến và bóc tách những vỏ bọc thể chế thì ta có thể thấy sự ngụy trang mô hình cầm quyền được biểu thị khá rõ rệt trong truyện. Liệu Vương quốc có còn theo chế độ quân quyền dưới trướng của nữ vương Jeanne hay thực chất đã bị cưỡng đoạt từ lâu? Khi nhìn nhận lại Jeanne đã nhận ra lòng trung thành mà Duester dành cho cô chỉ là giả dối, một vở kịch khéo léo để che mắt ý đồ tạo phản. Vương quốc không thật sự còn là một đế chế dưới chủ nghĩa quân quyền mà đã trở thành một junta đúng nghĩa từ cái ngày mà cô nghe theo tên cố vấn cực đoan. Chúng ta có thể thấy tính áp dụng sâu nặng quân đội và khí tài quân sự một cách miễn cưỡng để kiểm soát nhân dân. Hãy xem, đó là mô hình toàn trị với cốt lõi độc tài quân phiệt ngụy trang dưới lốt chủ nghĩa quân quyền, núp bóng việc phụng mệnh chính khách tối cao của Vương quốc mà lạm dụng quyền hành. Lòng trung quân của Duester chỉ là một vỏ bọc hoàn hảo cho những mưu đồ cá nhân. Rồi mọi thứ đã diễn theo dòng chảy thời gian, tay cầm đầu quân đoàn ngang nhiên bước lên vị trí lãnh đạo đất nước sau một hồi ám muội. Không lấy lòng dân chúng rườm rà như trong kịch bản kinh điển dựa trên phương pháp tạo dựng lòng tin với đại chúng và ứng dụng tinh xảo cái mác 'khai phóng' để người dân có ảo tưởng được kích cầu cho sự tự do mà ra, Duester nghiễm nhiên ép buộc dân chúng phải theo quy chế của gã một cách nghênh ngang, nhưng đã quá tự mãn khi phụ thuộc vào sức mạnh quân sự đầy khiếm khuyết là đoàn kỵ sĩ robot, vì vốn dĩ ưu khuyết của chúng đều từ một đặc điểm là chúng được thiết lập với mục đích cố định là càn quét robot và chỉ robot mà ra. Điều này là điểm lợi cho phía dân chúng và Jeanne lập nên cuộc nổi dậy (đúng hơn là giành lại ngôi quyền) khỏi chính cái coup d'état mà Duester tưởng chừng là đã thành công của gã.

Tớ không biết rõ sau những âm mưu của Duester là những thái độ gì đối với robot mà gã muốn càn quét triệt để nhân tính của họ tới vậy, nhưng xin mạo muội đoán là để dần dà biến việc cai trị ở đó trở nên dễ dàng hơn bởi robot chiếm một phần lớn trong đời sống xã hội. Nếu đảm bảo robot chỉ tồn tại để nghe lời và bảo đảm quy trình làm việc theo đúng phân phối nguồn lực thì sẽ dễ kiểm soát tiến trình lao động của cả nước, giảm thiểu vụ các vụ việc đình trệ do các vụ đình công nảy sinh (việc đình công diễn ra do nhân tính thôi thúc họ phải đứng lên vì lợi ích cá nhân; nếu loại bỏ nhân tính, nhận thức quyền lợi bản thân hay cảm nhận cá nhân của họ thì sẽ tạo được một nguồn lực bị trị hoạt động năng suất).

Có lúc tớ thắc mắc là tại sao Jeanne lại nghe theo kế hoạch của Duester? Tại sao Duester lại gợi ý kế hoạch đó dưới lốt một hầu cận robot? Jeanne không thấy sự sai trái khi một 'robot' thuyết phục cô hãy xóa đi nhân tính của 'đồng loại' mình hay sao? Khi ngẫm lại thì những câu trả lời trở nên khá hiển nhiên. Vì Duester là robot nên khi đề xuất kế hoạch này lão có vẻ uy tín hơn khi ra vẻ hiểu rõ robot 'như gã' cần gì để hoạt động đúng công suất (mà ở đây là việc xóa nhân tính), cũng như những quan chức khác khi nhìn vào gã ban đầu khi chưa bị lộ là người sẽ dễ có quan niệm nhầm lẫn rẳng Duester là một robot tham mưu đã loại bỏ nhân tính và chỉ chuyên đưa ra cố vấn theo thuyết vị lợi triệt với mục tiêu hỗ trợ trị quốc, chứ khó mường tượng được tham vọng và mưu hiểm của gã. Jeanne lại còn trẻ tuổi và bị kích động tâm lý sau cái chết của cha mình là đức vua Atom mà lẫn lộn cảm xúc vào quá trình cai quản đất nước và trở nên độc đoán. Thứ làm cho robot ở đó giống người là nhân tính, vì vậy cô gán cho nhân tính của robot làm lý do cho sự qua đời của vua cha. Ban đầu việc cứu robot kia khiến Atom mất mạng, nhưng đó là do lựa chọn của chính ông; cho dù nếu đó là một con người đi nữa thì có khả năng ông vẫn sẽ vì lòng bác ái của mình mà lao vào tình thế hiểm nguy kia.

Không như màn tái cơ cấu lịch sử bá đạo của Mechatopia, sau chuỗi dài sự kiện Vương quốc đã bước tiếp cùng một vị nữ vương cũ với tư tưởng điều hành mới. Khi Jeanne đứng trước nhân dân và nói rằng một lịch sử mới đã bắt đầu, những gì đã trở thành quá khứ, một dấu mốc đen tối làm bài học kinh nghiệm để khi nhìn lại biết trân trọng những giá trị tốt đẹp đang hiện hữu hơn.

3F mượn hình tượng robot sống lẫn trong xã hội để kể chuyện đời chuyện người, kể về quá khứ, tình bạn, tình mẫu tử, sự nhân hậu,... đã hòa quyện thật đẹp trong từng diễn biến trôi qua như một bản giao hưởng tuyệt đẹp của xúc cảm, nhân tính, và lòng yêu thương. Thậm chí hành vi ngông cuồng của nhân vật phản diện cũng khắc hoạ thật rõ cách con người có thể đi xa tới đâu vì tham vọng. Tổng thể truyện có nền tảng xây dựng nhân vật rất tốt. Cặp nhân vật tớ có ấn tượng nhất là hai anh em song sinh Capek-Duester. Hai người như hai mảng âm dương đối lập hẳn nhau từ lý tưởng đến cách trình diện. Mái tóc vuốt cao cùng dáng điệu chính trực khác hẳn với mái tóc xõa lù xù trước mắt, hai người đã chọn đi theo những hướng khác nhau mà khởi điểm thì như một. Có thể thấy cái cách thời gian làm thay đổi bản chất gốc như thế nào. Cảnh Duester lộ mặt thật là em trai của Capek cũng phần nào gợi nhớ đến đoạn Darth Vader tiết lộ gã là cha Luke Skywalker trong phim Star War năm 1980, khi số phận trớ trêu đẩy hai người có cùng huyết thống quay sang đối đầu nhau. Tớ vẫn nghĩ Duester thực hiện kế hoạch này vì ác cảm gì đó với nhân tính của robot chứ không hoàn toàn là ý định thống trị đơn thuần, bởi nếu thế thì từ đầu gã đã nên chỉnh sửa robot lính canh cho chúng tấn công người dân cũng như điều hành robot đã bị tước nhân tính để họ vận động vì lợi ích của gã, nhưng trừ nhóm Nobita ra thì hầu như chẳng robot vô nhân tính nào gây hại đến dân chúng cả mà chỉ có hành vi cưỡng chế không bạo lực đối với những ai từ chối giao nộp robot để đi sửa đổi. Đây chỉ là suy nghĩ bâng quơ chợt lướt qua. Đồng thời, tớ cũng cho rằng Capek rất bao dung với Duester trong khi Duester có phức cảm thù hận anh trai mình. Capek bị em mình lăm le dọa đâm nhưng những gì ông làm là nhốt em mình lại tại nhà của mình cho đến khi gã học được bài học và thay đổi quan niệm, một hình phạt nhẹ hơn rất nhiều so với giao nộp Duester cho cơ quan hành pháp. Đương nhiên tội phản loạn và ám sát nữ vương không hề nhẹ.

Một cảm nhận khác là Thung lũng cầu vồng thật sự rất đẹp, vì đó là vườn địa đàng mà một bộ phận nhân dân xây lên để hướng tới hiện thực hóa hy vọng của họ. Cái này nói ở trên rồi nhưng cũng xin nói lại, những ước mơ đẹp nhất sẽ được xây nên từ nỗ lực không ngừng và một chút may mắn. Bản chất xã hội của Vương quốc hầu như tương đối tốt và nghĩa tình hơn so với Mechatopia, vì vậy luôn có đường để làm lại và sửa đổi cho một tương lai rực rỡ, giống như khi nhân dân nguyện cầu cho con người và robot được sống an bình và đầy tình thương đối với nhau, hay Capek nhốt Duester lại và chờ mong ngày em mình thay đổi quan niệm cực đoan kia. Thực ra so với Binh đoàn người sắt thì tớ không có gì nhiều để nói về Vương quốc robot, vì sở thích cá nhân vốn chuộng futurism và cyberpunk hơn nên xin kết bài một cách hụt hẫng ở đây vì tớ chẳng còn gì để nói cả.

Chapter 13: Q.E.D.

Truyện tranh thì vẫn có chữ nên vẫn tính là sách mà nhở. :^ Tính ra định lấy tranh nào trong tập 46 tại tập đó có cái case solved ở Việt Nam nhưng kiếm mãi không ra...

---

Q.E.D., viết tắt của Quod Erat Demonstrandum, là bộ truyện 50 tập của tác giả Motohiro Katou. Tuy là một bộ trinh thám học đường nhưng thế giới trong truyện trình bày hiện thực theo hơi hướng tương đối dễ hiểu cho người đọc. Nói là "dễ hiểu" vì các thông tin được tác giả khéo léo truyền tải cho độc giả dễ tiếp cận thôi chứ nhiều đoạn đọc xong kiểu 'wait what?' rồi phải đọc lại mới ngộ ra được. Tác giả chắc hút rất nhiều thuốc và đọc rất nhiều sách. Đọc xong tập nào thú vị là y như rằng vừa cảm thấy mình được khai sáng vừa cảm thấy mình ngu hẳn ra. 

So với Detective Conan với Detective Kindaichi thì truyện trong bộ này ngắn gọn, ít trình diễn, straight-forward và cho nhiều clues khá rõ ràng nên dễ đoán và tình tiết có vẻ ít sến hơn. Chắc là do cách dẫn truyện với nét vẽ không quá dramatic nên truyện có vẻ thong thả, hay do Toma hay bình chân như vại trong các vụ án? Tuy thế series này vẫn mang đậm chất tình cờ là các bạn trẻ nhân vật chính có cơ hội đi đến đâu là có vụ bí ẩn ập ra để điều tra (cứ như là bị ám quẻ ấy nhờ), hoặc đôi khi chả liên quan đến họ vẫn bị gọi hồn đi điều tra, hoặc có khi tự nhảy vô giải quyết không công, ờ.

Dàn nhân vật chính rất được, chắc là ưng ý nhất trong số các truyện tranh trinh thám mình đọc. Toma đúng motif thiên tài khó đoán nên có sự lập dị và tự tại vừa phải - đúng ra là tương đối ít phô diễn trừ khi đến lúc phá án, không màu mè như Shinichi (thề cậu Shin màu mè vđ) cũng không lông bông như Kindaichi (mà thật ra cái tính của Kindaichi khá dễ thương và approachable). Mizuhara là phụ tá cực kì hữu dụng, tính ra là so với các nhân vật nữ khác như *e hèm* Ran đại tỷ giang hồ *e hèm* thì cách trình diện của bạn rất dễ mến và đáng yêu. Xét ra thì Mizuhara còn nổi bật hơn cả Toma do khoảng năng động và siêng thu nhập thông tin của bản. Các nhân vật phụ xuất hiện luân phiên cũng tạo nhiều ấn tượng đặc biệt là những người quen của Toma, lạy ông thánh con quen đủ loại người lắm não. Nói vậy chứ dù nhiều nhân vật trong Q.E.D. là thiên tài nhưng tổng thể truyện vẫn rất gần gũi với đời thường, đặc biệt là các nhân vật chính không hề độc chiếm sân khấu mà còn làm câu truyện nền - vốn là trải nghiệm của họ - nổi bật lên.

Bỏ qua truyện này lâu quá rồi huhuhuhuhuhuhu truyện hay vđ đúng khẩu vị của mình đáng lý nên copy & paste chữ 'tuyệt' từ đầu đến cuối chứ viết cái này chi nữa. 

Bộ truyện khác cùng tác giả là C.M.B. cũng có sự xuất hiện của mấy bạn bên series này. Huhuhuhuhuhu tác giả hãy kéo dài mấy series này đến vĩnh viễn đi ạ.

Chapter 14: MW

Lảm nhảm chút về MW của Tezuka Osamu. Nội dung sẽ linh tinh lắm vì tớ không định viết nghiêm chỉnh.

Vì tớ khoái nét tương đồng giữa Yuki và Johan Liebert nên chắc là sẽ mở màn càm ràm xuyên chủ đề bằng bài này. Thật tình thì cụ TeO đúng là biết cách làm người ta sợ teo với nhiều series wtf kinh điển. Lần này có lẽ tớ sẽ chỉ tập trung vào nhân vật Yuki là chính.

Mở đầu với màn Yuki - anh nam chính đẹp trai (mỗi tội bị điên) - bắt cóc con trai của khách hàng Nanpeidai và giết thằng bé, chủ yếu là để anh ta được thăng tiến. Sau này nhìn Yuki thuở nhỏ thì mới thấy Yuki và Yukio (tên đứa trẻ Yuki giết) có nhiều nét tương đồng, khiến tớ tự hỏi liệu anh ta thấy gì khi nghĩ gì khi nhìn vào cậu bé đó. Việc giết thằng nhỏ (theo góc nhìn của tớ) giống như là tiêu diệt chính bản ngã của bản thân hồi trẻ vậy, và liệu có phải vì nét tương đồng giữa Yuki với thằng nhỏ khiến cho ông khách kia đặt niềm tin vào anh ta để rồi bị lợi dụng hay không?

Đến khi flashback của Garai hiện ra thì tớ mới nhận thấy, ủa, mối liên hệ luyến ái giữa Garai với Yuki vốn là ấu dâm mà. Vậy tại sao Garai vẫn bị quyến rũ khi Yuki trưởng thành? Có gì đó không đổi ở anh ta sao ngần ấy năm hay sao? Có thể là từ đầu Garai đã vốn là kẻ bị dục tính điều khiển khiến ông ấy si mê bất chấp độ tuổi của đối tượng? Tớ không dám nói đó là cảm giác tội lỗi đơn thuần vì nếu đó chỉ là mong muốn được gột rửa sai lầm từ quá khứ thì cái sự chuộc tội này quá ư là ích kỷ, lưu ý là Yuki đã giết người. Garai cũng nói rằng MW làm thay đổi con người Yuki khiến anh ta trở thành kẻ máu lạnh, vậy liệu Garai có bị ảnh hưởng chung hay không khi họ đã ở cạnh nhau lúc đó? Có vẻ như phát ngôn ấy thiên về xu hướng biện hộ cho sự thiếu hụt về nhân phẩm sẵn có của Yuki - một psychopath tiềm ẩn, mà liên hệ về việc trải nghiệm cuộc sống đã khiến anh ta biến chất thế nào.

Nào, Garai đâu có khùng đến mức đó, rõ ràng vấn đề ở Yuki xuất phát phần nào từ bản chất gốc của anh ta lẫn những trải nghiệm trong đời mà ra. Theo như những gì chúng ta biết thì psychopathy được xác định qua CT scan não bộ, và không phải psychopath nào cũng giết người trừ khi có đủ tác nhân liên quan đến cưỡng ép hay bạo lực ảnh hưởng như chất xúc tác lên độ điên của mấy người đấy.

Sau này thì bộ mặt sát nhân của Yuki cũng trở nên rõ rệt hơn khi nói về ham muốn được sở hữu MW. Cơn điên rồ nhân danh sự trả thù? Không hẳn. Không cần. Chả có điều gì để mà nhân danh khi sự hủ bại tột cùng đó được thực thi chỉ vì Yuki muốn thế, muốn tất cả những sinh vật chất đang sống cùng phai nhòa vào cái giây phút tâm trí anh ta biến mất khỏi thế gian. Tớ nhớ có lần trong Monster, Johan hỏi một đứa trẻ là em thao túng và làm hỗn độn thế giới này rồi sao nữa, và thằng bé đã đáp lại theo kiểu 'em đâu biết, em chỉ muốn phá nó đã'. Đôi khi cứ chính danh mà hủy hoại chả cần phải bao biện cho ác tính rất người này, vì sâu thẳm trong một số con người là sự suy đồi tột đỉnh - thứ chẳng hề tồn tại trong khả năng nhận thức đậm tính bản năng sinh tồn của động vật mà trần đời mới đầy những đợt sóng gió.

Cụ Tezuka hầu như rất hay tận dụng plot device nên thành ra ở mấy chương sau Yuki dễ dàng cải trang thành cô nàng Miho anh ta giết (con gái ông sếp) và đổ thừa cho Garai. Bạn có thể thấy cảnh Johan giả trang thành Nina được gợi cảm hứng từ đâu rồi đấy. Trước tiên, tớ xin đoán là Yuki có nét đẹp đại trà và dễ lẫn vào các lằn ranh của chuẩn mực giới tính, vì hết Yukio rồi đến Miho có nét tương đồng với Yuki. Mạo muội đoán là do phụ huynh của cả 2 nạn nhân đều nhìn thấy con mình trong anh ta mà đặt niềm tin vào sai người.

Về sự tham gia của Garai, chà, cái này thì thành đồng phạm bất đắc dĩ rồi, và từ đó tớ chắc kèo mức độ tử tế của Garai cũng không cao và dễ bị thao túng bởi Yuki. Nói ra là từ đầu sự mặc khải của Garai không phải là sự mặc khải của một kẻ ngây thơ chưa vướng bụi trần, mà là của người ngập ngụa trong bùn đời vươn tay với lấy đức tin làm sự cứu rỗi. Giáo lý Thiên Chúa cũng chỉ là thêm vào những khái niệm tử tế hơn vô đầu chứ không làm nhòa đi những đặc tính Garai có qua năm tháng về trước. Có đoạn Garai ức chế càm ràm với Chúa của ông ta theo thái độ đối với Jesus phiên bản bạn tưởng tượng, chứ không phải kiểu bề tôi khiêm nhường trước đấng toàn năng-toàn trí-toàn hiện. Ok, tớ sẽ dẹp vấn đề ngộ đạo của Garai sang một bên vì tớ không luận tôn giáo theo hướng thần học, nhưng theo hành vi mà luận ra thì Garai theo đạo vì bản thân mình trước, không hẳn vì đạo.

Mấy bức khi Yuki đối mặt Garai đối mặt Yuki rất đẹp, có vẻ thường gây lẫn lộn với thứ gì đó phi thực. Đâu là khái niệm của cái đẹp, sự tuyệt mỹ chậm rãi trôi qua, sự biến thân, những loài côn trùng ẩn mình trong bóng đêm mơ hồ và hóa thân, đàn cua mần mò quay về biển cả,... Cái đẹp là đâu trong những hình ảnh đầy gợi tả lẫn mông lung?

Đến lúc Sumiko xuất hiện và Yuki mindbreak cô nàng, thì tớ thấy cái tình tiết đó chỉ hợp với truyện tranh, chứ nếu ở đời thực thì tớ cắn lưỡi vì nó máu chó và phi luân lý quá. Có thể vì Yuki khéo nói khi đổ thừa Sumiko chịu theo mình vào phòng, có thể vì Yuki đẹp trai và giỏi tình dục, có thể vì cảm giác tội lỗi (cô nàng là con chiên nên hẳn là có định kiến về tình dục khi chưa cưới - đặc biệt với người mình không yêu mà đúng hơn là chưa yêu), có thể vì giận dỗi Garai hay là vì hỗn hợp những xúc cảm khác biệt mà không chỉ đôi chân của cô nàng liệt trở lại, mà cả tinh thần cũng mơ hồ và tan nát. Có lẽ vì tớ là kẻ đọc truyện phiến diện mà tớ nghĩ là Sumiko nên kiện cmn nó đi, ôi dào, mấy cái thứ tình ái lằng nhằng của dăm ba con nhân loại này không đáng để lưu luyến. Sau này khi cô nàng biết được độ kì quái của Yuki thì vẫn bám víu lấy vì đâu? Há chăng vì những cám dỗ chưa từng được trải nghiệm? Có thể nói người càng mỏng manh và ngây thơ chưa hiểu sự đời thì càng dễ vỡ dễ bị lôi kéo. Nói chung cốt truyện ảo lắm, coi thôi đừng đào sâu, vì tớ càng thử cắt nghĩa theo tư duy của tớ thì càng thấy nó đúng kiểu drama máu chó.

Điểm thú vị ở đây là màn setup vì đại nghiệp thăng tiến của Yuki vốn đã được tính toán rất kĩ. Từ việc khủng bố tinh thần ông sếp lẫn Nanpeidai cho đến quăng hint về mối liên hệ của họ từ trước - ngụ ý là Yuki có thể đã nhắm vào họ lâu rồi, và tình cờ con của họ nhìn na ná anh ta. Tuyệt, có gì vừa tiện đổ thừa cho người chết vừa hành hạ kẻ sống. Tiền mà anh ta chiếm hữu sau những phi vụ mạo hiểm cũng được tận dụng rất triệt để trong việc gây quỹ trong chiến dịch vận động tranh cử. Rất nhiều bước đã được thực hiện chỉ để đến gần hơn đến những tay đầu sỏ nắm quyền và MW cùng ước mong kéo nhân loại cùng mình qua thế giới bên kia. Tớ thấy ức chế cho những người bị kéo vào vòng xoáy. Nhất là gia đình Makino, chết ngay cái ngày mà chủ nợ của họ bị Yuki giết và Nakata thì đắc cử, chỉ là cái diễn biến trên nhân thế thì vô tình lắm. Nhà Makino thì về với vĩnh hằng hết - kể cả những đứa trẻ, và tiền nợ của họ thì bị bào mòn để sử dụng cho mấy mục đích ích kỷ. Ban đầu tớ cứ tưởng sẽ có một dạng công lý nào đó cho gia đình Makino nhưng không, cụ TeO dập tắt cái ý nghĩ đó bằng 2 trang truyện. Well, well... Rồi em trai của tay viết thuyết âm mưu chết, đám tay chân cũng chết khi không còn giá trị lợi dụng, cận thần của Nakata đầu sỏ chết,... Nói chung những ai không còn giá trị lợi dụng nữa đối với Yuki đều chết với không một chút tiếc thương nhỏ giọt từ khoé mắt tên ác quỷ tàn độc này. Không hẳn, có thể là trừ Garai, nhưng một cách nào đó tớ có cảm giác thứ Yuki luyến tiếc là chút cảm giác ban đầu, cái chất xúc tác sống động cho những gì bọn họ kéo dài sau đó và chỉ vậy thôi, còn ngoài lần đó ra có thể tâm tính hắn vẫn tàn độc như vậy.

Quay qua nói về con chó của Yuki. Không, tớ méo phải PETA và cũng méo ưa con chó. Tomoe, con chó cái đen đẹp mị hoặc của tên tâm thần, theo những câu truyện forklore thì chó đen có liên hệ đến ác quỷ và cái chết, bởi thế khi Garai khi ngỡ như mình đã giết Yuki lại run rẩy trước hình hài Tomoe và điệu cười lồng tiếng tạo hiệu ứng. Nó xuất hiện bằng một cái chết không thực và tiếp nối với một cái chết thực (cắn cổ chết một thám tử điều tra khi ông ta gần như mò ra đầu mối gì đó). Sumiko đã hét lên khi nhìn thấy bóng hình hắc ám của Yuki với con thú cưng hard-boiled đó, "anh ta là ác quỷ". (Nhưng vẫn chịu để bị ác quỷ mê hoặc hả mẹ?)

Ok. Hình như Naoki có tham khảo MW chút để viết nên Monster vì Johan có nét giống Yuki vãi lụa. Chỉ là trong Monster, các cách điều khiển tâm trí của Johan không được trình bày rõ như cái cách Naoki tránh nói về Johan, vì sensei biết là nó sẽ ảo cũng như để không gian trống cho người đọc tưởng tượng theo chuẩn mực 'Johan' của riêng họ. Có thể nói Johan như là hình bóng mờ ảo được xây dựng một phần bởi tâm trí người đọc (tag mystery mà), nên nếu trình bày ra mà không diễm lệ như theo tiêu chuẩn của người đọc thì thật đáng tiếc. Trong khi đó Tezuka - với lối trình bày gột tả nhanh gọn mà trần trụi của cụ - không kéo dài những phân khúc diễn biến như một bài thơ, mà hợp tấu các quãng tình huống thành bản giao hưởng với nhiều điểm nhấn và không ngại phô bày các chi tiết vô lý, bởi lẽ ở vũ trụ của Tezuka các state of mind của nhân vật chất loạn xạ từ đầu. Dù là cách nào thì cũng thật thú vị để đọc.

Tính review sâu tí mà viết tới đây làm biếng quá nên tớ xin dừng.

Chapter 15: Lảm nhảm về giá trị quan của Kurapika và Chrollo/băng nhện cùng một vài nhân vật khác

Nhân vật mà mình thích nhất từ lúc mới đọc truyện đến giờ vẫn là Kurapika, vì anh ta ngầu và sau vài năm thì mình nhận ra là Kurapika rất libertarian (cụ thể là có xu hướng khá NAP so với Hoppean của băng nhện vốn có xu hướng phi chính phủ tiềm ẩn). 2 năm để leo từ lính đánh thuê lên làm underboss thì cũng Kurapika thấy có thực lực ở thế giới ngầm và có lẽ cũng ok với mấy thứ thị trường chợ đen hay đại loại thế. Ngược lại với Chrollo vốn đang tìm danh tính của mình, sự thay đổi của Kurapika có thể xem như việc định hình bản thân theo những gì mà anh ta tin là cần thiết để tìm lại máu thịt đồng bào, nhưng về mục tiêu hành động thì ở 2 có lý do khá tương đồng. Có lẽ vì nhìn chung tụi nó có thể làm đại diện cho 2 tội mà mình thấy khó sửa nhất trong thất đại tội là giận dữ và ngạo mạn nên so sánh thấy cũng vui vui.

Đạo đức của nhiều nhân vật trong series thường mang tính tương đối và ta có thể theo dõi rõ ràng từ góc nhìn của các nhân vật khác nhau, 2 phe đều nằm trong vùng xám nhưng vẫn cách một quãng khá xa nhất là khi Kurapika chỉ đánh vào nguồn cung là băng nhện chứ không đánh vào kẻ cầu (trong tương lai thì không biết). Kurapika phe vẫn chưa đang ráo riết theo đuổi công lý trừng phạt mà chưa đạt đến mục tiêu phụ, để cuộc truy bắt dai dẳng kết thúc trong chuyến hải trình lần này với phe nhện bị quét sạch âu cũng là điều đáng mong đợi.

Một vài điểm ở Kurapika mà tớ thấy khá Kantian là về phong cách chia sẻ quyền lợi bình đẳng và tính tự lập khỏi bộ tứ gốc, kể cả khi anh cảm thấy dễ chịu khi ở bên họ và được họ giúp đỡ. Anh ta làm thế không phải vì tính cách lạnh lùng mà vì không muốn kéo bạn bè vào và khiến bọn họ bị ảnh hưởng bởi con đường của riêng mình nhất là khi 2 đứa em từng bị đối thủ bắt giữ, và thay vào đó ủy thác vào những người bạn khác sẵn sàng dấn thân vào môi trường thế giới ngầm hơn (như nhạc công Senritsu vốn cũng đi đánh thuê). Kurapika cũng không thích giết người, vẫn tự dằn vặt bản thân khi ra tay tước đoạt sinh mạng kẻ thù. Việc tuân thủ quy tắc trao đổi với băng nhện và tôn trọng sự đoàn kết của họ, cũng như theo đuổi trả thù đến cùng vì cảm thấy có trách nhiệm với bộ tộc dù trong lòng giao động cũng chỉ ra được những chân giá trị của Kurapika được đặt ở đâu. Trong anh có thiện ý được dựa trên lý trí, như cái tên của anh - là nguồn sáng dẫn anh đi đúng đường trong đêm dài tăm tối.

Tớ thích những người tự tin và chủ động, thường là Byronic hero tốt xấu không bàn. Kurapika như chuỗi xích bóng tối ràng buộc các thiên sứ đã phạm tội, không thể kiên nhẫn chờ đợi phát xét của Chúa Trời dẫu Ngài chỉ đang trì hoãn hình phạt cho họ mà thôi. Anh ta trở thành Michael, tay cầm chìa khoá của vực thẳm và sợi dây xích để trói con rồng, cho đến khi nó mãn hạn lại chạy rông mà dẫn dắt những kẻ chưa được cứu chuộc đến New Jerusalem trong nỗ lực tuyệt vọng cuối cùng. Anh ta không tìm kiếm công lý bằng cách mong chờ vào vận mệnh hay nương nhờ vào luật pháp mà đứng lên lập phán quyết bởi riêng mình, lại càng không nhận mình trừ gian diệt bạo hay muốn cứu rỗi người nào. Lầm lũi giữa hương khói, trong phòng thờ tộc Kurta chỉ có hơn trăm tròng mắt đang nhìn vào anh và sự cô đơn cùng cực. Anh không thể đem lại lợi ích thiết thực gì cho những người đã khuất mà chỉ đang tìm cách bảo vệ phẩm giá của họ qua việc không để họ bị đối xử như đồ trưng bày thêm nữa.

Dù luôn muốn chạy khỏi quê nhà để tìm hiểu thế giới (với một trong những động lực thật tréo ngoe là Sheila), Kurapika vẫn mang trong mình tinh thần mãnh liệt của người Kurta và rất tự hào về truyền thống quê nhà. Trong một lần nổi nóng đánh nhau khiến Kurapika nhận ra người ngoài nhìn bộ tộc mình như những con quỷ mắt đỏ, có lẽ anh ta cũng nhận ra muốn ra thế giới bên ngoài trong sự yên ổn thì phải kiềm chế được bản tính kia. Kurapika tự xưng là watashi với người khác dù cho thái độ đôi lúc có phần cục súc, nhưng khi chỉ còn lại một mình và nói chuyện trong đầu với người bạn thơ ấu Pairo thì vẫn xưng ore như khi còn bé - một chi tiết nhỏ cho thấy Kurapika chưa hề mất đi sự ngông nghênh và tự do từ thời trẻ dại. Hẳn phải có một sự tự tin mang tính bản năng mà anh ta mới có thể tiến xa trong một thời gian ngắn.

Với cương vị một đối tác, Kurapika khá sòng phẳng và sẵn sàng giúp cải thiện năng lực của những người tham gia. Với cương vị sếp sòng, Kurapika đối xử với nhân công khá tốt đủ để họ tin tưởng làm việc cho anh ta, như một bạn đã chỉ ra là sau khi Linssen làm dưới trướng Kurapika thì đỡ ốm ho gầy mòn hẳn. Với cương vị một người tìm lại mắt đồng bào, Kurapika dùng nhiều biện pháp để lấy thứ anh cần đi mà không phải giết ai, cũng không kể rõ đã thuyết phục bằng cách nào; ta có thể tưởng tượng ra một vài mánh khóe mạnh tay nào đó, nhưng ít ra anh vẫn để những kẻ sưu tập nội tạng người kia một con đường sống để nghĩ lại về hậu quả đến từ hành động của họ.

Theo tớ thấy, những gì Kurapika làm cho tới hiện tại là hoàn toàn thỏa đáng và việc anh ta có ra tay giết một số người nhất định trong tương lai cũng sẽ hợp tình hợp lý, đơn giản vì Kurapika đang đại diện cho một tập thể những người đã bị giết hại và còn có thể đem lại lợi ích chung khi dọn bớt vài mối nguy hiểm cho xã hội. Trên hết là anh ta làm mà chả cần lời biện minh nào cả. Không bàn đến việc dừng lại hay theo đuổi trả thù sẽ tốt hơn cho Kurapika, có những người không thể bỏ lại quá khứ sau lưng nên chỉ có thể ôm nó mà đi tiếp, nhưng mình cũng thấy sẽ hay hơn nếu anh ta tìm được sự bình yên khi từ bỏ.

Ngoài sự sẵn sàng đồng hành của những người bạn tốt thì có lẽ định mệnh cũng muốn anh an bài nên mới đưa Kurapika đến gặp Oito. Vị nữ hoàng còn trẻ này có tấm lòng nhân hậu và giàu cảm xúc nhưng vẫn đủ trí tuệ và sự chín chắn để không thành gánh nặng của những người bảo vệ cô. Vị phi tần này là một đối tượng tương phản với người chủ cũ là trùm Nostrade tham vọng và nàng tiểu thư Neon ngây ngô đến mức nhẫn tâm. Oito tự nhận cô nàng là một người đàn bà hời hợt và trọng vật chất, nhưng khi đứng trước những hiểm họa tiềm tàng đến từ vị thế của mình thì đã đặt con gái lên trên hết và chỉ mong một cuộc đời an tĩnh. Cô khiến Kurapika tự chất vấn liệu mình có đang ưu tiên cho mục đích riêng hơn là trách nhiệm của anh như đã lập trong giao ước. Cô cố gắng hành xử lý trí và độc lập nhưng vẫn thẳng thắn khước từ an nguy cho đứa con của người khác, vẫn nhỏ nước mắt cho một sinh mạng đáng lý không phải trở thành đối thủ của con cô. Oito đơn thuần là một người mẹ, một người phụ nữ giàu tình cảm cần được che chở; còn đứa trẻ mới sinh ra không lâu Woble chính là ánh sáng tương phản với bóng tối của cái chết. Kurapika hẳn là cảm nhận được điều đó khi anh ôm đứa bé trên tay hay khi đứa bé vô tình gọi anh là ba. Có lẽ một cách nào đó thì Kurapika mới chính là hoàng đế của hoàng tử Woble, và cô bé biết đâu là người sẽ nhắc nhở anh còn những thứ đáng trân trọng khác trên đời hơn lòng thù hận.

Cá nhân thì tớ muốn Kurapika sống đến phút cuối cùng nhưng có vẻ anh ta không bị giết thì cũng hẹo vì xài Thời gian Hoàng đế quá nhiều (trừ khi kiếm được gạo Nitro từ Lục Địa Đen hay gì đó, không biết nữa).

.

Như Kurapika, hành trình của lữ đoàn bắt đầu từ việc trả thù nhưng việc đó dường như qua thời gian đã mất đi ý nghĩa qua thời gian, và bây giờ xã hội có thêm một đám trộm cướp nguy hiểm dù tụi nó vẫn đang bám vào một vài đức hạnh điên rồ khó tưởng của những kẻ mang tội. Trên một phương diện nào đó thì chuẩn mực của băng nhện không lỏng lẻo mà khá vững chắc, một dạng đạo đức phi nhân đạo như thể quy luật thế giới là một trò chơi có tổng bằng 0.

Phước thay cho những ai có tiếng nói để nhận được lòng thông cảm và sự hỗ trợ từ người khác, nhưng những kẻ cất tiếng vô vọng trong quên lãng thì phải làm gì đây? Sự thành lập của băng nhện có thể xem như một cách tìm lại quyền lợi của những con người bị ném ngoài rìa nhân loại. Từ đầu, sự tồn tại của những cư dân nơi bãi rác bị loài người bỏ rơi có thể xem như những bóng ma, nhìn chung lữ đoàn lẫn người dân không quá xem nặng danh tính trên phương diện giấy tờ. Ta có thể xem những hành động man rợ của những đứa trẻ bước chân vào tà đạo được khởi đầu với tình yêu làm động lực. Vì tình yêu mà bảo vệ người thân bằng bạo lực và vì tình yêu mà phá hoại, như khi họ dùng núi xác thành viên mafia làm tế đàn và tiếng la hét lẫn trong tiếng súng đạn làm khúc cầu siêu cho Uvogin.

Băng nhện không hề bị tập họp vì tâm lý đám đông mà vì cảm xúc chung. Những thành viên gốc là một đám con nít có khả năng chịu trách nhiệm về tội lỗi của họ và rồi dần biến bản thân thành những phương tiện cho những mục tiêu vốn có thể dùng cách khác để thực hiện nhưng sẽ tốn thời gian và khó khăn hơn, cách làm đó có chính đáng hay không thì tùy cảm nhận (với tớ thì không). Cũng vì ý chí riêng rõ rệt mà những việc khó cùng nhau quyết định quá thì được phó thác cho vận mệnh như khi họ đặt ra nguyên tắc tung đồng xu vì không được đánh nhau (giả định rằng không ai chơi ăn gian trong trò này). Chrollo cũng được chọn vì lý do thực tiễn khi được bầu với những người có ý chí riêng cao hơn chính bản thân nó, và nó lập tôn chỉ hy sinh dựa trên việc bảo toàn nhóm cũng như lấy một phần lớn danh tính cho chính mình từ sự tín nhiệm của họ. Những thành viên vẫn có thể cãi nhau mà không tuân theo điều lệ đoàn trưởng đặt ra vì cảm xúc cá nhân. Tiêu biểu là lựa chọn của Pakunoda - người vốn nguyện làm Judas để cứu lấy người bạn từ thời thơ ấu vì tình cảm của nàng ta - khiến Kurapika dù trong lòng đầy hận thù cũng phải suy nghĩ lại một chút. Đằng nào thì thành viên gốc của lữ đoàn vốn gồm những tên sát nhân muốn hy sinh cuộc đời vì đại nghĩa nên có lẽ Kurapika mà biết được kha khá thì sẽ thông cảm bất kể có động lòng trắc ẩn hay không.

Theo góc nhìn của tớ, lựa chọn của Pakunoda khi đặt tình cảm qua một bên thì vẫn thực tế, vì Chrollo dĩ nhiên thích hợp nhất để dẫn dắt cả băng. Mình không cho là Chrollo bị thái nhân cách hay vĩ cuồng như một số ý kiến khác, nhưng chắc chắn là chỉ số Machiavellian của nó rất cao và đó là thứ công cụ hoàn hảo để nó lên làm lãnh đạo (không bàn đến tính tương quan của Machiavellianism và thái nhân cách hay việc liệu có nên gộp 2 cái này hay không, chỉ lấy khả năng đồng cảm và tính thực dụng ra làm chỉ tiêu). Trên hết là vì nó sẵn sàng vứt bản ngã của chính mình từ lúc trình bày tuyên ngôn thành lập lữ đoàn, và việc nó biết rõ những thứ nó làm sẽ rất sai và cầu xin Sarasa tha thứ nếu như được gặp lại. Có thể tạm xem Chrollo là một dạng dark empath với đặc tính khá cân đối giữa lý và cảm để quản lý nhóm dựa trên cả mục tiêu (hệ quả) lẫn tôn chỉ công đức cực đoan. Mình không thích những nhân vật ác nửa vời nên lời khẳng định mạnh mẽ lẫn hối lỗi với người đã khuất này hầu như đủ để khiến mình thấy ưng băng nhện.

(Chrollo đã nghĩ rằng cuộc tái ngộ với Sarasa chỉ là tưởng tượng, có lẽ vì băng nhện sẽ xuống địa ngục trong khi cô bé đang ở trên thiên đàng.)

Bây giờ có lẽ nên nói một chút về điểm tốt trong cái ác của những kẻ tội đồ ngạo mạn. Cái chết của Sarasa biết đâu chỉ là khởi đầu cho một hành trình lệch lạc. Trở nên biến chất vì quen sống trong bạo lực là chuyện sớm muộn, một số thành viên như Feitan hay Uvogin nảy sinh hứng thú với bạo lực, còn Chrollo dù có vẻ vẫn mang tâm lý bình ổn ít giao động bởi mong muốn cá nhân, nhưng rõ là nó cũng mạnh tay ăn trộm đủ thứ (vốn là hành vi sẵn có từ khi còn bé) để rồi lại chán cũng như thêm phần lươn lẹo khó đoán. Niệm phản ánh người sở hữu nó nên ta cũng thấy ăn cắp niệm là một cách để bù đắp cho sự thiếu hụt về mặt danh tính. Dường như khủng hoảng danh tính không hề làm nó lung lay trên phương diện đạo đức, đúng hơn tâm trạng của nó dường như có thể đứng độc lập so với hoàn cảnh khi mà nó đã có những tôn chỉ nhất định được đặt lên trên bản thân.

Bằng một cách nào đó, những tiêu chí mà Chrollo sống chết vì chúng vô hình trung trở thành một bức tường ngăn cách nó của hiện tại với bản nguyên khi còn là một đứa trẻ, cứ thế bỏ lại chính mình của quá khứ phía sau lưng mà đi tiếp. Tớ nghĩ thứ đó cũng là thứ khiến tâm lý nó vững chắc đủ để không hành động thất thường hay gặp vấn đề tâm lý. Một tay Machiavellian tóc Đan Trường cũng có những tính chất thế này nhưng bí ẩn và cực đoan hơn mà mình cũng rất thích là Johan có thể làm ví dụ cụ thể cho việc một nhân vật thiếu đi chuẩn mực để tự bình ổn bản thân và vì thế rơi vào hố sâu của chủ nghĩa hư vô. (Xin lỗi nhưng phải gọi hồn vì đây là hình mẫu phản diện lý tưởng của mình.)

Một điểm khác biệt có lẽ là vì băng nhện dường như có chung xuất thân được dạy dỗ từ một nhà thờ (nhánh Công Giáo, Tin Lành, Chính Thống hay gì thì tớ không biết) nên cũng nhận được một số nền tảng tư duy được xây dựng riêng cho khu vực. Cha Rizol đã kể về Chrollo với nguyên lão nên có thể tạm đoán rằng giáo đoàn nọ ít nhiều nằm dưới sự ảnh hưởng của lãnh đạo phố Sao Băng. Liệu một số giáo lý ở đó có đến từ những võ đoán thế tục mà được lập ra nên đám trẻ mới có những ý tưởng cực đoan đến vậy? Vì tất cả tất cả đều có bản chất tội lỗi từ khi sinh ra cho đến lúc chết đi và không ai có thể nhận được ưu ái của Đức Chúa Trời, nên con người phải bất chấp tự giành lấy quyền lợi của mình một cách mà họ cho là thỏa đáng, nhất là khi biết rõ Chúa ban cho loài người sự công bình? Đại loại thế?

Thật đáng thương hại cho những kẻ biết con đường mình đi là sai nhưng vẫn chấp nhận bước tiếp để tội nghiệt thêm sâu dày. Không rõ cha Rizol đã nghĩ gì khi nhìn những đứa bé ngây thơ chạy vụt khỏi mái ấm nhà thờ. Liệu cha có cầu nguyện cho họ vào một lúc nào đó kể cả khi họ không nghe thấy?

Hành động cực đoan của băng nhện cho thấy ở mức độ cơ bản nhất thì họ đều tin vào sự toàn quyền trong việc phản kháng mọi loại cưỡng bức, sau đó đi quá xa. Dường như những gì họ làm có thể được thông cảm hơn khi xem sự tồn tại của của lữ đoàn là để tìm kẻ cần trả thù và bảo vệ dân chúng phố Sao Băng như một mệnh lệnh vô điều kiện. Vì vậy mà mình cho rằng những kẻ với tiêu chuẩn nhân đạo đức méo mó này lại có nguyên tắc đạo nghĩa riêng rất cứng cáp, kể cả khi tớ bất đồng mạnh thì cũng có thể hiểu cho lý do mà những tôn chỉ kia được dựng nên.

Nguyên tắc trả thù của phố Sao Băng dựa trên Exodus 21:22-24 với tên gọi phổ biến là “mắt đền mắt”, và mắt của tộc Kurta chắc có thể xem như một cái reference trực tiếp đến nguyên tắc này. Tuy nhiên, trên phương diện mục tiêu thì lữ đoàn được cách tân và có xu hướng theo chủ nghĩa báo thù của Mark Murphy hơn khi không chỉ tập trung vào kẻ thủ ác ban đầu mà còn muốn khẳng định vị thế không nên đụng đến của phố Sao Băng, ngoài ra còn còn thu thập dữ liệu bọn tội phạm từ những trang web và diễn đàn đăng ảnh máu me trái phép. Chưa kể đôi khi những quyết định của cấp cao còn chậm chạp hay thiếu thực tế hơn nhóm nhỏ lẻ này. Chẳng hạn ở chương 224, Phinks có bày tỏ sự bất mãn với việc hội đồng lãnh đạo chưa quyết định được về khái niệm của “chết” của những người bị biến đổi trước khi hành động, và cứ thế nhện mặc kệ những tranh cãi nọ và tự thân đánh thật quyết liệt vào nguồn gốc vấn đề là Zazan. Có thể thấy là so với phố Sao Băng được quản lý bởi các nguyên lão thì lữ đoàn mang một ý thức hệ khác biệt của người trẻ, mà điểm nhấn nằm ở việc họ có vẻ phản đối cung cấp thành viên cho băng đảng ngoại lai nhưng vẫn giữ vững luật trả đũa do bề trên đặt ra. (Vì thù hằn nên đợt đánh mafia mới càng quyết liệt à?) Sự khác biệt này cũng làm những giá trị riêng của băng nhện vững mạnh hơn vì đôi khi phải đồng lòng phản đối lại các nguyên lão.

Quay về băng nhện và xu hướng phi/phản chính phủ tiềm ẩn, chưa rõ liệu có mâu thuẫn nào đáng để 2 phe động tay động chân hay không. Tớ thắc mắc về tình hình nội bộ ban quản lý phố Sao Băng hiện tại khi mà Chrollo không rõ vì sao mà sở hữu niệm của một nguyên lão ở đó vốn biến những người thân thành những quả bom để gửi đi thông điệp, mà có lẽ cho đến hết arc Đảo Tham Lam thì nguyên lão đó vẫn còn sống. Cũng vì chi tiết này mà tớ cảm thấy nếu như băng nhện hay riêng Chrollo đứng lên đảo chính để tái cơ cấu phố Sao Băng thì sẽ rất thú vị, một phần là vì việc này sẽ khiến nó trở thành Lucifer trên phương diện biểu tượng (nếu thất bại thì lại có thêm chữ L trong tên thôi nè, à có sẵn rồi mà). Đây chỉ là giả thuyết, vì nếu phố Sao Băng đang không yên ổn hay thiếu lãnh đạo thì việc băng nhện nhởn nhơ leo lên tàu thám hiểm Lục Địa Đen có vẻ hơi lạ (hoặc là ở đó đã có nhóm mới chuyên bảo vệ khu vực hoặc là nhóm cũ với tiêu chí hy sinh với hơi hướng khủng bố kia vẫn đang hoạt động).

Với đủ lý do để những kẻ muốn thay trời hành đạo hành động độc lập khỏi cấp cao, hẳn là cả thảy lữ đoàn đều rất kiêu ngạo khi tự tay giành lấy vận mệnh theo cách này, nhưng họ cũng tự biết mình đang làm gì và sẵn sàng để chết đầy hổ thẹn cho người đời phỉ nhổ mà không khao khát được sống như thần thánh. Chrollo hoàn toàn có thể sử dụng quá khứ để biện hộ cho hành vi khi được Gon hỏi nhưng nó đã không làm mà vẫn suy nghĩ thêm về động cơ của bản thân, đây là một trong những chi tiết khiến tớ thấy nó có chút hiện sinh khi vẫn lăn tăn về những chuyện như vậy.

Có một số chi tiết trong thiết kế mang màu sắc tôn giáo: 12 thành viên như 12 tông đồ sẵn sàng tử đạo, thập tự thánh Peter điểm trang đầy trên áo khoác như mượn biểu tượng để nói bản thân không xứng đáng để được chết giống như đấng Christ, hình xăm thập tự cân xứng trên trán nhìn như chùy kim cương chữ thập được kết thành mạng nhện biểu trưng cho nguyên lý ổn định tuyệt đối khi giác ngộ. Rất khó để nói liệu trong thâm tâm tên đầu lĩnh này còn có chút gì đó ngoan đạo hay thật sự đã trở thành kẻ phản Chúa ngông cuồng.

Có một điểm ở Chrollo là nó tin vào thuyết tất định, không rõ liệu có trên phương diện thần học như biểu tượng nó dùng để tượng trưng, cũng không rõ mức mạnh yếu của niềm tin hay liệu có tương thích với tự do ý chí. Vậy thì có thể dẫn đến một giả định rằng vì Chrollo cho rằng con người chỉ như những con rối với hành động được định sẵn (thứ làm cơ thể người sống khác biệt có lẽ là do chứa đựng linh hồn?), nên những tội ác mà họ gây ra cũng chỉ được xem như những điều rồi cũng sẽ xảy đến. Nếu không được trao cho tự do ý chí để chọn gây tội thì có thể hoang đường xem như miễn tội? Sự trả thù có chủ đích cũng chỉ như một dạng nhân quả tự nhiên, và việc Kurapika có truy sát lữ đoàn cũng là nghiệp mà họ phải gánh. Trả nợ máu dường như đã trở thành quy tắc phổ quát trong cuộc sống của một số người như Kurapika và lữ đoàn nên đến bây giờ họ vẫn đang loay hoay trong vòng xoáy đó mà chưa thoát ra được.

Ngoài Kurapika thì Hisoka cũng là một phản đề rõ rệt với băng nhện khi hộp đồ chơi yêu quý của hắn chứa đầy những kẻ mà hắn muốn giết hay có thể bị giết bởi họ, điều này cũng dẫn đến giao kèo hiện tại với anh bạn hiếm hoi Illumi. Ngoài việc hắn là hiểm họa gần nhất trước mắt ra thì Hisoka đã phạm phải quy tắc trả thù đúng người đúng tội và tự chọn số mệnh chạy theo mong muốn của riêng mình, đến mức phản lại cả cái chết để rồi tiếp tục lao đầu tìm sống chết. Liệu có thể xem một kẻ tùy hứng như Hisoka có tự do ý chí hay không? Mình nghĩ hắn ta không hề quan tâm đến khái niệm đó, nhưng khá thú vị để giả sử. Nếu đó là quyết định tự do của Hisoka khi từ đầu đã định làm kẻ phản bội băng nhện theo ý muốn cá nhân, thì khi nhìn từ góc độ của Chrollo, hành động của tên Judas này lại là sự ban phước của số mệnh. Nhờ việc tên chúa hề vốn không thuộc lữ đoàn mà Chrollo mới có thể nói ra yêu sách của Kurapika để Hisoka giúp mình giải niệm. Có lẽ vì ơn nghĩa mà Chrollo cho Hisoka lựa chọn để rút lại sau khi tuyên bố sẽ thắng trong một cuộc đấu sinh tử dù cho đối phương cũng đang hào hứng với tình thế kia.

(Biết đâu trước khi có cuộc đảo chính nào xảy ra ở phố Sao Băng thì lữ đoàn bay màu rồi, cái kết này có khả năng xảy ra cao hơn và như vậy sẽ tốt cho cái lưng của Togashi. Không thì để Chrollo là đứa cuối cùng còn sống để nó tự chất vấn của bản thân là được. Có lẽ đó sẽ là đúng để độc giả quyết định liệu nó là ai và kết thúc sinh mạng trong sự trống rỗng, tìm được chính mình của ngày xưa, hay nhận được nhận thức mới nào đó vào lúc cuối đời.)

P/s: Viết cảm nhận văn vở vậy thôi chứ mình thấy kế hoạch xây dựng lữ đoàn của Chrollo nó báo vl.

Chapter 16: Thiên thần sa ngã và kẻ mộ điệu

"He who fights with monsters might take care lest he thereby become a monster. And if you gaze for long into an abyss, the abyss gazes also into you.”

"Kẻ chiến đấu với quái vật hãy cẩn thận kẻo mình trở thành quái vật. Và nếu bạn nhìn chằm chằm vào vực thẳm trong thời gian dài, vực thẳm cũng nhìn chằm chằm vào bạn."

.

Chắc cái câu nổi tiếng này của Nietzsche có thể áp dụng cho nhiều nhân vật với xu hướng suy thoái đạo đức, mà đứa trong ảnh là một nguyên mẫu kinh điển cho những nhân vật kiểu đấy - dạng thiên thần sa ngã. Gege cũng chia sẻ rằng ổng xây dựng Getou Suguru dựa trên Sensui Shinobu.

Sensui Shinobu là thám tử linh giới đời 2 đã hóa rồ sau khi phát hiện một số thành phần loài người đi ngược lại với tiêu chuẩn đạo đức lý tưởng của cậu ta, và quyết định quay sang thù ghét loài người dù trước đây toàn lực bảo vệ họ khỏi yêu quái. Shinobu (忍) nghĩa là ‘nhẫn’, nhưng như Koenma đã giới thiệu - khả năng chịu đựng về mặt tâm lý của thiếu niên đó quả thực rất thấp, thấp đến độ phải nảy sinh thêm 6 nhân cách khác để thích nghi với cuộc sống sau khi lâm vào hội chứng thế giới tàn nhẫn.

Nhân tiện thì theo kiến thức tâm lý học căn bản tớ học qua thì có vẻ Shinobu bị đa nhân cách từ khi còn bé rồi (vì rối loạn nhân dạng phân ly chỉ nảy trẻ con dưới 8-9 tuổi). Ngoài ta ra thì có vẻ nó còn có triệu chứng rối loạn nhân cách ranh giới nữa, nói chung là tâm thần và coi bộ sống không thọ với cái bản chất đó - hay như tiền bối Kuroko Sanada miêu tả là "Tôi có thể thấy ngay sức mạnh tinh thần của cậu ta mạnh mẽ như thế nào, nhưng xem ra cậu ta cũng có vẻ rất phù du.”

Vì thường bị yêu quái nhắm vào mà Shinobu phản kháng lại bằng bạo lực rồi tự mặc định rằng bản thân là người được chọn để bảo vệ loài người - dù chắc không ai quanh cậu ta biết hay hiểu được chấp niệm của một đứa trẻ tay thường xuyên nhuốm thứ máu vô hình từ việc giết những sinh vật siêu nhiên một mình. Có lẽ sự ủy thác Koenma đã vô tình khiến chấp niệm đó càng mạnh hơn, nên vị diêm vương bé nhỏ mới mang mặc cảm tội lỗi đủ để làm một cuộc cách mạng kiêm cải cách, tố cáo hành vi thao túng chính trị của cha mình và mở một kỷ nguyên mới giữa người và yêu quái.

Tớ hình dung rằng do chủ nghĩa hiện sinh trước đây của Shinobu càng cao, thì khi cậu ta ngã sẽ càng sa vào hố sâu của chủ nghĩa hư vô. Đứa trẻ với chuẩn mực đạo đức cực đoan đã rơi khỏi khi nó từ bỏ đạo đức giả tạo của mình và bị những cảm xúc thiên vị nhấn chìm; nó sa ngã không chỉ vì những gì nó nhìn thấy đi ngược lại với niềm tin trước đây mà còn vì nó nhận ra rằng nghĩa lý tồn tại đã trở nên trống rỗng, hay đúng hơn là bản chất mà nó tự cho là mình có từ khi sinh ra đã trở nên vô nghĩa nên lại càng phải tuyệt vọng tìm kiếm một mục đích mới cho sự tồn tại của mình dù về sống tiếp cũng không thực sự có thể tìm thấy. Những nhân cách khác như Minoru hay Kazuya có thể mong cầu cho yêu quái trừng phạt loài người như một dạng công lý báo thù, nhưng nhân cách Shinobu vốn được cho là nguyên bản thì chỉ mong được chết ở ma giới và để lại cánh cổng thông giữa 2 thế giới như một món quà - một dạng công lý phục hồi khi để chủng loài của những “nạn nhân” trước kia cậu ta giết tự quyết định sẽ làm gì với loài người chăng?

"Tôi chắc chắn một ngày nào đó cậu sẽ nhận ra điều này. Khi cậu chiến đấu vì điều gì đó hoặc ai đó, cậu sẽ dần dần tìm kiếm mục đích để chiến đấu. Cậu sẽ chỉ muốn nhìn thấy máu."

Theo quan điểm của Kant, Shinobu đã áp dụng các nguyên tắc của mình một cách phổ quát và vô điều kiện nhưng bản thân các nguyên tắc của Shinobu lại thiếu tính thực tế và cân bằng, có lẽ đó là lý do tại sao cậu ta dựa vào quyết định của ông chủ cũ - có lẽ vì Shinobu tin rằng Koenma đã tuyển dụng mình vì Koenma hiểu rõ lý do cho các nguyên tắc của Shinobu và cho rằng chúng đúng đắn. Có vẻ như Shinobu đã không cố gắng xác nhận rõ với Koenma liệu nguyên tắc của mình có ổn hãy không cũng như không tự mình phát triển và nội tâm hóa những lý luận về chuẩn mực đạo đức cá nhân - và thậm chí tệ hơn, Koenma có lẽ cũng không có sự chỉ dẫn đạo đức phù hợp vì ngài còn phải làm việc dưới cái bóng của cha mình. Sự không chắc chắn đó đã được gợi ý khi Sensui hỏi Koenma liệu con người có xứng đáng có quyền sống hay không và thậm chí chờ Koenma đào tạo người kế nhiệm. Có vẻ như cậu ta vẫn đang chờ câu trả lời từ ông chủ cũ khi mong đợi Koenma cứu Amanuma, cũng như gián tiếp chứng minh cho cậu ta thấy rằng Koenma có tiêu chuẩn đạo đức của ngài chứ không chỉ đối mặt với Sensui một cách thực dụng với tư cách một quản lý cấp cao trong bộ máy chính trị.

Theo quan điểm của Schopenhauer, Sensui xuất hiện như một người vừa ích kỷ vừa hào phóng với loài người, đặc biệt là khi đám nhân cách của cậu ta có những lựa chọn khác biệt cùng nhiều thái độ khác nhau đối với cuộc sống và nhân loại. Schopenhauer đưa ra quan điểm bi quan về sự tồn tại của con người và cho rằng các hành động đạo đức xuất phát từ lòng trắc ẩn, trái ngược với các lý thuyết thực dụng hơn của Kant về nghĩa vụ phải bảo vệ lý trí. Sự thiếu thực tế của Shinobu trong các mục tiêu của mình cũng khiến tớ nghĩ rằng động cơ của cậu ta chủ yếu là từ cảm xúc muốn bảo vệ người khác và ban đầu Shinobu chiến đấu với yêu quái vì nhân loại vì nghĩ rằng họ có khi cũng sẽ thành nạn nhân của yêu quái như mình mặc dù không ai yêu cầu Shinobu làm điều đó. Shinobu muốn đóng góp thứ gì đó cho nhân loại nhưng liệu thực sự có thể khiến họ hiểu được động cơ của mình khi mà sự hiện hữu và nhận thức về yêu quái thời đó hầu như còn chả rõ rệt hay không? Nhân cách Minoru có vẻ là một tay thực dụng nhưng không phải Shinobu mà tớ vốn coi là một người duy tâm, có lẽ vì vậy mà tớ thấy cân bằng hơn khi xem 2 nhân cách này có một số đặc điểm đối lập trong khi vẫn khá giống nhau ở bề mặt.

Cái chết của chủ nghĩa duy tâm đạo đức yếu ớt của Shinobu đã bắt đầu sụp đổ kể từ sự kiện Black Black Club, và tớ nghĩ cậu ấy đã sa sút hơn nữa khi xuôi dòng theo thiên kiến xác nhận mà trộm Chapter Black về xem loài người còn có thể tàn nhẫn đến thế nào. Chi tiết về việc Shinobu ăn cắp và xem Chapter Black khiến sự sụp đổ của cậu ấy trở nên thuyết phục hơn vì Chapter Black được cho là một cuốn băng siêu nhiên ghi lại những tệ nạn của loài người vốn có thể ảnh hưởng đến tâm trí của những người xem - ai biết được liệu tội lỗi của chính Shinobu hay tội lỗi của một người nào đó mà cậu ta biết cũng được ghi lại trong băng không. Ít nhất chúng ta biết rằng tác động của việc xem Chapter Black chắc chắn có thể được chữa khỏi khi xem xét trường hợp của Mitarai nhưng chắc Shinobu coi lâu quá nên hết thuốc chữa rồi, mà đằng nào nó chả chết.

Dựa trên cách Shinobu hành động khi còn là thiếu niên, lý tưởng của cậu ta dường như không chỉ giới hạn ở chủ nghĩa nhị nguyên mà cũng có tính chất của thuyết cải thiện (meliorism) trong đó. Chính xác hơn, Shinobu có vẻ là một người có xu hướng bảo thủ và nhầm lẫn cho rằng bản chất con người là tốt rồi cố gắng giữ gìn bản chất đó, nhưng cậu lại bảo vệ nó bằng quan điểm cải thiện rằng những thế lực siêu nhiên nên được sửa chữa bằng sự cưỡng ép thay vì chấp nhận rằng những bất công trao đổi qua lại giữa yêu quái và con người cũng là một phần của tự nhiên. Vấn đề là khuynh hướng này của Shinobu khi còn nhỏ ngụ ý rằng cậu có thể đã mong đợi rằng mọi con người đều giống như mình - mong muốn cải thiện bản thân và xã hội ngay cả khi dùng vũ lực. Với kỳ vọng đối với mỗi con người là làm cho mọi thứ tốt hơn hoặc ít nhất là không gây ra bất kỳ rắc rối nào càng cao, Shinobu càng trở nên tuyệt vọng khi phát hiện ra một số con người mà cậu bảo vệ sẽ không bắt kịp mong muốn đó do ý muốn của chính họ độc lập khỏi nhân sinh quan nhỏ bé của cậu ta. Khi niềm tin của Shinobu vào bản chất con người bị phá vỡ, có thể hiểu tại sao cậu ta đã chuyển hướng mục tiêu trừng phạt của mình sang chính đồng loại và bản thân vì đã làm xáo trộn trật tự tự nhiên trước đó. Vậy nên tớ thấy việc Shinobu tiết lộ rằng mình chỉ muốn chết ở ma giới chứ không quan tâm đến chuyện tiếp theo giữa yêu quái và nhân loại lắm khá là đúng bản chất gốc của cậu ta, Shinobu mất đi ý chí can thiệp vào những chuyện như vậy vì tốt nhất là để tự nhiên quyết định xem họ có thể cùng tồn tại sau khi cánh cổng được mở ra hay không.

Thành thật mà nói, tớ thấy nó hơi ngu - thú vị và tớ thích nó nhất truyện, nhưng mà ngu. Lý lẽ của Shinobu vốn rất khập khiễng vì nó khái quát hóa chủng loài quá mạnh đến độ sự mặc khải của nó dường như chỉ là một mớ hờn dỗi nặng nề của một người điên với bản tính trẻ con và cực đoan, đúng ra là tình trạng splitting trong bệnh rối loạn nhân cách ranh giới của nó đã trở nên thực sự nghiêm trọng mà nó không thèm chữa lại còn tạo thêm mấy chập PTSD với cái băng Chapter Black á. Hồi đó không có internet, vì vậy bất cứ điều gì Shinobu xem trên tin tức hẳn phải rất hạn chế và không thể biết liệu ngày xưa gia đình cậu ta có hạn chế tin tức truyền thông mà cậu ta tiêu thụ hay không mà lên trung học vẫn ngây thơ dữ vậy? Có lẽ điều đó đã thay đổi khi Sensui lớn lên và tự mình xem tin tức, nhưng lúc đó thiên kiến ​​xác nhận của cậu ta chắc cũng phải nặng lắm rồi.

Nói như vậy, tớ thích cách mà - bất chấp sự bướng bỉnh và điên rồ của Sensui - cậu ta thực sự "đúng" theo một cách nào đó khi mà cuối cùng sự việc vỡ lở ra rằng thám tử linh giới quả thực là những quân cờ chính trị và Shinobu thực chất đã bị sử dụng như một kẻ hành quyết những nạn nhân yêu quái bị tẩy não nhằm để linh giới có lý do duy trì quyền lực trung gian. Theo một cách nào đó, sự giác ngộ méo mó của Shinobu với tâm trí hỗn loạn của 7 trạng thái bản ngã khác nhau thực sự khiến cậu ta mạnh mẽ hơn như một dạng Übermensch lệch lạc - giống như Itsuki đã nói là mỗi lần đau khổ thì Sensui lại càng mạnh hơn. Chuỗi ngày cuồng loạn đó kích thích cho Shinobu đạt được seikouki nhanh hơn, trong khi sự tuyệt vọng đã tạo động lực để cậu ta hành động như một câu chuyện cảnh báo sống cho xã hội. Những suy nghĩ thêm trước khi chết trong anime rất hay, nhưng tớ thích cách Shinobu chết không hối hận và chả mấy ăn năn trong manga. Có một sự khác biệt rất lớn giữa việc muốn chết dưới tay một yêu quái (sự cứu chuộc) trong anime và trở thành một yêu quái ở kiếp sau (mong muốn cá nhân) trong manga. Sensui trong manga có vẻ tự tin hơn hoặc đúng hơn là kiêu ngạo trong thế giới quan của mình, với tớ thì thấy như vậy đúng với bản chất giang sơn khó đổi bản tính khó dời hơn. Tuy là giang sơn đã đổi nhưng người thì đã chết rồi.

Ngoài ra, tớ tự hỏi Sensui sẽ nghĩ gì nếu cậu ta biết một số yêu quái mà mình giết thực ra đã bị tẩy não, có lẽ tốt hơn là cậu ta nên chết và không biết điều này để đỡ khỏi lên cơn nữa hả? Hay có thể Sensui đã biết, đó là lý do tại sao cậu ta cảm thấy tội lỗi hơn khi vô tình tiếp tay cho những hành vi chính trị sai trái? Hình như chưa biết chứ biết xong có khi nhắm vào cả linh giới không chừng…

_

Thôi thì nói luôn về Itsuki vì sự biến thái của khứa này mang tính chất mộ điệu nghệ thuật dữ dội ấy. Đoạn này được viết theo góc nhìn nghệ thuật của tớ nên đọc hơi ảo, bỏ qua cũng được.

“Tôi chỉ muốn nhìn cậu ấy bị tổn thương, vấy bẩn, và sa ngã.
Đó là loại khoái cảm tục tĩu khi tưởng tượng việc chiếu phim khiêu dâm không kiểm duyệt cho một bé gái dễ thương tin vào câu chuyện ‘con cò mang theo em bé’.
Phản ứng của Sensui khi tiếp tục nhìn thấy mặt xấu xí của con người quả thực sự lý tưởng. Cậu ấy không thể phớt lờ hay nhắm mắt làm ngơ, chỉ cảm thấy tổn thương và tuyệt vọng, và mỗi lúc như vậy cậu ấy lại trở nên mạnh hơn.”

Nghiêm túc mà nói thì dù đam mê của Itsuki khá là méo mó nhưng đúng là chàng ta chỉ hợp làm một cái bóng sau lưng ánh sáng của thiên thần. Bất kể Itsuki có ở đó hay không, coi bộ Sensui vẫn sẽ phát điên với những trải nghiệm khác sớm hay muộn bởi chính tư duy cực đoan và sự tồn tại của bản thân. Tóm lại, tớ không nghĩ Itsuki có thể sửa chữa hay làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng đạo đức sẵn có ở Sensui nên chỉ ở đó và quan sát. Cá nhân tớ rất thích phân tích tâm lý Sensui và Itsuki có lẽ cũng thấy vậy, đại loại là tớ có thể hiểu được cái gu của anh chàng.

Với Itsuki, có lẽ sự kiện BBC chỉ là một sự kiện tình cờ. Có lẽ Itsuki thấy nó vô tình phù hợp với hứng thú của mình và quyết định đóng vai trò là khán giả để chiêm ngưỡng Sensui như một tác phẩm nghệ thuật sống động tiếp tục xây dựng và hoàn thiện chính nó? Cá nhân tớ thấy nhận thức về thẩm mỹ của Itsuki là một dạng chiêm nghiệm vô ý chí của Schopenhauer khi một khán giả thích thú với noumena hay ‘chính nó là’, thấy Sensui ngây thơ hay tha hóa thì đều thật tuyệt mỹ. Itsuki - với niềm đam mê vặn vẹo đối với tác phẩm nghệ thuật sống ẩn sau tính cách có phần triết lý và thoải mái - đã được dịp quan sát sự sa đọa của một thiên sứ từ một vị trí hoàn hảo trong suốt 10 năm. Chàng tuyên bố rằng mình thích mọi thứ ở Sensui, nhưng không muốn chỉ giữ vị trí như một khán giả, và sự yêu thích của chàng cũng mang theo những thống khổ riêng do cảm nhận cá nhân mà ra. Itsuki đã tuyên bố rằng chàng và những người khác trong nhóm cũng chỉ là những quân cờ cho 7 nhân cách của Sensui.

Với tư cách là một người ngoài cuộc ở nhân giới vốn chỉ ở đó qua lại với loài người cho vui, dường như sự say mê với Sensui đã khiến Itsuki trở nên giống người hơn một chút so với bản chất ban đầu của chàng ta. Qua lăng kính của tớ về góc nhìn nghệ thuật, có vẻ như đã có một sự thay đổi nhất định từ sự tôn thờ thực tướng (noumena) sang nhận thức cá nhân về hiện tượng (phenomena) vì Itsuki không thể không phán xét Sensui qua lăng kính của hiện tượng. Có thể nói rằng ban đầu Itsuki có thể phớt lờ nỗi đau khổ của Shinobu khi chàng xem thế giới như những sự biểu thị thuần túy, rồi sau đó xuôi theo ý chí muốn tham gia vào thế giới quan của một đứa trẻ loài người với bản tính cứng nhắc cùng sự đối ngẫu rõ rệt giữa vô cấu và man rợ, nhưng cũng lại vô cùng xinh đẹp một cách thế tục. Itsuki đi chệch khỏi mục tiêu ban đầu và xem tác phẩm nghệ thuật cho đến tận hồi kết, nhưng thay vì rời đi với sự hài lòng, chàng đã mang tác phẩm nghệ thuật đó theo mình và giải tỏa những cảm xúc đã tích tụ một mình trong sự tĩnh lặng đã chuẩn bị cho cả 2. Cái quyết định này đi ngược lại với mong muốn được tái sinh thành yêu quái của Sensui - bây giờ Sensui sẽ không thể tái sinh vì linh hồn cậu ta đã không còn lang thang trong luân hồi mà nán lại trong dị không của Itsuki, cũng như cơ thể kia đã không bị vùi chôn sâu trong lòng đất ma giới, những suy nghĩ không hiểu nổi mà Itsuki chưa được tận tai nghe từ Shinobu chắc cũng mãi rơi vào im lặng theo kết thúc nọ.

Khi ôm cái xác của Sensui bên trong dị không, Itsuki nhận xét việc Shinobu không trực tiếp thể hiện nỗi đau của mình rằng "ngay cả khi đang trong những cơn đau không thể tưởng tượng nổi, cậu chưa bao giờ cho tôi thấy bất kỳ dấu hiệu nào", và do đó chàng ta cảm thấy "có chút thất vọng". Từ くやしい mà Itsuki sử dụng thể hiện cảm giác thất vọng và ức chế đến từ việc những suy nghĩ và nỗ lực của một người đã không được đền đáp, nó thường được sử dụng khi trải qua thất bại hoặc trở ngại và cũng có thể chỉ ra cảm giác hối hận hoặc hối tiếc đối với bản thân hoặc người khác. Có lẽ đối với Itsuki, chàng cảm thấy tệ khi Shinobu không thể trực tiếp bày tỏ nỗi đau khổ của mình mà phải gián tiếp giãi bày thông qua nhân cách nữ Naru, nhưng chàng cũng cảm thấy tệ vì những nỗ lực vô ích của mình để khiến Shinobu phụ thuộc vào mình đã trở thành công cốc. Có lẽ việc này giống như trả rất nhiều tiền và thời gian cho một vũ nữ thoát y nhưng cuối cùng cô nàng không bao giờ chịu cởi hết đồ hả?

Theo một góc nhìn khác, mặc dù chấp nhận tình yêu méo mó và những ham muốn kỳ quặc của Itsuki, Shinobu vẫn ngoan cố bảo vệ những mảnh cuối cùng của lòng tự tôn đến mức ngạo mạn còn lại của mình trong khi Itsuki không thể truyền tải những khía cạnh chân thành thực sự trong tình cảm của mình để khiến Shinobu hạ cảnh giác. Tớ thấy mắc cười là Sensui (Minoru) có nhu cầu phải chỉnh Kazuma rằng thực ra mớ sẹo trên người mình là do chấn thương trong lúc tự luyện tập mà ra chứ không phải do kẻ thù để lại, nhưng không thèm ý kiến gì với màn độc thoại trời ơi đất hỡi của Itsuki về hứng thú kỳ lạ của chàng ta. Chắc là 2 khứa đó biết rõ bản tính của nhau quá rồi.

Tớ xem sự phát triển tính cách của Itsuki như một đảo ngược của hành trình thăng hoa trong trải nghiệm thẩm mỹ. Thường thì giai đoạn cuối cùng của quá trình tôn thờ thẩm mỹ là loại bỏ bản ngã của chính mình. Một ví dụ nổi bật cho việc đó là Mikura Yōsuke trong bộ truyện tranh Barbara của Osamu Tezuka, người đã nằm xuống bên một xác chết không phân hủy khi ông dần quên đi ý thức về bản sắc của chính mình, và hy sinh cái tôi của ông cho nữ thần nghệ thuật của nguồn cảm hứng Barbara để mà đánh mất bản thân trong quá trình viết nên tác phẩm cuối cùng. Theo tớ thấy, Itsuki không cố gắng đạt đến nấc thang cao cả của thẩm mỹ, mà cố gắng nhấn chìm bản thân giữa cõi nhân gian trần tục để trở nên gần gũi hơn với sự duy kỷ rất người của đứa trẻ kiêu ngạo và ngông cuồng mà mình gặp vào một ngày tháng 2 năm 1984. Suy cho cùng, Itsuki chỉ là một khán giả, không phải là người sáng tạo như Mikura. Có thể nói rằng ngoài xu hướng muốn trở thành người tình của đứa trẻ đó, sự say mê của Itsuki đã thúc đẩy chàng mở rộng vai trò của mình từ một khán giả thành một người có thể tương tác với tác phẩm nghệ thuật kia, cho đến khi chàng hoặc là trở thành một phần bổ sung cho tác phẩm đó hoặc kéo tác phẩm đó vào trở thành một phần thế giới quan kỳ lạ của chàng.

Mục đích của việc si mê một người mắc chứng đa nhân cách là mỗi nhân cách không phải là một người riêng biệt mà là một phần của một cá thể duy nhất bất kể chúng có vẻ phát triển nên những đặc tính khác biệt đến mức nào. Itsuki muốn si mê mọi thứ về Sensui, nhưng chàng chế giễu Minoru lắm lý luận là người kiêu ngạo và nói nhiều, Kazuya là kẻ bạo lực quá lố sẵn sàng giết một em bé, và khéo léo khoe mẽ rằng bên trong Sensui có Naru yếu đuối dễ tổn thương chỉ xuất hiện trước mặt chàng. Dù có si mê toàn bộ Sensui hay không thì Itsuki vẫn không thể không xếp hạng những nhân cách mà chàng yêu thích nhất, và hoàn toàn nhận thức được rằng Naru chỉ đóng vai trò thay thế cho Shinobu nên chỉ đặt cô nàng ở vị trí thứ 2 mặc dù Naru chiều theo nhu cầu tình cảm của chàng khi muốn Shinobu dựa dẫm vào mình. Shinobu nguyên bản đã ngã vào tay Itsuki và vụt khỏi tay chàng cùng một lúc, miễn cưỡng ở bên Itsuki nhưng cũng để chàng ta lại với một khúc cầu siêu vĩnh cửu trong dị không.

Chapter 17: Theo vó ngựa Tiêu Nhân

Trải phong sương bạc đầu du hiệp
Đao kiếm nào hóa kiếp thân ai
Quay lưng mặc nỗi quan hoài
Thả đời phiêu bạc mệt nhoài nhân sanh

Cõi tục phàm vô minh bất chánh
Trôi giữa dòng bá tánh lầm than
Dõi theo vận nước điêu tàn
Đảo điên thế đạo, khổ nan yên trần

Rời Trung Nguyên bỏ người bỏ hận
Cớ sao còn vương vấn lo toan
Hiểm nguy mai đó không màng
Thuận theo duyên số, quy hoàn thành đô

Chốn dương gian sầu bi vạn cổ
Máu bần dân nhuộm đỏ sơn hà
Ngại chi hảo sự đa ma
Tương lai xã tắc tay ta góp phần

.

Bài này chắc không được tính là giới thiệu truyện mà đúng hơn là viết một vài cảm nghĩ đến từ những ấn tượng của mình về truyện một cách không có hệ thống.

Mình nghĩ trong làng mạn họa, người đứng đầu trong việc tạo ra những kiệt tác ở hiện tại hẳn phải là Hứa Tiên Triết. Đương nhiên, đây chỉ là ý kiến của một người ít khi xem mạn họa trừ khi là truyện Hương Cảng. Phong cách kể chuyện đậm chất thi ca điểm trang chút tính trữ tình trong bối cảnh bi ai, với hàng loạt sự kiện mà đôi khi có thể khiến độc giả có cảm giác cao trào dường như nhiều hơn cả quãng nghỉ, Hứa Tiên Triết căn bản là rất giỏi khắc họa sinh động cách thiên hạ bị nhào nặn dưới dã tâm, lẫn cách lòng người có thể bù đắp cho tổn thất của nhân gian dẫu cho sự lương thiện nhiều khi bị chà đạp bởi thời thế.

Lấy bối cảnh vào cuối thời nhà Tùy tầm năm 607, Tiêu Nhân khởi đầu với câu chuyện của vị kiếm sĩ ẩn dật với tài nghệ cao cường cùng đứa con nuôi Tiểu Thất với xuất thân đầy bí ẩn. Kẹt trong thời thế nhiễu nhương, gã đành miễn cưỡng lập một nhóm cùng vượt dặm trường từ Tây Vực về Trường An để hộ tống một nhân vật bí ẩn tên Tri Thế Lang lật đổ triều đình. Bọn họ dần kết thân với nhau xuyên suốt hành trình đầy biến động. Mỗi thành viên trong đoàn của Đao Mã đều có những nỗi niềm và chấp niệm riêng, kẻ phong trần như gã cũng không ngoại lệ. Ngoài tín nhiệm với những người đã nằm xuống thì bản thân gã hộ vệ trong lòng cũng còn một số duyên nợ ở cố đô, với cựu bằng hữu đối mặt tận 2 lần và vị hôn quân đã ban cho gã cái tên Đao Mã.

Dù ta có thể thấy được tinh thần hào sảng của bộ truyện này qua đoàn nhân vật chính, phần lớn câu chuyện lại không xoay quanh nhóm Đao Mã mà được phân tán ra cho nhiều tuyến nhân vật khác nhau. Mỗi cá thể đều giữ lý lẽ của riêng mình, dù thiện hay ác thì đều có đạo lý mà họ duy trì và theo đuổi. Có khi người thánh thiện chân chất cũng có những góc khuất trong nhân sinh quan, và mấy kẻ tàn ác bạo ngược cũng mang trong tâm những nỗi niềm riêng. Phong cách diễn đạt đầy tính duy mỹ của tác giả đôi khi có thể đem lại một số ý kiến rằng câu chuyện đang tẩy trắng nhân vật - rất tiếc là một số bạn lại có ấn tượng như vậy nhưng với cách phóng tác của tác giả thì mình có thể hiểu. Theo mình thấy thì tác giả chỉ đang cố gìn giữ những phẩm chất tốt đẹp còn sót lại trong mỗi nhân vật vốn rất mang tính người kể cả ở những kẻ tàn ác nhất, ngược lại cũng không ngại trình bày mặt tối của những vị được xem là nhân tài trị quốc trong lịch sử. Chẳng hạn, một hình tượng điển hình của thực lực đi kèm với sự tàn nhẫn qua ngòi bút của tác giả là Dương Kiên, khi mà tầm nhìn lớn lao cũng như lý do để đoạt ngôi của ông hơi bị lu mờ bởi sự tận trung của Uất Trì Huýnh trong một câu chuyện đậm chất trung thần được thêu dệt xoay quanh thanh Bính Tý Tiêu Lâm. Chẳng hạn, Trần Thúc Bảo vẫn là một hôn quân bất tài bạc nhược, nhưng vẫn được tô vẽ thêm khoảnh khắc nhung nhớ đến tuổi thơ bi thương khi quân Tùy ập đến cũng như chút nỗi lo lắng cho nhân tình. Chẳng hạn, Đế Thính vẫn mong cầu được trả ơn sư phụ đã cưu mang hắn từ tấm bé mà cứ thế bất chấp lao vào vòng danh lợi để đưa tông phái của cụ lên đến đỉnh cao dù đó không phải là điều cụ cần.

Đây là truyện lấy bối cảnh lịch sử nên đa số nhân vật đều có thật trừ đoàn nhân vật chính(?). Đao Mã chỉ là một hình tượng lãng nhân tự tại đã lựa chọn cái tên của riêng mình, Tri Thế Lang cũng chỉ là một danh tính đại diện cho mong muốn công bình của bách tính. Nếu phải chọn ra một nhân vật thú vị nhất thì chắc sẽ tạm chọn Tri Thế Lang, dù nói thật thì hầu như đa số nhân vật đều có sức hút cả. Có lẽ vì Tri Thế Lang được thiết kế với đầy sự bí ẩn để có thể mang tính đại diện cho số đông, và tính cách hài hước của ông ta cũng tạo cảm giác dễ làm thân hơn so với những cá thể với tính chất độc nhất còn lại. Có một ý kiến đề xuất rằng Tri Thế Lang được lấy cảm hứng từ mặt nạ của Guy Fawkes trong bộ truyện tranh V for Vendetta của Alan Moore và David Lloyd, trong trường hợp này thì Tri Thế Lang không phải là một nhân vật cụ thể mà là hóa thân cho một lý tưởng đấu tranh cho quyền bình đẳng xuyên thời đại. Nhân vật đó đem lại một ấn tượng rằng ai cũng có thể là Tri Thế Lang, ai cũng có thể thắp sáng tinh thần khởi nghĩa mà đứng lên làm cách mạng - chỉ cần có đủ dũng khí để tiên phong và tìm những đồng minh đủ năng lực.

Nếu nhìn qua góc độ chính trị bình dân, có lẽ Tri Thế Lang và Đao Mã cũng là hai nhân vật mà đa số người đọc sẽ dễ liên hệ nhiều nhất vì họ đại diện cho người có thể dẫn dắt đa số chúng dân bình thường và người có thể bắt tay nhau vì đại nghiệp giải phóng thương sinh không màng danh lợi, dẫu tâm niệm riêng của họ có là mãi luôn trăn trở chuyện đời và kiên tâm phấn đấu cho giang sơn xã tắc hay thà sống kiếp tục nhân và tập trung vào việc cứu lấy mình và người thân. Nói thẳng ra, dù lý tưởng của Tri Thế Lang cũng rất phi thực tế, nhưng sự tồn tại của ông ta là điều cần thiết để cân bằng đại cục trong giai đoạn phức tạp hiện thế.

Một chi tiết cho thấy tâm niệm Hoa Mãn Thiên Hạ dù không tưởng nhưng có bản chất chân thành nữa là khi đoàn hộ tống lướt qua các bức họa ở Đôn Hoàng vốn phản ánh tham sân si của mỗi người, và người đầu tiên nhận ra Tri Thế Lang trong các bức họa đó là Tiểu Thất. Có lẽ vì tâm tư của một đứa trẻ con như Tiểu Thất thì thuần khiết ít tạp niệm, dễ gắn kết với người khác và xem họ bình đẳng. Kể cả có là một người lớn nhiều lo toan như Đao Mã thì có đâm theo lao cùng Tri Thế Lang cũng phải, vì tâm thế của anh ta vốn dĩ hướng thiện, và để có thể sống tự do tự tại mà không bị cuốn vào chuyện thiên hạ phức tạp như thế thì trước tiên xã hội phải yên bình đã. Đao Mã từng sống qua giai đoạn bần cùng lẫn chiến loạn, không đời nào anh ta không hiểu được nỗi đau của quần chúng nhân dân khi mà họ sắp phải đối mặt với thời kỳ tăm tối mới. Chỉ có sự chủ động trong việc đấu tranh mới bảo vệ được nguồn sáng le lói trong lòng tối của thời loạn lạc.

Ngoài ra, trong cả 2 tác phẩm đỉnh cao nhất của Hứa Tiên Triết, nhìn vào cái cách khắc họa việc nhân vật chính có xuất thân được cưu mang hay hợp tác cùng cộng đồng người dân tộc hoặc những nhóm chính trị nhỏ lẻ, mình có thể cảm nhận thấy xu hướng che chở quyền lợi nhóm thiểu số trong đường lối sáng tác của tác giả. Đương nhiên, nội dung truyện cũng không sa đà vào việc bài trừ toàn trị, mà thể hiện cách cân bằng quyền lực trong nội bộ chính quyền một cách rất tinh tế. Qua những nhân vật phái sinh được xây dựng dựa trên lịch sử thì ta cũng có ý thức được câu truyện sẽ diễn biến ra sao, nhưng kể cả thế thì vẫn khó mà không cảm thấy bất ngờ trước cách mà những câu chuyện được trình bày phi tuyến tính đan xen các góc nhìn được phóng tác sáng tạo khỏi cách diễn đạt trong sử sách.

Quan niệm của tác giả cụ thể như nào thì mình không biết, nhưng đọc qua Tiêu Nhân lẫn Thích Khách Tín Điều thì cá nhân mình tin để sáng tác được ở cấp độ đó thì những tác phẩm này phải phản ánh được quan niệm vững chắc của tác giả, đặc biệt là khi lối viết kịch bản của Hứa Tiên Triết thiên về giả lập mở rộng những câu chuyện lịch sử và đem lại những giải pháp triệt để cho vấn đề trong truyện hơn là để mở tình tiết cho người đọc tưởng tượng. Nhìn chung nên đọc qua. Điểm trừ duy nhất của bộ này là nó ra chương mới lâu quá, chờ hoài dài cổ nhưng phải ráng mà chờ.

Thực ra mà nói thì vì có hứng làm thơ nên bài thơ kia mới tồn tại, nhưng mà bối cảnh bài thơ là từ truyện này nên ráng gồng mà viết cái cảm nhận ngắn chứ số tình tiết ấn tượng nhiều lắm, gần như chương nào cũng chất lừ, ấn tượng đến độ không cảm không được ấy.

Chapter 18: Phỏng đoán về những bí ẩn trong Dr Stone

Tôi viết vì hứng thú với khoa học viễn tưởng nên cảnh báo trước là nội dung trong đây có lẽ siêu cấp ngụy khoa học và có khi không chính xác, vì rõ là phần lớn kiến thức của tôi đem trả giáo viên cả rồi. Giả thuyết linh tinh đọc cho vui thôi.

Ờ, cái bí ẩn to đùng nhất mà chắc anh em nào cũng muốn góp ý vào bàn tán đó là Why-Man thật sự là cái giống gì. Theo như lời giải thích trong truyện thì chúng là "một dạng ký sinh cơ học không rõ nguồn gốc với khả năng khiến vật chủ bất tử bằng cách hóa đá họ". Theo lý giải này thì có vẻ các độc giả của Dr Stone đều nghĩ tới khả năng Why-Man là một dạng sống silicon, và với cấu trúc cũng như mong đợi của bọn nó có vẻ là được nền văn minh nào đó chế tạo ra thay vì tự phát triển. 

Ý tưởng về dạng sống silicon được đề xuất từ năm 1891 bởi nhà vật lý thiên văn học Julius Scheiner dựa trên sự tương đồng của silicon với carbon. Silicon và carbon đều có hóa trị IV, mỗi nguyên tử có thể hình thành liên kết với tối đa 4 nguyên tử khác, vậy nên nó cũng có thể là một khối xây dựng hơi giống carbon. Tuy nhiên, carbon liên kết mạnh mẽ nhất với các nguyên tử carbon khác, và các liên kết carbon cũng không bị ảnh hưởng bởi nước, mang lại cho cacbon một lợi thế trong môi trường chất lỏng vốn đem lại nhiều khả năng tồn tại sự sống nhất. Mặt khác, silicon không liên kết tốt với các nguyên tử silicon khác và hoàn toàn không liên kết ổn định khi có nhiều chất lỏng mà vỡ ra dễ dàng. Ngoài ra, các phân tử dựa trên silicon là chất rắn ở hầu hết nhiệt độ và áp suất trong khi các phân tử dựa trên carbon thường là chất lỏng nên nơi mà dạng sống silicon tồn tại hẳn phải ở nhiệt độ và áp suất cao lắm. Vậy nên cho đến bây giờ dạng sống silicon chỉ tồn tại trong những giả thuyết và truyện khoa học viễn tưởng. 

Nếu có dạng sống silicon trên trái đất thì nó sẽ khá đơn giản và nguyên thủy, và trong Dr Stone thì kể cả với cấu tạo tân tiến của Medusa thì chúng cũng bất lực trong việc tự sinh sản/chế tạo thêm giống loài vì khả năng hạn chế. Cách mà chúng chuyển động nhìn có vẻ hay ho nhưng như Stanley đã nói, như mấy cái bia tập bắn công nghệ cao thôi chứ không tạo ra những chuyển động phức tạp như loài người. Ít ra thì tụi nó có sức bền và có thể di chuyển rất hiệu quả với cơ chế bay đã được nhắc đến ở chương 232 là Medusa có thể thay đổi áp suất áp suất trong trường Higgs để đưa trọng lượng của chúng về 0. Tôi nghĩ ta có thể xem như nó đang rơi tự do như một người ở trong chân không chăng? Nhưng làm sao nó di chuyển được cả cái bình chân không giữ nó bay theo thì chịu nhưng nhìn chung nó có khả năng tác động lên các vật mà nó tiếp xúc. 

Nếu Why-Man là dạng sống silicon thì việc chúng ở trên mặt trăng thay vì ở ngay dưới trái đất có 2 lý do chính. Lý do thứ nhất và cũng là đương nhiên nhất là để con người khó mà dễ dàng tìm ra được, vì khi tìm ra và biết năng lực của bọn họ thì có khả năng con người sẽ bắt về để khai thác và tận dụng chứ không tạo ra thêm như Why-Man đã dự kiến. Lý do thứ 2 là môi trường trên trái đất không thích hợp để một dạng sự sống silicon như Why-Man trú ẩn như trong chương 230 đã đề cập rằng oxy là thiên địch của chúng. Một rủi ro tiềm ẩn cho các Medusa là silicon có thể bị oxy hóa thành silica khi tiếp xúc với oxy trong khí quyển hoặc với nước lỏng, vậy nên Why-Man sẽ tránh tiếp xúc với không khí và nước nhất có thể và đây cũng là lý do mà các Medusa nên được giữ trong bình nén chân không. Ngoài ra phải nói thêm là trên mặt trăng cũng có oxy nên các Medusa vẫn có thể tận dụng khi cần, nhưng nó không tồn tại ở dạng khí để phổi của con người có thể tiếp nhận được, mà tồn tại trong các khoáng sản trên mặt trăng. Điều này có vẻ không phải một vấn đề với Why-Man lắm vì để tách oxy ra khỏi các khoáng vật đó thì phải qua một quá trình điện phân mà với khả năng của Why-Man thì có lẽ tụi nó làm được. 

Dù con người cũng như các sinh vật sống khác trên trái đất đều là dạng sống carbon, cơ thể chúng ta cũng có silicon. Theo tôi thử tìm hiểu thì về khối lượng, khoảng 96% cơ thể chúng ta được tạo thành từ 4 nguyên tố chính: oxy (65%), carbon (18,5%), hydro (9,5%) và nitơ (3,3%). Đồng thời, cơ thể con người chứa khoảng 7 gram silicon, có trong nhiều mô và dịch cơ thể khác nhau. Trong chương 232 có đề cập rằng bản chất hiện tượng hóa đá là quá trình các phân tử hữu cơ gia cường độ bền cấu trúc, ở chương 5 thì Senku cũng lập một giả thuyết rằng các nguyên tố kim loại trong cơ thể bị rút ra để tạo một lớp đá bảo vệ bên ngoài cơ thể, nên tôi cho rằng khi đem 2 giả thuyết này lại với nhau thì tượng người hóa đá sẽ có 2 lớp với cấu trúc khác nhau. Ở chương 171 cũng có đề cập rằng tia hóa đá thực chất không phải ánh sáng mà là một loại vật chất phát quang có thể bị kéo xuống bởi trọng lực, như vậy thì coi bộ nó là chất khí với nguyên tố mới mẻ nào đó có thể gắn kết với các nguyên tố khác để hình thành nên các cấu trúc vững chắc. Hoặc có khi nào nó là một dạng hạt cơ bản cũng không chừng?

Tôi cũng tò mò liệu Senku đã từng thử với các acid khác để chế nước hồi sinh ngoài nitric acid để xem những loại khác phản ứng thế nào chưa? Tôi đoán thì lập luận căn bản nhất để nitric acid được chọn làm nguyên liệu là vì nó là một acid có tính oxy hóa mạnh và dễ xử lý hơn, nhưng ở chương 2 đã chỉ ra rằng nitric acid khi kết hợp với cồn thì sẽ ra nital và đó là một chất thường được sử dụng để làm mòn kim loại và cũng dễ cháy nổ. Trộn nitric acid với cồn (ethanol) có khả năng gây nổ nếu nồng độ nitric acid đạt trên 10% (tính theo trọng lượng). Điều này có nghĩa là hỗn hợp 30% nitric acid - 70% ethanol của nước hồi sinh mà Senku bày ra sẽ rất dễ nổ khi được chế tạo. Một lời giải thích khả dĩ cho việc tại sao điều này không xảy ra là nitric acid từ hang động mà Senku thu thập bị loãng đi nhiều. Senku cũng nói cụ thể là công thức có cồn được chưng cất thanh khiết đến 96% nên có thể còn một số nguyên tố khác đóng góp cho hỗn hợp nước hồi sinh trên mà chúng ta chúng ta chưa biết chăng? 

Ngoài ra, tôi cho là có khả năng Why-Man được tạo ra hoặc ít nhất đã từng tiếp xúc với một dạng sinh vật với trí tuệ cao hơn loài người trước đây nhưng vì việc gì đó mà không ký sinh vào họ nữa. Lý do chính là vì số lượng và khả năng xử lý thông tin của chúng quá nhiều và quá phức tạp, như là mô phỏng cấu tạo cơ thể con người hay là tính toán tỷ lệ thành công của loài người trong việc tái tạo Medusa như ở chương 231, nên lượng thông tin đấy hẳn là đến từ một chủng loài nào đó tân tiến. Liệu chủng loài đó đã từng tìm hiểu về loài người hay liệu thông tin mô phỏng kia do Why-Man tự phân tích ra sau khi tìm thấy loài người thì tôi không biết. 

Ngoài ra, việc dự đoán nhầm thời gian con người cần để thoát khỏi đá cũng cho thấy chúng chưa gặp qua nhiều nền văn minh ở các mức độ phát triển khác nhau nên rất thiếu kinh nghiệm (như chương 230 đã chỉ ra là chúng mặc kệ việc đàm phán mà tận dụng logic theo cách của chúng), vì thế mà phương pháp tiếp cận những chủng loài khác của bọn này có vấn đề. Cách các Medusa tư duy từ những thông tin có sẵn không khớp mấy với đối tượng mà chúng nhắm vào, và tôi nghĩ như đoàn phi hành gia nói - chỉ có một phần nhỏ loài người là chấp nhập được cái kiểu bất tử chán ngắt kiểu hóa đá. Có khi chủng loài tạo ra Medusa cũng cảm thấy như vậy nên đã không còn tận dụng chúng nữa chăng? 

Trong chương 230, Senku cũng có đề cập đến việc các Why-Man tự bắn vào chân mình vì không hiểu được tại sao con người tại hành xử khó đoán. Theo tôi thấy là chúng không giỏi trong việc lập giả thuyết cho lắm nên phải phụ thuộc nhiều vào những phương án bảo thủ để duy trì sự sinh tồn, dẫn đến quyết định việc đi tìm giống tìm giống loài khác thay vì đầu tư vào loài người. Điều này có lẽ cũng do tư duy của chúng kết nối thành mạng lưới gần như đồng nhất với ít dị biệt, vì vậy mà chỉ có 1 Medusa hiếm hoi chọn ở lại. Cũng vì sự đồng nhất cao mà có lẽ chúng kém trong việc nhận diện những khác biệt trong hệ thống logic của chúng với vô số hệ thống logic của loài người vốn rất đa dạng về mặt tư duy. Điểm lợi cho chúng khi có mạng lưới tư duy kiểu này là tính thống nhất và khả năng duy trì tinh thần ổn định để cùng nhau lập kế hoạch cho phần lớn đồng loại, như Senku đã đoán được từ sớm ở chương 201 là Why-Man tự cho bản thân chúng hoàn toàn vượt trội.  

Có lẽ cũng vì tính thống nhất tư duy cao mà có nhiều Medusa cảm tử sẵn sàng lao xuống trái đất chăng? Ngoài việc chúng đồng ý với nhau thì cũng có thể là do nguyên nhân thực dụng nào đó. Ban đầu tôi nghĩ việc Why-Man cử một loạt thiết bị hóa đá xuống là một điều hết sức phí phạm, nhưng biết đâu những Medusa được phái xuống là những thiết bị sắp cạn kiệt năng lượng mà vẫn chưa có nguồn thay thế thì sao. Dù gì thì khi họ tìm ra núi Medusa thì pin của chúng đều đã bị hư hại cả rồi mà. 

Tôi cũng chợt nghĩ rằng trái đất là một hành tinh giàu tài nguyên với độ phong phú của silicon đứng ở vị trí thứ 2, nên nếu các Medusa mà là dạng sống silicon thật và con người mà có khả năng tạo thêm bọn chúng thì việc hợp tác với nhân loại sẽ rất có lợi cho chúng đấy. Tiếc là các Medusa đã không đầu tư vào loài người dù chúng đã thí đi kha khá đồng loại của chúng trong công cuộc ký sinh thất bại. Đúng là đám siêu cấp bảo thủ. 

Hình dạng của các Medusa nhìn vừa giống như một cái nút ba lá vừa giống với dải Mobius. Đây là 2 biểu tượng có tính khoa học và ý nghĩa lâu đời trong văn hóa. Một dải Mobius hình nút ba lá cũng là hình dạng của tác phẩm điêu khắc mang tên 'Bất tử' của nghệ sĩ John Robinson. Chung quy là thiết kế đặc biệt của Medusa gắn liền với tính chất và ứng dụng của nó. Có thể xem hình dạng đó là biểu tượng của sự vô tận cũng như sự thống nhất và bất nhị, ngoài ra nó cũng là biểu tượng cho cảm giác bị mắc kẹt trong một vòng lặp cũng như sự vô ích. 

Ngoài ra thì ai cũng quá quen với cái tên Medusa trong thần thoại Hy Lạp. Tuy nhiên, có một điểm hài hước là trong 3 chị em Gorgon thì Medusa là kẻ duy nhất không bất tử. Sau khi nàng bị nữ thần Athena biến thành rắn thì ánh mắt của nàng có thể biến người thành đá. Medusa trong Dr Stone thì cũng có thể chết khi bị oxy hóa nhưng khả năng của chúng thì lại có thể giúp chủng loài khác bất tử bằng cách hóa đá, điều này nghe khá là oái oăm đúng không? 

Nói về Why-Man nhiều quá rồi. Bây giờ nói thêm tí về cỗ máy thời gian nhé. Trong chương cuối, khi Xeno nói về việc gửi thông tin cho một AI tân tiến qua máy du hành thời gian, ta có thể thấy Rei - một nhân vật trong phần ngoại truyện về ba của Senku là Dr Stone Reboot: Byakuya, vốn là một spin-off ngắn không thuộc tuyến truyện chính do biên kịch Inagaki viết mà được họa sĩ Boichi chắp bút viết kịch bản. Rei là AI được Byakuya chế ra từ chip của 60 cái điện thoại. Dù 2 truyện khá độc lập nhưng nghĩ vui vui thì trong một tình huống giả tưởng nào đó, có khi Rei sẽ là AI tình cờ nhận được thông tin gửi về quá khứ thì sao? Nếu thế thì việc nó có khả năng vượt trội xem ra cũng hợp lý hơn, nhưng kể cả thế thì tôi không nghĩ cấu hình của nó có thể xử lý thông tin và cải tiến bản thân đến mức đó. 

Nhắc tí thôi chứ đặt Rei qua một bên đi. Như các anh em đã biết là du hành thời gian đến tương lai khả thi hơn là quá khứ do tính chất một chiều của mũi tên thời gian. Theo định luật thứ hai của nhiệt động lực học, entropy của một hệ cô lập có thể tăng nhưng không giảm, vì vậy phép đo entropy là một cách để phân biệt quá khứ với tương lai. Theo lý thuyết của Einstein, vì thời gian di chuyển chậm hơn khi bạn di chuyển nhanh hơn trong không gian nên vật thể càng gần tâm Trái đất thì thời gian di chuyển đối với vật thể đó càng chậm. Để có thể đưa một người tới tương lai nhiều năm sau, ta sẽ phải tận dụng gia tốc trọng trường cực mạnh do lỗ đen gây ra như trong phim Interstellar hoặc gửi nhà du hành lao vào vũ trụ với tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng. 

Mặt khác, việc du hành ngược thời gian là rất khó xảy ra vì nó sẽ dẫn đến những vấn đề tiềm tàng về quan hệ nhân quả, chẳng hạn như nghịch lý ông nội. Tuy nhiên, một nghiên cứu tại Đại học Queensland lại lập lý thuyết về mặt toán học rằng du hành thời gian không nghịch lý là có thể xảy ra, và vũ trụ sẽ tự điều chỉnh để tránh sự mâu thuẫn. Nếu điều này là đúng thì lại khá bi quan cho vương quốc khoa học vì ngay cả khi có thể du hành ngược thời gian thì họ cũng sẽ không bao giờ có thể thay đổi các sự kiện để tạo ra một tương lai khác. Một số nhà vật lý thì lại cho rằng những loại nghịch lý thời gian này có thể tránh được dựa trên thuyết đa vũ trụ. Einstein đề xuất rằng du hành thời gian về quá khứ có thể đạt được thông qua cầu Einstein-Rosen, một khu vực mà không thời gian bị biến dạng giữa 2 điểm ở xa nhau trong không gian được kết nối với nhau. Tuy nhiên, nó không ổn định do không tồn tại đủ lâu. Ngoài ra, nó cũng đòi hỏi các cơ chế khác mà ta không có vì nó vi phạm các định luật vật lý đã biết, chẳng hạn như một hạt có khối lượng âm. Nói chung là kết thúc của Dr Stone là một cái gì đó mà tôi không đủ trình độ để bàn tới nên thôi dừng ở đây. 

Chapter 19: Bình luận về cái kết của Dr Stone

Notes:

 

Since someone accused me of using AI in my previous writing about Dr Stone, here's another writing produced by the human mind who - unlike this untalented living waste of space and parent's effort called Evedaser - can produce articles to cherish a series they like even before the bewildered age of AI.

Actually, not completely. I wrote this for commercial purpose too, but it's old so it belongs to the public domain now: https://m.youtube.com/watch?v=kEJFAHQsWiw&t=232s&pp=ygUzcGjhu49uZyDEkW_DoW4gduG7gSBuaOG7r25nIGLDrSDhuqluIHRyb25nIGRyIHN0b25l

In fact, I do think it's fine to use AI for simple writings with generic contents since I also use it in business-related tasks like writing emails. It's just that the AI tools I know simply haven't reached that stage yet at least in the current year when it comes to more analytical writings (again, just the ones I know). That's why that person choosing an obviously more detailed piece with multiple niche references collected from the fandom to accuse was truly a retarded move, especially when they probably can't even produce an article like this WITH AI despite claiming they saw something like this on a puny tool like CHARACTER AI! AHAHA is that supposed to be a joke or is that thing's mental function really that low in order to make up such bullshit and think it sounds plausible?

I don't know who exactly read my blog but be careful! If this uneducated pig preyed on a writer whose contents are in a language it probably can't understand without a translator, then it might prey specifically on you - writers with English as your mother tongue - too! Stay safe from that Evedaser the walking plague of anti-intelligence and anti-dignity.

Tôi thấy có kha khá người có cảm nhận rằng arc cuối của series có nhịp độ khá nhanh và khiến họ cảm thấy chưa thỏa đáng lắm, kể ra họ nói cũng có lý nhưng tôi cảm thấy cái kết thế này là phù hợp để khép lại bộ truyện rồi. Để tôi chia sẻ thêm góc nhìn của mình xem anh em cảm thấy thế nào nha. 

Từ chương 227 trở đi, nội dung của Dr Stone chuyển biến sang một hướng đi viễn tưởng hơn rất nhiều khi lời giải thích cho sự tồn tại của tập thể Why-Man là "một dạng sống cơ khí ngoài hành tinh không rõ nguồn gốc có khả năng hóa đá các loài và khiến họ bất tử như một sự trao đổi để ký sinh vào những vật chủ với nền văn minh tiên tiến". Lời giải thích này vốn khá là phù hợp, tuy nhiên tôi vẫn thấy có một số ít ý kiến cho rằng câu trả lời này mang lại cảm giác hụt hẫng đôi chút vì Why-Man không phải tên phản diện nguy hiểm như ấn tượng đã tạo lúc ban đầu. Ý kiến này cũng có lý, nhưng tôi cho rằng đây là một kết thúc thỏa đáng vì những bí ẩn mà nó để lại cho chúng ta suy đoán tùy ý. Không như nhiều thứ được trình bày trước đó trong truyện, ở hiện tại chúng ta chưa có khả năng xác nhận cho những giả thuyết về dạng sống đặc biệt như của Why-Man cũng có thể biên kịch Inagaki tránh sáng tác theo cách lý giải chủ quan của ổng để nội dung khách quan hơn chăng? 

Theo tôi thấy, mục đích của câu chuyện là để trình bày một phần lịch sử của những phát minh một cách sáng tạo, qua đó người đọc có thể tìm hiểu tất cả các kiến ​​thức khoa học cần thiết để xây dựng nền văn minh bắt đầu từ thời kỳ đồ đá, vậy nên chỉ cần tập trung vào tính thực tế vừa đủ và khiến câu chuyện kết thúc khi nền văn minh sắp quay trở lại là đủ, còn những thứ khoa học viễn tưởng thì như đã nói ở trên là để tạo cảm hứng thôi chứ lý giải chủ quan quá so với kiến thức của nhân loại hiện tại thì sẽ không đủ thỏa đáng. Tôi cho là khi con người càng biết nhiều thứ thì chúng ta càng phát hiện ra nhiều điều mà chúng ta chưa biết, và kiến thức nhiều khi là vô tận. Vậy nên thay vì giải thích cho tất cả mọi thứ, việc bỏ ngỏ một số chi tiết quá ảo và thừa nhận giới hạn cho trình độ hiểu biết hiện tại của nhân loại sẽ là một tầm nhìn phù hợp hơn cho những bộ mang tính khuyến khích sự hiếu học như Dr Stone. Chỉ cần như Senku đã tuyên bố ở chương 230, nền khoa học có tụt hậu so với tầm vũ trụ đi nữa thì cậu chàng cũng như loài người sẵn sàng để học hỏi mọi thứ. Theo cảm nhận của tôi thì thái độ này của Senku là rất đáng tuyên dương vì nó thể hiện tinh thần truyện là "với khoa học, sự khéo léo, và rất nhiều nỗ lực, con người có thể vượt qua giới hạn của mình". Vì vậy nên phe loài người trong truyện không cần một chiến thắng tuyệt đối mà chỉ cần một niềm hy vọng để tiến lên. Inagaki đã đưa ra một tình huống để nâng cao niềm hy vọng này qua việc để một trong số những vũ khí hóa đá của Why-Man ở lại với nhân loại và cho phép họ thử nghiệm lên người nó vì nó có hứng thú với những gì Senku nói. 

Thái độ của chiếc Medusa này cũng rất thú vị vì nó có quan niệm rất trung hòa. Vốn dĩ Why-Man là một tập thể vừa cầu tiến khi liên tục đi tìm kiếm những nền văn minh phát triển vượt bậc cho sự sinh tồn của chúng, nhưng cũng vừa bảo thủ khi chọn cách ký sinh đem sự hóa đá thành bất tử ra làm điều kiện đánh đổi vì cách này gây hại nhiều hơn lợi. Chiếc Medusa chọn ở với loài người thì vừa không phủ định tính toán về tỷ lệ thành công xấp xỉ 0% của loài người do tập thể Why-Man tuyên bố, nhưng nó cũng không phủ nhận khả năng phát triển của loài người và cho rằng việc nhân loại chạm tới trình độ đó là bất khả thi. Xấp xỉ 0% thì có khi vẫn là 0.001% mà nhỉ? Chỉ là không biết tốn bao lâu thôi, và với lượng thời gian khá ngắn để loài người phát triển ra cỗ máy thời gian thì có vẻ như niềm tin của nó đúng. Cách mà nhân loại đối đãi Medusa này cũng rất thân thiện qua việc vẽ cho nó một khuôn mặt khá dễ thương, cũng như ở chương cuối ta có thể thấy Senku mang nó bên người như một bạn đồng hành quan trọng. Có thể là tình bạn của họ dựa trên sự cầu tiến chung vượt qua khoảng cách về chủng loại. 

Thêm nữa là nếu Why-Man bá đạo và đáng sợ quá thì có khả năng kết thúc cho đoàn phi hành gia và loài người nói chung sẽ bi quan hơn rất nhiều, và như vậy không phù hợp với sự tươi sáng của truyện lắm. Nhìn chung, Dr Stone là một series tương đối nhẹ nhàng, nội dung có một chút căng thẳng và kịch tính nhưng phần lớn là khiến người đọc cảm thấy tràn trề hy vọng và tạo cảm hứng cho họ đóng góp cho tương lai của nhân loại. Riêng việc hầu như trong truyện rất ít khi có ai chết và các đối thủ sau này cũng tập hợp lại với nhau để đóng góp cho việc phát triển nền văn minh là đủ thấy tác giả có xu hướng xây dựng cách giải quyết ôn hòa cho câu truyện rồi. Đa số các trận chiến lớn mà trước đó người bên phe địch có ý định giết người giết người bên phe vương quốc khoa học thường kết thúc bằng việc bắt giữ những kẻ cầm đầu bằng vũ lực nhưng không gây chết người, và trong quá trình chiến đấu thì luôn có kha khá phát minh được tái tạo để cho thấy hoàn toàn có thể sử dụng khoa học để xử lý những trận chiến một cách ôn hòa miễn là phe chính diện có một lợi thế nào đó kiêm ít may mắn. Sự tồn tại của Why-Man thì lại quá vượt bậc và số lượng của chúng thì áp đảo nên xây dựng chúng như những dạng sống ký sinh và giải quyết bằng việc chúng bỏ đi là phù hợp nhất. 

Thêm nữa là dù xuyên suốt truyện, có một số chi tiết chỉ ra sự bất mãn của một số nhân vật về hệ thống xã hội trước kia như Tsukasa và nhưng đến cuối vẫn chưa có ai bị xử trong truyện mà tác giả chỉ đề cập rằng họ (ít ra là Tsukasa và Hyouga) đã thừa nhận mọi nỗ lực ngăn chặn sự trở lại của hệ thống đó chỉ là dĩ vãng, cũng như có vẻ đã chấp nhận rằng khi luật pháp được thiết lập lại thì họ sẽ là những người bị lên án và phán xét đầu tiên. Điều này bảo toàn tính nhân văn và tránh đem lại cảm giác tiêu cực vào truyện qua việc cho thấy các nhân vật với quan niệm đối đầu đều chuẩn bị tinh thần cho kết cục của họ để đón nhận nó với thái độ bình tâm rồi, cũng như không tẩy trắng cho những hành vi bạo lực mà họ đã làm trong truyện mà hoàn toàn chỉ ra rằng những hành vi đó đáng bị lên án. 

Tôi cho rằng về đôi khi để ngỏ câu hỏi hoặc không đi sâu vào mọi thứ có thể xảy ra cũng có thể giúp độc giả tập trung vào những gì tác giả cho là quan trọng. Cho đến cuối cùng thì dù khoa học của thời thạch đá đã lên một tầm cao mới với cỗ máy thời gian thì hệ thống xã hội vẫn chưa phục dựng hoàn toàn, điều này cũng là để giữ cho tinh thần truyện đơn giản như thái độ cầu tiến thuần túy của Senku và có lẽ cũng như của chính tác giả. Vì bộ truyện tập trung vào các ngành STEM là chính Inagaki cũng không nêu gì quá nhiều về xã hội học và chỉ đề cập qua để giải thích thái độ bất mãn của những luồng tư tưởng khác nhau trong khi gợi ý rằng thật ra Senku chẳng phủ nhận ý kiến gì bọn họ mà chỉ là thấy những thứ họ bận tâm không nằm trong giá trị quan chỉ thích khám phá và học hỏi cũng như giúp đỡ mọi người của cậu. Hầu như mọi xã hội đều rơi vào tình trạng địa chính trị phức tạp với những tình thế tiến thoái lưỡng nan không có câu trả lời dễ dàng mỗi khi bước đến một thời đại văn minh mới. Để có thể giữ được thái độ ôn hòa và bình tâm như Senku là cố gắng sửa cái sai bằng cách ít áp đặt cái đúng nhất có thể mà chỉ thỏa hiệp với những phe khác nhau bằng cách đánh đổi công sức và chia sẻ lợi ích cho mọi bên. Nếu sửa cái sai bằng cách áp đặt cái mình tự cho là đúng một cách cực đoan như Tsukasa hay Xeno thì rất dễ khiến xã hội rơi vào tình trạng vô nhân đạo, dẫn đến hàng trăm nếu không muốn nói là hàng nghìn cái chết phi nghĩa. Tsukasa ngu ngu nên mô hình mà nó áp đặt còn dễ đối phó chứ với tầm nhìn của Xeno mà làm thủ lĩnh thì sẽ tạo ra một thể chế độc tài. Senku thì lại không phải người có đam mê làm thủ lĩnh nhưng lại có thái độ và tư tưởng rất nhân văn, nên ở không đề ra những ai làm lãnh đạo chính trị ở cuối truyện mà chỉ đề cập rằng nhóm của cậu là một trong những phe tiên phong cống hiến cho thế giới mới là hợp lý nhất. 

Chi tiết ảo nhất trong truyện chắc là sự tồn tại của Why-Man và cách họ chế tạo cỗ máy thời gian và sử dụng nó, mà có lẽ là tôi sẽ làm riêng một video khác để phỏng đoán về những bí ẩn trong phần kết của Dr Stone quá nên tạm thời chưa bàn về tính hợp lý của mấy chi tiết này. Cỗ máy thời gian là một chi tiết rất hay được đưa vào câu truyện, nhất là khi nó được đề cập rằng không thật sự chuyển con người về quá khứ vì rất khó để nói trước điều gì mà chỉ chuyển thông tin và cầu cho người ở quá khứ nhận được. Theo quan điểm của tôi, du hành thời gian giống như một điều mới mẻ và to lớn sẽ đánh dấu sự kết thúc của hành trình của Dr Stone một cách giàu cảm hứng nhất khi ta có thể nhìn thấy Senku đạt đến giới hạn của khoa học đã biết và bắt đầu vượt qua chúng, vì nếu chỉ giới hạn nội dung trong việc xoay quanh những các phát minh khoa học đã từng tồn tại như trước đó thì lại hơi thiếu thốn ở mảng cầu tiến đúng không nào? Vì vậy mà câu chuyện cần một sự khuyến khích tràn ngập tính lạc quan như cỗ máy thời gian. 

Trước khi đọc Dr Stone do Inagaki và Boichi hợp tác thì tôi cũng từng đọc truyện khoa học viễn tưởng do Boichi sáng tác nên cũng có một số cảm nhận cá nhân đối với cách xử lý truyện thể loại này rồi. Thật lòng mà nói thì dù truyện Boichi đọc rất kịch tính nhưng tôi cho là Inagaki chắc tay hơn ở mảng biên kịch, cũng như có cách lý giải cho tình huống rõ ràng và phù hợp hơn, cách trình bày dễ hiểu cũng phù hợp cho độc giả nhiều lứa tuổi hơn. Việc Boichi can đảm để chọn cách giải thích vượt tầm hiểu biết của nhân loại hiện tại như ở trong series Origin cũng đã được đánh giá là buff lố cho nhân vật rồi, nên cách mà Inagaki kết thúc series này theo hướng vừa đủ cũng có thể tạm gọi là đột phá chăng? 

Nếu đặt việc bảo vệ cho cách xử lý kết thúc truyện qua một bên thì tôi vẫn có những bất mãn nhất định với series, đó là tiết tấu câu truyện ở arc cuối có vẻ nhanh quá thành ra nhiều yếu tố truyện có cảm giác ít gây ấn tượng hơn hẳn, chẳng hạn như trong cách tương tác của nhân vật. Có rất nhiều nhân vật được giới thiệu và họ trước đó thì họ đều có điểm sáng trong truyện, nhưng ở đoạn cuối truyện thì tương tác giữa các nhân vật mờ nhạt đi vì số chương còn lại có hạn, không đủ để nhồi vào hết được, thành ra những câu hỏi như liệu những người ở thạch giới với những người từ nền văn minh trước đó cùng thích nghi với thời đại mới này như thế nào, hay việc nhóm các nhà khoa học tụ họp lại thế nào, hay tương tác của Medusa kia với loài người ra sao đều không có nhiều để chúng ta chiêm ngưỡng. Để độc giả tưởng tượng cũng được thôi nhưng bỏ qua nhiều quá thì cũng hụt hẫng phết chứ đùa.

Đương nhiên dù tôi có quan niệm thế này thì vẫn có thể hiểu được tại sao một số bạn muốn có cái kết triệt để cảm thấy không thỏa mãn nhé, nhưng tôi cho là để bảo toàn một số giá trị tinh thần của câu chuyện thì cần phải hy sinh một số cách giải quyết nội dung truyện để chọn cách trung dung nhất có thể nên theo cảm nhận cá nhân thì kết như vậy là ngon rồi, cũng có thể là do tôi dễ thỏa mãn nên đọc truyện thấy vui là được. Anh em có ý kiến nào thì cũng chia sẻ ở đây cho mọi người cùng thảo luận nhé. Hãy như Senku, đọc truyện để lên tinh thần cho phấn khích lên nào. 

 

Chapter 20: Bình luận về Sự cố Darwin

Đây là một bài bình luận về Sự cố Darwin của Shun Umezawa. Lâu quá mới viết lại vì phấn khích, và mình cho rằng những bạn là fan của Naoki Urasawa hẳn cũng sẽ thích bộ truyện này.

Tóm tắt sơ lược. Charlie là người tinh tinh đầu tiên trên thế giới, được sinh ra bởi một thí nghiệm mờ ám của Dr. Grossman và tinh tinh cái Eva. Vì một sự cố trong quá khứ mà Charlie bị cách ly và gia đình Hannah và Bert Stein nhận nuôi cậu ta đã chuyển đến Missouri sinh sống. Không như Oliver, Charlie là hàng thật 100% và sự tồn tại lẫn xuất thân của cậu ta biến cậu thành tâm điểm của sự chú ý. Tuy nhiên, mặc cho sự nổi tiếng của mình, Charlie có chút vấn đề trong việc giao lưu với loài người và không có nhiều bạn, cho đến khi cậu gặp cô nàng lập dị Lucy Eldred - người bạn lẫn người yêu đầu tiên.

Trong lúc Charlie đang trải qua những ngày đầu tiên học trung học, một tổ chức bảo vệ động vật cực đoan gọi đang thực hiện những cuộc khủng bố lan ra trên diện rộng. Điều này làm ảnh hưởng đến cách nhìn nhận của nhiều người về Charlie, nhất là khi người đại diện của tổ chức kia - một tay lịch thiệp tên Rivera Feyerabend - cũng đang nhắm vào việc chiêu mộ cậu ấy như một đại diện cho tiếng nói của động vật.

Nếu ai không thích spoiler thì khuyến khích nên đọc truyện hết một mạch trước vì mình cũng vừa đọc vừa viết cảm nghĩ theo hứng thú nên bài này spoiler nhỏ nhặt nhiều, không đầu không cuối. Phần truyện đã dịch đang dừng ở chương 32 nên cũng chỉ nói đến đó.

.

Nhìn vào nét vẽ và nội dung, mình đoán tác giả Shun Umezawa cũng chịu ảnh hưởng mạnh từ Naoki Urasawa như đã nói ở trên, đặc biệt là trong cách thiết kế nhân vật và liên kết các chi tiết nhỏ. Tuy nhiên, những cảnh hành động Shun Umezawa bắt mắt hơn và truyện cũng trình bày những phân cảnh man rợ rõ rệt hơn. Có rất nhiều chi tiết trong truyện làm mình liên tưởng tới Monster, chẳng hạn cách Omelas giết cha mẹ nuôi của Charlie như cách Johan đã làm với gia đình nhận nuôi Nina. Tuy nhiên, không như Johan và Nina, Charlie và Omelas chưa từng gặp nhau cho đến khi họ 15 tuổi, vậy nên Omelas cũng không nặng tình cảm gì với anh mình, nhưng cậu ta vẫn có sự cố chấp khi muốn anh trai hiểu được góc nhìn và tham gia vào kế hoạch của mình.

Như Johan, bi kịch của Omelas phần nào đến từ sự thiếu vắng tình thương trong quá trình trưởng thành. Vấn đề là không như Charlie - vốn dành tình cảm cho Hannah và Bert cùng những con người mà cậu ta sống cùng hơn là mẹ ruột Eva, Omelas yêu thương và kính trọng Eva trong khi lại đề phòng người chăm sóc mình là Rivera cũng như có vẻ khá lạnh nhạt với người mẹ mang thai hộ Sarah. Khi mất đi Hannah và Bert, Charlie vẫn còn những người sẵn sàng cưu mang và giúp đỡ cậu như Philip và Grace cũng như là Lucy. Ngược lại, Omelas không được chào đón trên thế giới này như Charlie mà phải sống trong sự mai danh ẩn tích, không có trải nghiệm phù hợp để phát triển tâm tính theo hướng tích cực, không có cơ thể khỏe mạnh và cũng không thể giao tiếp bình thường do thiếu cấu tạo thanh quản phù hợp để tạo ra những âm thanh mà con người ta tạo ra. Điều này khiến cho mong muốn được biểu đạt cho bản thân và các loài động vật khác càng thêm mãnh liệt, có lẽ là như một cách tự khẳng định sự hiện hữu của chính mình.

Có một motif về các cặp anh em hoặc đồng chí cắt máu ăn thề thuộc 2 phe chính - phản diện đối đầu với nhau, đó là phản diện vì lý do nào đó mà theo đuổi việc kéo chính diện về phe mình bằng những hình thức đối xử cực đoan (và thất bại). Khi diễn giải bằng phép biện chứng giữa chủ nhân - nô lệ trong Hiện tượng học tinh thần của Hegel, hành vi này có thể được xem là tìm kiếm sự công nhận từ một ‘cái tôi’ khác có liên hệ chặt chẽ với chủ thể. Theo Hegel, một cá thể không thể hình thành cái tôi hay tự ý thức một cách hoàn toàn mà cần một cá thể khác phản chiếu lại. Trong trường hợp này, Charlie và Omelas là 2 cá thể người tinh tinh duy nhất, nên sự đặc biệt của họ càng làm cho việc ‘hợp nhất’ tư tưởng càng thêm quan trọng đủ để một phe tiêu diệt phe còn lại - hoặc như Rivera đã đề cập rằng tiếng nói của các loài động vật bị chia tách làm 2 thì làm sao mà hiệu quả được. Ngoài ra, sự thèm khát được công nhận mang tính một chiều vì người kia hoặc là đang có một cuộc đời tách biệt cũng như có tư tưởng quá khác biệt với đối tượng cần được công nhận, nên chỉ cái tôi của đối tượng theo đuổi là đấu tranh để giành vị thế ‘chủ nhân’. Hegel cũng chỉ ra rằng trong quá trình này, nô lệ phát triển bản thân thông qua thành quả tạo ra cho chủ nhân và qua đó thấy mình được phản ánh trong các sản phẩm kia, rồi nhận thức được rằng thế giới xung quanh được tạo ra bởi chính đôi tay mình và đạt được sự tự ý thức. Trong khi ngược lại, thắng lợi của ‘chủ nhân’ vốn dĩ là rỗng tuếch, vì sự công nhận kia đến từ một ‘nô lệ’ ban đầu bị ép buộc, và chủ nhân đã trở nên phụ thuộc vào các sản phẩm do nô lệ của mình tạo ra. Thêm nữa là, nếu một trong hai đối tượng chết trong quá trình đấu tranh này, thì việc đạt được ý thức bản thân sẽ thất bại (Hegel gọi sự thất bại này là "phủ định trừu tượng"), vậy nên dù tranh đấu hay không, thường thì cả 2 sẽ sống cho đến khi hạ màn.

Có một sự đối ngẫu thú vị trong đặc tính của 2 anh em - điển hình nhất là tính độc lập của mỗi cá nhân và quan niệm sống tránh áp đặt ý nghĩa sâu xa vào việc bản thân tồn tại của Charlie, tương phản với thói lậm triết lý và mong muốn được đại diện cho muôn loài động vật của Omelas. Charlie tuy bị nhiều người tránh né và chế giễu nhưng vẫn ôn hòa và giúp đỡ người khác và đề cao sự sống kể cả của những kẻ nguy hiểm, còn Omelas được bao quanh bởi những người có phần tôn sùng mình thì lại khá cô độc - đặc biệt là khi nói về cách chết. Charlie, tuy thoạt nhìn hơi đù đù và hay phát biểu những thứ không tưởng, thực ra lại có đủ sự sáng suốt lẫn tính cởi mở để những ai có thiện chí đều có thể trao đổi và lên cách giải quyết thấu tình đạt lý với cậu ta. Trái lại với Omelas cùng vẻ ngoài kiêu ngạo và cách biểu đạt lịch lãm nhưng, thực chất lại tự ti vì một dạng thành kiến đối với sự khuyết tật của bản thân, cũng như từng không xem bản thân là một đại diện phù hợp cho chủng loài của mình. Tuy Charlie được nuôi dưỡng bởi những con người giàu tình thương và thấu hiểu lẽ thường, nhưng cậu ta không hiểu được những điều căn bản mà phải luận giải lý do tại sao con người là những điều nhất định như trả thù hay để tang người đã khuất (có lẽ vì vậy mà Charlie có thói quen hỏi đối phương đang cùng nói chuyện “nghĩ gì” khi cậu ta cố lý giải một điều gì đó). Trong khi đó, Omelas vốn lớn lên giữa những con người toan tính hoặc quá chú trọng việc bảo toàn bản thân, nhưng vẫn có sự nhạy cảm nhất định khi muốn viếng thăm Eva và không đánh nhau trước mộ mẹ (thậm chí có một chi tiết nhỏ gợi ý rằng có khả năng một đợt khủng bố tàn bạo của ALA được thực hiện vì kẻ chủ mưu bị kích động bởi cái chết của Eva).

Xem ra, Charlie vẫn chưa có cơ hội khám phá triệt để như thế nào là một con người và vẫn đang trên hành trình học hỏi, một phần cũng do Charlie vẫn đang trong trạng thái bị cho là “vật sở hữu” của gia đình Stein theo luật pháp, còn những người xung quanh dù có ý tốt vẫn ít nhiều phóng chiếu quy chuẩn ‘loài người’ lên cậu ta thay vì khuyến khích cậu ta tự ngộ ra mình muốn cái gì. Omelas thì tuy đã tiếp xúc với tri thức nhân loại nhưng đã không muốn thử đồng cảm với loài người dù vẫn có những cảm xúc phức tạp của loài người một cách bản năng. Hình như điều này cũng đến từ việc Charlie giống Eva và Omelas giống Grossman hơn, và lại càng oái oăm khi Charlie thì thờ ơ với mẹ còn Omelas thì dường như căm hận cha. Có lẽ Omelas đã nhận ra ra đặc tính có phần vô tư lự của anh trai từ sớm mà cảm thán rằng tại sao Charlie đã ăn trái cấm tri thức mà vẫn ung dung trở lại thiên đường (trái cấm này cũng là thứ mà Gare đã nhắc đến trong buổi livestream xả súng trường học). Tác giả cũng trình bày cách xoay chuyển quan niệm rất khéo khi Omelas trở nên mềm mỏng hơn một chút khi được anh trai bảo rằng nên chọn sống, không phải giết. Trong khi đó, Charlie dù nói ra điều kia lại nâng cao quyết tâm sẵn sàng giết bất cứ mối nguy hại nào, khiến cho Lucy nghe xong cũng cảm thấy có gì đó hụt hẫng và sau đó cố định hướng Charlie về con đường đúng đắn.

Một trong những câu hỏi chính của truyện là tại sao những người tinh tinh như Charlie và Omelas lại tồn tại. Mỗi người đều có một cách lý giải khác nhau về hành động của Grossman và lý do ông ta tạo ra người tinh tinh? Vì tình yêu giữa Grossman và Eva? Vì tiềm năng cải tiến khoa học? Hay chỉ đơn thuần vì sự tò mò của một nhà bác học điên? Dr Grossman hiện đang là mục tiêu tìm kiếm chung của 2 anh em cũng chính vì câu hỏi này, nhưng mình nghĩ có khi như Charlie nói, bất kể lý do của Grossman là gì thì sự tồn tại của người tinh tinh biết đâu hoàn toàn không có ý nghĩa tiềm ẩn gì cả (và có lẽ chính họ phải tạo ra ý nghĩa đó).

.

Phải công nhận sự tinh tế của tác giả khi xây dựng bối cảnh, vì truyện này reference rất nhiều và tham khảo văn hóa Mỹ cực tỉ mỉ - đặc biệt là vùng Midwest - khiến mình nghĩ tác giả chắc cũng từng có trải nghiệm ở bên đó hoặc phải lock-in để tìm hiểu dữ lắm mới khắc họa được một cách trào phúng như này. Bối cảnh của Shrews nơi gia đình Stein sinh sống có vẻ là Shrewsbury. Một số bối cảnh mà ta có thể nhận ra liền là xả súng tại trường học, khủng bố bởi các nhóm cực đoan (nghi ngờ là có hậu thuẫn khá mạnh mới tồn tại được), phân biệt chủng tộc còn tồn tại đặc biệt là ở các bang liên minh miền Nam, sự vất vả của cảnh sát (có thêm chi tiết là da trắng) khi dễ dàng bị cáo buộc đàn áp dân chúng bằng bạo lực, quyền lực của Big Pharma, sự thiếu hiểu biết về các sắc dân ngoại quốc của người Mỹ, văn hóa ăn chay và bảo vệ môi trường vốn dễ hứng chịu làn sóng công kích do ấn tượng xấu từ một số thành phần quá khích, etc. Điều này khiến mình thấy tác giả là một người rất nhạy bén với các vấn đề xã hội và cũng rất trung dung, sử dụng chính kiến của nhân vật để làm nổi bật con người họ chứ không nhấn mạnh vào việc phải truyền tải một góc nhìn cụ thể nào. Nhiều đoạn đối thoại đề cập nhiều yếu tố hơn là bề nổi của sự việc, tuy ngắn gọn nhưng hiệu quả.

Theo mình thấy thì ALA (Animal Liberation Alliance) lấy cảm hứng từ Animal Liberation Front của Anh Quốc. Không biết trùng hợp hay cố tình nhưng đại diện báo chí cho ALF tên là Ronnie, trong truyện cũng có một nhân vật tên Ronnie nhưng có quan niệm khác hẳn và ông ấy không thích Charlie cho lắm. Ngoài ra, CEO của Galton Inc. xuất hiện trong truyện là Andrew Davenport. Ngoài đời cũng có một vụ cáo buộc cựu giám đốc điều hành của công ty dược phẩm Phildor là Andrew Davenport bí mật trả cho giám đốc điều hành của Valeant là Gary Tanner khoảng 10 triệu đô la tiền hối lộ để điều hành hoạt động kinh doanh của Valeant và có khả năng mua lại Philidor, nơi Davenport là cổ đông lớn nhất.

Có một điểm mình hơi thắc mắc. Người châu Á trong truyện thường là người Hàn như Jihan, Kai, Dr Sarah Yuan. (Không liên quan lắm nhưng hình như sử dụng ‘Won’ thay vì ‘Yuan’ sẽ ổn hơn? Mình tra thì thấy đó là một họ thiểu số ở Hàn.) Hơi tò mò tại sao tác giả không khắc họa người Nhật cho dễ xây dựng, nhưng có lẽ đây cũng là một cách để tách bản thân khỏi nhân vật nhằm tạo ra những nhân vật đa chiều và độc lập khỏi góc nhìn của tác giả nhiều nhất có thể?

Ngoài ra, một số chi tiết có thể cho là trớ trêu trong truyện cho thấy sự khác biệt trong cách giải nghĩa của mỗi nhân vật về một đối tượng nào đó. Chẳng hạn như đoạn Omelas bình luận về từ humane, mà mình đoán là ý tưởng cho lời thoại đến từ cụm “humane society” vốn dùng ở nhiều quốc gia để mô tả những nhóm có mục đích ngăn chặn hành vi tàn ác đối với động vật. Vấn đề là những cụm từ mà Omelas nêu lên kèm với humane có vẻ đang dùng sai ngữ cảnh, hoặc là Omelas cố tình bẻ ngữ cảnh để mỉa mai sự thượng đẳng chủng loài.

Một điều mình khá thích là tên nhân vật đều rất đẹp và có vai trò như reference phản ánh tính chất và vai trò của nhân vật. Cái tên đẹp nhất là Lucy. Ngoài Lucy in the sky with diamond của The Beatles cùng mẫu vật Lucy hay AL 288-1 (vốn được nhắc đến trong truyện), ngoài đời cũng có một tinh tinh cái tên Lucy thuộc sở hữu của Viện nghiên cứu linh trưởng ở Oklahoma, vốn được nuôi dưỡng như một con người trong một thí nghiệm. Nhân tiện thì có một đoạn bảo rằng Eva thích thơ Wordsworth, và Wordsworth từng sáng tác một loạt 5 bài thơ Lucy. Không biết ngẫu nhiên hay cố ý nhưng mình thấy khá hay ho.

Lucy là dạng nhân vật mạnh mẽ nhưng cũng rất ngọt ngào, như Nina và Kanna. Đương nhiên, những đặc tính tomboy trong các nhân vật nữ của Naoki cũng được biến tấu sao cho gai góc hơn như sẵn sàng chửi thề, cũng như hơi thái nhân cách và ít bị ảnh hưởng bởi chấn thương tâm lý, nhưng vẫn có nhân sinh quan đứng đắn và bình thường. Có thể nói sự ‘kỳ lạ’ của Lucy giống một lợi thế khiến cô trở thành một đồng minh vững chắc, một đối tượng giàu tiềm năng góp phần thay đổi thực trạng xã hội khiến Rivera khen ngợi cô là một trong những người chịu được gánh nặng của sự tự do.

(Mình nghĩ cái tên Charlie cũng là một cái reference, nhưng hiện tại không nghĩ ra được liên kết cụ thể nào nên chịu. Kể ra thì có Charlie trong The perks of being a wallflower cũng 15 tuổi và đang trên hành trình trưởng thành, nhưng mình chưa xem qua cuốn đó nên cũng không liên hệ được gì mấy.)

Cá nhân mình cho rằng phản diện đáng quan ngại nhất truyện là Rivera. Đa số nhân vật trong truyện đều đấu tranh để bảo vệ gì đó - dù là con người, động vật, hay bản thân họ - nhưng Rivera (và Grossman) dường như theo đuổi những hứng thú cá nhân kỳ lạ hơn. Sự tò mò rất thẳng thắn của Rivera thì lại khiến mình cảm thấy ấn tượng dù không đồng cảm được. Rivera cũng bớt cực đoan như hơn Omelas và đánh giá người khác một cách tích cực cũng như đa chiều, có lẽ cũng vì vậy mà hắn có khả năng chiêu mộ thành viên mới vào tổ chức một cách hiệu quả.

Những hành vi của Rivera thiên về việc thỏa mãn hứng thú của hắn với các cá thể có tự do ý chí và tìm kiếm tri thức, mà theo như Rivera mô tả là loài người như những cô dâu đến lâu đài của Công tước Bluebeard - thèm khát được trèo bậc thang trí tuệ dẫu cho nó có dẫn ta đến sự suy sụp. Điều này giống với cách Jean-Paul Sartre lập luận rằng trong khi con người bị kết án phải tự do, bởi vì một khi bị ném vào thế giới này, con người phải chịu trách nhiệm về mọi việc mình làm. Mình cho là Omelas cũng ít nhiều ảnh hưởng bởi nhận thức về sức nặng của tri thức này và thứ trách nhiệm kèm theo này một cách tự nhiên, và cậu ta có đề cập đến “cái giá của tri thức” và “phí đánh đổi của logos” khi đánh nhau với Charlie trong rừng, trân trọng khả năng được biểu đạt để giải phóng linh hồn bản thân dẫu cho đó có là một ảo ảnh tự an ủi bản thân. Rivera nguy hiểm hơn Omelas ở điểm hắn ta biết mình muốn gì và có thể linh hoạt thay đổi hành động dựa trên hứng thú nhất thời, có tài năng ảnh hưởng lên người khác một cách tự nhiên - vốn đến từ việc hắn ta tận hưởng sự khác biệt của các luồng tự do ý chí.

Một nhân vật khác mà mình tò mò muốn biết thêm là dân biểu Linares, vì cái cách mà Omelas ném Linares vào ghế sofa trước khi đánh nhau với những đối tượng đam nhắm vào cậu ta làm mình nhớ tới cách Charlie ném Lucy trong đợt ALA đột nhập nhà. Qua những đợt nói chuyện giữa Linares với những người nhận nuôi Charlie, ta có thể thấy sự quan tâm của bà ta thực tiễn và bao quát hơn nhiều khi nghĩ đến an nguy của dân tình, khiến cho những người thân thiết của Charlie cảm thấy bà ấy có phần vô tình và vị lợi quá mức. Mình cho rằng nếu Lucy giúp Charlie tìm hiểu về sự tồn tại của bản thân thì Linares cũng đã giúp được Omelas qua cuốn sách của bà. Trên hết là không như ‘phụ huynh’ của Omelas, đối lập với thói hay trốn chạy và phủ nhận vai trò của Sarah, Linares luôn chủ động tiếp cận và công khai tình hình để có thể đề xuất những cách giải quyết mà bà cho là ổn thỏa nhất, và cũng đủ tự tin vào sức ảnh hưởng lẫn vị thế bản thân để đối mặt trực tiếp với Omelas bất chấp nguy hiểm.

Cái tên oách nhất truyện là Omelas. Omelas lấy tên từ cuốn tiểu thuyết Những người rời đi khỏi Omelas của Ursula K. Le Guin. Qua câu chuyện trong tiểu thuyết trên, Le Guin đặt ra câu hỏi về cái giá của việc một xã hội hy sinh một người (mà trong bối cảnh của Sự cố Darwin có vẻ là động vật như Eva) vì nhiều người là gì? Cái giá của việc đánh đổi lấy lợi ích cho toàn thể ở đây là sự đồng lõa khi nhắm mắt khỏi sự bất bình đang diễn ra sau bóng tối, trừ khi người ta có đủ can đảm để từ chối hệ thống. Điều buồn cười ở đây là trong bối cảnh của Sự cố Darwin thì gia đình Stein chính là một trong những người đã từ chối việc sử dụng động vật nhiều nhất có thể và cũng đang đóng góp vào việc cải thiện hệ thống cho những đối tượng gặp bất công; họ chính là những người đã lựa chọn rời đi khỏi Omelas, nhưng thật tiếc làm sao khi Omelas thẳng tay hạ sát họ mất rồi. Phải chỉ ra thêm rằng qua cuộc nói chuyện ngắn giữa Rivera và Omelas khi chuyển tầng hầm trú ẩn, có thể thấy đặc điểm của Omelas phần nào giống với đối tượng bị châm biếm trong câu chuyện của Le Guin khi có những những người xem nỗi đau như một minh chứng cho sự tồn tại:

“Vấn đề là chúng ta thì có một thói quen xấu, lại được khuyến khích bởi những nhà thông thái rởm và những kẻ ngụy biện xảo trá, về việc coi hạnh phúc là một thứ có phần ngu xuẩn. Chỉ có nỗi đau mới là hiểu biết, chỉ có quỷ dữ mới thú vị bội phần. Đó chính là cách làm phản của người nghệ sĩ: phủ nhận sự thầm thường của ác ma và nỗi buồn tẻ khủng khiếp của nỗi đau. Nếu không tránh được thì hãy cố tận hưởng chúng. Nếu đau thì hãy cho càng thêm đau. Nhưng tán dương nỗi tuyệt vọng nghĩa là kết án niềm vui, ghì chặt lấy bạo lực nghĩa là tự đánh mất đi sự thấu hiểu vạn vật. Chúng ta đã gần như mất đi sự thấu hiểu đó, chúng ta không còn có thể miêu tả một con người đang hạnh phúc, cũng như không thể tán thưởng niềm vui được nữa.”